FILOSOFIE IN ACTIE 2.1
Uit de ivoren toren. Wetenschap als mensenwerk.
Abstract
Uitwerking van filosofie in actie 2.1 jaar 2023-2024
Sabine van Rooy
,Inhoud
College 1: het standaardbeeld van wetenschap: ............................................................................. 2
Leesvragen dag 1 ................................................................................................................................. 6
College 2 ................................................................................................................................................ 9
Leesvragen dag 2 ............................................................................................................................... 11
College 3 .............................................................................................................................................. 14
Groepsopdracht ‘Wetenschap is mensenwerk’.............................................................................. 16
Sophie Leijdesdorff ............................................................................................................................. 17
Thomas Kuhn ...................................................................................................................................... 17
Bruno Latour ........................................................................................................................................ 18
Toevoeging over gesprekken/ discussies tijdens de posterpresentaties ................................... 19
Evaluatie van het groepsproces ....................................................................................................... 20
Referenties .......................................................................................................................................... 20
Bijlage: Poster ................................................................................................................................. 21
1
, College 1: het standaardbeeld van wetenschap:
- Gemeenschap van onbaatzuchtige mensen die objectief kunnen zijn omdat ze belangeloos
onbevooroordeelde waarnemingen doen. (volgens Robert Merton 1942)
- Is vertrouwen in de wetenschap, toegenomen? Of afgenomen door COVID-19 pandemie?
Science in transition:
- We koesteren een beeld waarin wetenschappers door nieuwsgierigheid gedreven onbetwijfelbaar kennis
leveren. Kennis waar de maatschappij wat aan heeft. Dit beeld is op zijn zachtst gezegd onvolledig. Maar
behalve onvolledig is het zelfs schadelijk. Elke smet op dat beeld tast het vertrouwen van burgers in de
wetenschap aan en bedreigt daarmee uiteindelijk het voortbestaan van de wetenschap.
De ivoren toren, historische achtergrond
Wiener Kreis
- Filosofen en wetenschappers uit natuurwetenschappen, sociale wetenschappen, economie, wiskunde
logic
- Logisch empirisme (positivisme)
o Neutrall systeem van concepten en regels waar alle wetenschappers zich aan houden
o Wetenschappelijk wereldbeeld -> eenheidswetenschap
o In de eerste plaats zijn er de onbetwijfelbare en onbevooroordeelde zintuigelijke
gewaarwordingen, die neergelegd worden in elementaire uitspraken, de protocolzinnen. De
combinaties van protocolzinnen vormen hypothesen, op basis waarvan met door inductie of
generalisatie komt tot empirische wetten. Vervolgens stelt men een theorie op waarmee de
empirische wetten worden verklaard. En tenslotte leidt men uit de theorie nieuwe hypothesen af,
die dan weer aan de hand van gewaarwordingen worden geverifieerd.
- Uitgangspunten:
o Empirisme: alleen door waarnemingen is er kennis
o Inductie
o Verificatie criterium: de betekenis van een bewering wordt volledig gevat in zijn empirische
waarheidscondities, en kan dus door middel van waarneming bevestigd worden. (Veritas =
waarheid)
- Moderne rationaliteit: scheiden feiten en waarden: Hoe weet je zeker dat er een relatie is tussen de wereld
van gedachten en de werkelijkheid? Dingen zijn niet altijd wat ze lijken te zijn.
- Demarcatie: wetenschap onderscheidt zich van andere kennisaanspraken door het gebruik van verificatie
- Wetenschappelijke groei volgens de Wiener Kreis: gaat stijgend omhoog.
Karl Popper: Kritisch rationalisme (Oostenrijks-Brits filosoof (1902-1994)
- Kritiek op logisch empirisme:
2
Uit de ivoren toren. Wetenschap als mensenwerk.
Abstract
Uitwerking van filosofie in actie 2.1 jaar 2023-2024
Sabine van Rooy
,Inhoud
College 1: het standaardbeeld van wetenschap: ............................................................................. 2
Leesvragen dag 1 ................................................................................................................................. 6
College 2 ................................................................................................................................................ 9
Leesvragen dag 2 ............................................................................................................................... 11
College 3 .............................................................................................................................................. 14
Groepsopdracht ‘Wetenschap is mensenwerk’.............................................................................. 16
Sophie Leijdesdorff ............................................................................................................................. 17
Thomas Kuhn ...................................................................................................................................... 17
Bruno Latour ........................................................................................................................................ 18
Toevoeging over gesprekken/ discussies tijdens de posterpresentaties ................................... 19
Evaluatie van het groepsproces ....................................................................................................... 20
Referenties .......................................................................................................................................... 20
Bijlage: Poster ................................................................................................................................. 21
1
, College 1: het standaardbeeld van wetenschap:
- Gemeenschap van onbaatzuchtige mensen die objectief kunnen zijn omdat ze belangeloos
onbevooroordeelde waarnemingen doen. (volgens Robert Merton 1942)
- Is vertrouwen in de wetenschap, toegenomen? Of afgenomen door COVID-19 pandemie?
Science in transition:
- We koesteren een beeld waarin wetenschappers door nieuwsgierigheid gedreven onbetwijfelbaar kennis
leveren. Kennis waar de maatschappij wat aan heeft. Dit beeld is op zijn zachtst gezegd onvolledig. Maar
behalve onvolledig is het zelfs schadelijk. Elke smet op dat beeld tast het vertrouwen van burgers in de
wetenschap aan en bedreigt daarmee uiteindelijk het voortbestaan van de wetenschap.
De ivoren toren, historische achtergrond
Wiener Kreis
- Filosofen en wetenschappers uit natuurwetenschappen, sociale wetenschappen, economie, wiskunde
logic
- Logisch empirisme (positivisme)
o Neutrall systeem van concepten en regels waar alle wetenschappers zich aan houden
o Wetenschappelijk wereldbeeld -> eenheidswetenschap
o In de eerste plaats zijn er de onbetwijfelbare en onbevooroordeelde zintuigelijke
gewaarwordingen, die neergelegd worden in elementaire uitspraken, de protocolzinnen. De
combinaties van protocolzinnen vormen hypothesen, op basis waarvan met door inductie of
generalisatie komt tot empirische wetten. Vervolgens stelt men een theorie op waarmee de
empirische wetten worden verklaard. En tenslotte leidt men uit de theorie nieuwe hypothesen af,
die dan weer aan de hand van gewaarwordingen worden geverifieerd.
- Uitgangspunten:
o Empirisme: alleen door waarnemingen is er kennis
o Inductie
o Verificatie criterium: de betekenis van een bewering wordt volledig gevat in zijn empirische
waarheidscondities, en kan dus door middel van waarneming bevestigd worden. (Veritas =
waarheid)
- Moderne rationaliteit: scheiden feiten en waarden: Hoe weet je zeker dat er een relatie is tussen de wereld
van gedachten en de werkelijkheid? Dingen zijn niet altijd wat ze lijken te zijn.
- Demarcatie: wetenschap onderscheidt zich van andere kennisaanspraken door het gebruik van verificatie
- Wetenschappelijke groei volgens de Wiener Kreis: gaat stijgend omhoog.
Karl Popper: Kritisch rationalisme (Oostenrijks-Brits filosoof (1902-1994)
- Kritiek op logisch empirisme:
2
