Casus 14
Student informatie Meniscectomie
Naam: Dhr. B
Geslacht: M, leeftijd: 23 jaar
diagnose: Meniscectomie
Patiënt heeft 2 maanden geleden een blessure gekregen tijdens een tennis
wedstrijd. Het bleek een longitudinale ruptuur van de mediale meniscus van het
rechterbeen te zijn. In samenspraak met de orthopedisch chirurg is besloten een
mensicectomie uit te voeren.
Meniscus
De twee menisci in het kniegewricht bestaan uit vezelig kraakbeen. Dit vezelige kraakbeen is
opgebouwd uit collageenvezels type I die naar de buitenrand van de meniscus lopen en een dicht en
stevig netwerk vormen dat grote krachten kan verdragen. De mediale meniscus heeft een C-vorm, de
laterale meer een O-vorm. De breedte van de meniscus is gemiddeld 10mm en de dikte is gemiddeld 4
tot 5mm. de menisci vullen de ruimte op die in het kniegewricht aanwezig is tussen de bolvormige
femurcondyli en het vrij platte tibiaplateau.
De puntbelasting die zonder menisci zou ontstaan, wordt verminderd door een groter draagvlak. In
strekstand verwerken de menisci ongeveer 50% van de belasting die door het gewricht wordt geleid, in
90° gebogen stand zelfs bijna 90%. Verwijdering van een meniscus (meniscectomie) leidt tot een forse
toename van de piekbelasting van het kraakbeen van femur en tibia. De gevolgen van totale
meniscectomieën zijn dan ook niet gering: meer dan driekwart van de patiënten heeft 10 jaar na een
dergelijke operatie röntgenologisch kenmerken van artrose.
De menisci bewegen mee tijdens de rol-glijbeweging die de femurcondyli over het tibiaplateau maken.
Dit betekent dat bij flecteren de femurcondyli enkele millimeters naar dorsaal rollen en de menisci
moeten meebewegen om niet beschadigd te raken. De achterhoorn van de mediale meniscus heeft
minder beweeglijkheid dan de laterale meniscus. De meeste rupturen ontstaan in de achterhoorn van
de mediale meniscus. De menisci dragen ook bij aan de stabiliteit van het gewricht.
De menisci zijn gefixeerd aan het laterale en mediale kapsel en bij de voor- en achterhoorn ook aan de
tibia. Aan de ventrale zijde bestaat er een verbinding tussen de menisci: het lig.transversum. de
meniscus bestaat weliswaar uit kraakbeen, maar heeft vanuit het kapsel toch een bloedvoorziening die
het buitenste 1/3 deel van de meniscus bereikt. Daardoor is dit de zone waarin een scheur kan genezen.
Het binnenste 2/3 deel van de meniscus, dat dus avasculair is en ook geen zenuwuiteinden heeft, kan
na een ruptuur niet genezen.
Ruptuur
Een meniscusruptuur ontstaat vooral wanneer vanuit flexie ook een rotatie optreedt. Dit verklaart de
hoge frequentie van het letsel in de voetbalsport (‘voetbalknietje’). Een ruptuur van de meniscus kan
ook optreden bij een ernstig trauma waarbij tevens een bandletsel ontstaat. Regelmatig is sprake van
een combinatie van letsels. Een bekende combinatie is de ‘unhappy triad’: ruptuur van de mediale
meniscus, ruptuur van de voorste kruisband en ruptuur van de mediale collaterale band.
Bij ouderen wordt de meniscus minder mobiel en neemt de kwaliteit van het meniscusmateriaal af. Bij
deze groep patiënten spreekt men dus van degeneratieve rupturen.
De rupturen kunnen worden onderscheiden in verschillende typen. Het meest voorkomende type is een
verticale scheur in de lengte van de meniscus (van anterior naar posterior). De meniscus bestaat dan
uit een deel dat normaal vastzit aan het kapsel en een deel dat alleen aan de voor- en achterzijde aan de
rest van de meniscus vastzit. Dit laatste deel kan tegen de rest van de meniscus blijven liggen, maar
, beweegt soms ook naar het centrale deel van de knie, onder de femurcondylus door. De knie verliest
dan een deel van zijn bewegingsmogelijkheden (kan niet meer rest) en raakt ‘op slot’. Dit type ruptuur
staat ook in Nederland bekend als ‘bucket-handle’-ruptuur.
Kniegewrichtgewricht
In het kniegewricht (articulatio genus) articuleren drie botstukken met elkaar: femur, tibia en patella.
De articulatio femorotibialis (femur en tibia) en de articulatio femoropatellaris (femur en patella) zijn
beide omsloten door een gemeenschappelijk gewrichtskapsel en beide gewrichtsholten staan met
elkaar in contact. De fibula maakt geen deel uit van het kniegewricht, maar vormt samen met de tibia
een zelfstandig gewricht: de articulatio tibiofibularis.
Extracapsulaire ligamenten
Voorzijde:
Ligamentum patellae (aanhechtingspees van de m. quadriceps);
Retinaculum patellae longitudinale mediale;
Retinaculum patellae longitudinale laterale;
Retinaculum patellae transversale mediale;
Retinaculum patellae transversale laterale;
Mediaal/lateraal:
Ligamentum collaterale tibiale (binnenste band);
Ligamentum collaterale fibulare (buitenste band);
Achterzijde:
Ligamentum popliteum obliquum (kapselversterkende band);
Ligamentum popliteum arcuatum (kapselversterkende band).
Intracapsulaire ligamenten
Ligamentum cruciatum anterius (voorste kruisband);
Ligamentum cruciatum posterius (achterste kruisband);
Ligamentum transversum genus;
Ligamentum meniscofemorale posterius.
Bursae
Op sommige plaatsen in de knieholte communiceert de gewrichtsholte met dicht bij het gewricht
gelegen slijmbeurzen, bijvoorbeld recessus subpopliteus, bursa musculi semimembranosi, bursa
subtendinea musculi gastrocnemii medialis en lateralis
Menisci
Beide menisci, de meniscus lateralis en de meniscus medialis, zijn aan hun uiteinden via korte banden
in het bot van de areae intercondylaris anteriores en posteriores verankerd. De meniscus medialis is
minder beweeglijk dan de meniscus lateralis, doordat de punten waar deze is bevestigd aan het bot
verder uit elkaar liggen en hij tevens vast verbonden is met het ligamentum collaterale tibiale. De
meniscus lateralis daarentegen heeft geen verbinding met het ligamentum collaterale laterale.
Een wezenlijke taak van menisci in hetkniegewricht is vergroting van het oppervlak dat krachten
opvangt. De menisci compenseren de fysiologische incongruentie van femur en tibia, die door hun
verschillende krommingen slecht contact met elkaar maken, en dragen bij aan het verdelen van de
druk in het gewricht en daarmee tot een gelijkmatige belasting van het femorotibiale gewricht.
Meniscusletsels zijn meestal het gevolg van plotselinge strek- of draaibewegingen bij gebogen
kniegewricht en gefixeerd onderbeen. Ten gevolge van de schuifkrachten scheurt de meniscus af of in.
Degeneratieve veranderingen aan de menisci ontstaan bij toenemen van de leeftijd en worden versterkt
door overbelasting en afwijkende standen (genu varum, genu valgum).
Student informatie Meniscectomie
Naam: Dhr. B
Geslacht: M, leeftijd: 23 jaar
diagnose: Meniscectomie
Patiënt heeft 2 maanden geleden een blessure gekregen tijdens een tennis
wedstrijd. Het bleek een longitudinale ruptuur van de mediale meniscus van het
rechterbeen te zijn. In samenspraak met de orthopedisch chirurg is besloten een
mensicectomie uit te voeren.
Meniscus
De twee menisci in het kniegewricht bestaan uit vezelig kraakbeen. Dit vezelige kraakbeen is
opgebouwd uit collageenvezels type I die naar de buitenrand van de meniscus lopen en een dicht en
stevig netwerk vormen dat grote krachten kan verdragen. De mediale meniscus heeft een C-vorm, de
laterale meer een O-vorm. De breedte van de meniscus is gemiddeld 10mm en de dikte is gemiddeld 4
tot 5mm. de menisci vullen de ruimte op die in het kniegewricht aanwezig is tussen de bolvormige
femurcondyli en het vrij platte tibiaplateau.
De puntbelasting die zonder menisci zou ontstaan, wordt verminderd door een groter draagvlak. In
strekstand verwerken de menisci ongeveer 50% van de belasting die door het gewricht wordt geleid, in
90° gebogen stand zelfs bijna 90%. Verwijdering van een meniscus (meniscectomie) leidt tot een forse
toename van de piekbelasting van het kraakbeen van femur en tibia. De gevolgen van totale
meniscectomieën zijn dan ook niet gering: meer dan driekwart van de patiënten heeft 10 jaar na een
dergelijke operatie röntgenologisch kenmerken van artrose.
De menisci bewegen mee tijdens de rol-glijbeweging die de femurcondyli over het tibiaplateau maken.
Dit betekent dat bij flecteren de femurcondyli enkele millimeters naar dorsaal rollen en de menisci
moeten meebewegen om niet beschadigd te raken. De achterhoorn van de mediale meniscus heeft
minder beweeglijkheid dan de laterale meniscus. De meeste rupturen ontstaan in de achterhoorn van
de mediale meniscus. De menisci dragen ook bij aan de stabiliteit van het gewricht.
De menisci zijn gefixeerd aan het laterale en mediale kapsel en bij de voor- en achterhoorn ook aan de
tibia. Aan de ventrale zijde bestaat er een verbinding tussen de menisci: het lig.transversum. de
meniscus bestaat weliswaar uit kraakbeen, maar heeft vanuit het kapsel toch een bloedvoorziening die
het buitenste 1/3 deel van de meniscus bereikt. Daardoor is dit de zone waarin een scheur kan genezen.
Het binnenste 2/3 deel van de meniscus, dat dus avasculair is en ook geen zenuwuiteinden heeft, kan
na een ruptuur niet genezen.
Ruptuur
Een meniscusruptuur ontstaat vooral wanneer vanuit flexie ook een rotatie optreedt. Dit verklaart de
hoge frequentie van het letsel in de voetbalsport (‘voetbalknietje’). Een ruptuur van de meniscus kan
ook optreden bij een ernstig trauma waarbij tevens een bandletsel ontstaat. Regelmatig is sprake van
een combinatie van letsels. Een bekende combinatie is de ‘unhappy triad’: ruptuur van de mediale
meniscus, ruptuur van de voorste kruisband en ruptuur van de mediale collaterale band.
Bij ouderen wordt de meniscus minder mobiel en neemt de kwaliteit van het meniscusmateriaal af. Bij
deze groep patiënten spreekt men dus van degeneratieve rupturen.
De rupturen kunnen worden onderscheiden in verschillende typen. Het meest voorkomende type is een
verticale scheur in de lengte van de meniscus (van anterior naar posterior). De meniscus bestaat dan
uit een deel dat normaal vastzit aan het kapsel en een deel dat alleen aan de voor- en achterzijde aan de
rest van de meniscus vastzit. Dit laatste deel kan tegen de rest van de meniscus blijven liggen, maar
, beweegt soms ook naar het centrale deel van de knie, onder de femurcondylus door. De knie verliest
dan een deel van zijn bewegingsmogelijkheden (kan niet meer rest) en raakt ‘op slot’. Dit type ruptuur
staat ook in Nederland bekend als ‘bucket-handle’-ruptuur.
Kniegewrichtgewricht
In het kniegewricht (articulatio genus) articuleren drie botstukken met elkaar: femur, tibia en patella.
De articulatio femorotibialis (femur en tibia) en de articulatio femoropatellaris (femur en patella) zijn
beide omsloten door een gemeenschappelijk gewrichtskapsel en beide gewrichtsholten staan met
elkaar in contact. De fibula maakt geen deel uit van het kniegewricht, maar vormt samen met de tibia
een zelfstandig gewricht: de articulatio tibiofibularis.
Extracapsulaire ligamenten
Voorzijde:
Ligamentum patellae (aanhechtingspees van de m. quadriceps);
Retinaculum patellae longitudinale mediale;
Retinaculum patellae longitudinale laterale;
Retinaculum patellae transversale mediale;
Retinaculum patellae transversale laterale;
Mediaal/lateraal:
Ligamentum collaterale tibiale (binnenste band);
Ligamentum collaterale fibulare (buitenste band);
Achterzijde:
Ligamentum popliteum obliquum (kapselversterkende band);
Ligamentum popliteum arcuatum (kapselversterkende band).
Intracapsulaire ligamenten
Ligamentum cruciatum anterius (voorste kruisband);
Ligamentum cruciatum posterius (achterste kruisband);
Ligamentum transversum genus;
Ligamentum meniscofemorale posterius.
Bursae
Op sommige plaatsen in de knieholte communiceert de gewrichtsholte met dicht bij het gewricht
gelegen slijmbeurzen, bijvoorbeld recessus subpopliteus, bursa musculi semimembranosi, bursa
subtendinea musculi gastrocnemii medialis en lateralis
Menisci
Beide menisci, de meniscus lateralis en de meniscus medialis, zijn aan hun uiteinden via korte banden
in het bot van de areae intercondylaris anteriores en posteriores verankerd. De meniscus medialis is
minder beweeglijk dan de meniscus lateralis, doordat de punten waar deze is bevestigd aan het bot
verder uit elkaar liggen en hij tevens vast verbonden is met het ligamentum collaterale tibiale. De
meniscus lateralis daarentegen heeft geen verbinding met het ligamentum collaterale laterale.
Een wezenlijke taak van menisci in hetkniegewricht is vergroting van het oppervlak dat krachten
opvangt. De menisci compenseren de fysiologische incongruentie van femur en tibia, die door hun
verschillende krommingen slecht contact met elkaar maken, en dragen bij aan het verdelen van de
druk in het gewricht en daarmee tot een gelijkmatige belasting van het femorotibiale gewricht.
Meniscusletsels zijn meestal het gevolg van plotselinge strek- of draaibewegingen bij gebogen
kniegewricht en gefixeerd onderbeen. Ten gevolge van de schuifkrachten scheurt de meniscus af of in.
Degeneratieve veranderingen aan de menisci ontstaan bij toenemen van de leeftijd en worden versterkt
door overbelasting en afwijkende standen (genu varum, genu valgum).
