Taaldidactiek College 1 (H4)
Mondelinge taalvaardigheid
07-09-2023
Casus uit de PowerPoint:
- In groep 2 merkt leerkracht Havva dat haar leerlingen weinig tot spreken komen. Ze
heeft een gesprek van haar en haar klas gefilmd en bij het terugkijken ziet ze dat zij
minstens 75% van de tijd aan het woord is en dat haar leerlingen antwoorden in korte
zinnetjes. Dit moet anders, Havva heeft net geleerd dat het heel belangrijk is dat
leerlingen veel moeten praten om hun mondelinge taalvaardigheid te verbeteren.
- Wat kan Havva concreet doen om dit te verbeteren? Noem minimaal twee dingen en
gebruik hierbij vaktaal.
1. Taalruimte creëren
2. Verbinding maken met alle leerlingen (veilige sfeer)
Taalgroeimiddelen:
- Taalaanbod > Betrokkenheid, Begrijpelijk & Boven niveau (de 3B’s)
- Taal ruimte > Beurtruimte & onderwerpsruimte
- Feedback > Verbeteren, helpen (verhelderen) & bevestigen
Taalleermechanisme:
- Een gesprek is goed voor de taalontwikkeling als er een balans is tussen taalaanbod
van de volwassene enerzijds en taalproductie door het kind anderzijds
- Uitgangspunt is het taalleermechanisme > Een kind dat zelf iets moet zeggen,
realiseert ineens welke woorden hij niet weet en let dan vervolgens in het gesprek op
om te ontdekken wat er gezegd wordt en zijn kennis uit te breiden.
Casus uit de PowerPoint:
- In groep 6 wordt iedere dag aandacht besteed aan de stelling van het jeugdjournaal.
Helaas verzandt het meestal in: ‘ik vind dat gewoon zo’ of ‘omdat het zo is’.
Leerkracht Janne zou graag hebben dat de leerlingen zich beter leren verwoorden en
hun mening kunnen onderbouwen.
- Welk kerndoel past er bij dit vraagstuk? Wat is het precies waaraan gewerkt moet
worden?
1. Dit past bij kerndoel 3 > De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en
in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten
te reageren.
2. Er moet gewerkt worden aan het reageren met argumenten
, - Bedenk twee werkvormen/opdrachten die Janne met haar klas kan gaan uitvoeren.
Gebruik vaktaal.
1. Filmpjes kijken over argumentatie met de klas
2. Zelf klassikaal voorbeelden geven van eigen argumenten bijvoorbeeld: “ik vind dat we
goed voor de aarde moeten zorgen omdat we er nog heel lang op moeten leven en
dat kan anders misschien niet meer”
DAT en CAT:
- DAT > Dagelijks Algemeen Taalgebruik
Ook wel thuistaal genoemd, maar dat is misleidend!
Concreet Het is warm buiten!
- CAT > Cognitief Academisch Taalgebruik
Taal dat vaak gebezigd is in teksten en boeken
De Temperatuur stijgt
Abstract
Tweedetaalverwervers & DAT/CAT
- Het kost gemiddeld 7 jaar voordat een kind op het niveau is van een
eerstetaalverwerver!
- Na de taalschool zijn ze dus nog lang niet klaar > Wat vraagt dit van de reguliere
leerkracht?
Mondelinge taalvaardigheid
07-09-2023
Casus uit de PowerPoint:
- In groep 2 merkt leerkracht Havva dat haar leerlingen weinig tot spreken komen. Ze
heeft een gesprek van haar en haar klas gefilmd en bij het terugkijken ziet ze dat zij
minstens 75% van de tijd aan het woord is en dat haar leerlingen antwoorden in korte
zinnetjes. Dit moet anders, Havva heeft net geleerd dat het heel belangrijk is dat
leerlingen veel moeten praten om hun mondelinge taalvaardigheid te verbeteren.
- Wat kan Havva concreet doen om dit te verbeteren? Noem minimaal twee dingen en
gebruik hierbij vaktaal.
1. Taalruimte creëren
2. Verbinding maken met alle leerlingen (veilige sfeer)
Taalgroeimiddelen:
- Taalaanbod > Betrokkenheid, Begrijpelijk & Boven niveau (de 3B’s)
- Taal ruimte > Beurtruimte & onderwerpsruimte
- Feedback > Verbeteren, helpen (verhelderen) & bevestigen
Taalleermechanisme:
- Een gesprek is goed voor de taalontwikkeling als er een balans is tussen taalaanbod
van de volwassene enerzijds en taalproductie door het kind anderzijds
- Uitgangspunt is het taalleermechanisme > Een kind dat zelf iets moet zeggen,
realiseert ineens welke woorden hij niet weet en let dan vervolgens in het gesprek op
om te ontdekken wat er gezegd wordt en zijn kennis uit te breiden.
Casus uit de PowerPoint:
- In groep 6 wordt iedere dag aandacht besteed aan de stelling van het jeugdjournaal.
Helaas verzandt het meestal in: ‘ik vind dat gewoon zo’ of ‘omdat het zo is’.
Leerkracht Janne zou graag hebben dat de leerlingen zich beter leren verwoorden en
hun mening kunnen onderbouwen.
- Welk kerndoel past er bij dit vraagstuk? Wat is het precies waaraan gewerkt moet
worden?
1. Dit past bij kerndoel 3 > De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en
in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten
te reageren.
2. Er moet gewerkt worden aan het reageren met argumenten
, - Bedenk twee werkvormen/opdrachten die Janne met haar klas kan gaan uitvoeren.
Gebruik vaktaal.
1. Filmpjes kijken over argumentatie met de klas
2. Zelf klassikaal voorbeelden geven van eigen argumenten bijvoorbeeld: “ik vind dat we
goed voor de aarde moeten zorgen omdat we er nog heel lang op moeten leven en
dat kan anders misschien niet meer”
DAT en CAT:
- DAT > Dagelijks Algemeen Taalgebruik
Ook wel thuistaal genoemd, maar dat is misleidend!
Concreet Het is warm buiten!
- CAT > Cognitief Academisch Taalgebruik
Taal dat vaak gebezigd is in teksten en boeken
De Temperatuur stijgt
Abstract
Tweedetaalverwervers & DAT/CAT
- Het kost gemiddeld 7 jaar voordat een kind op het niveau is van een
eerstetaalverwerver!
- Na de taalschool zijn ze dus nog lang niet klaar > Wat vraagt dit van de reguliere
leerkracht?
