1
Arbeidsrecht
Bronnen van het arbeidsrecht
Recht = geheel van regels
Waar zijn die regels terug te vinden ? In de rechtsbronnen
Belang: weten welke regels je moet toepassen in een concrete situatie
○ Ontslag
○ Discriminatie
○ Ziekte
○ Kinderarbeid
○ Inspraak werknemers
○ Staking
Rechtsbronnen zijn zowel internationaal als nationaal
*Bilateraal: tussen 2 landen
1. Internationale bronnen
Internationale verdragen
○ Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
○ Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
○ Verdrag tot oprichting van de EEG (nu EU)
Andere “rechtsinstrumenten” bepaald in verdragen
○ Aanbevelingen
○ Conventies
○ Protocollen
○ Verordeningen, richtlijnen, beschikkingen, aanbevelingen (EU)
Het arbeidsrecht ook een belangrijke internationale component heeft: internationale verdragen,
richtlijnen.. mee ons arbeidsrecht in België bepalen.
Totstandkoming verdragen / ratificatieprocedure (zie fundamenten van het recht)
○ Onderhandeling
○ Ondertekening
○ Goedkeuring door parlement
○ Bekrachtiging – ratificatie door uitvoerende macht
, 2
○ Publicatie in Staatsblad
○ Inwerkingtreding (meestal pas als min. aantal lidstaten verdrag geratificeerd hebben)
Pas dan van kracht in “interne rechtsorde”
Hebben soms “directe werking” maar niet altijd (bv. UVRM niet)
Kunnen opgezegd worden
• Het klassieke concept van directe werking: de theorie
Naar Belgisch recht is het vaste rechtspraak van het Hof van Cassatie dat de directe werking van verdragen afhangt van
hun aard en formulering. In het arrest Thonon oordeelde het Hof dat:
“het begrip rechtstreekse toepasselijkheid van een verdrag ten opzichte van de onderdanen van een Staat die het heeft
gesloten, impliceert dat de verbintenis van die Staat volledig en nauwkeurig wordt uitgedrukt en dat de verdragssluitende
partijen de bedoeling hadden de toekenning van subjectieve rechten en het opleggen van verplichtingen aan personen tot
voorwerp van het verdrag te maken”.
In het arrest Thonon herkent men de twee elementen die traditioneel naar voor worden geschoven om na te gaan of een
verdragsbepaling directe werking heeft.
Enerzijds is er de vraag of de verdragssluitende Staten de bedoeling hadden om subjectieve rechten en plichten voor
particulieren te creëren (het zgn. subjectief element), anderzijds de vraag of de verdragsbepaling in kwestie voldoende
duidelijk, nauwkeurig en onvoorwaardelijk is en niet afhankelijk van discretionaire uitvoeringsmaatregelen (het zgn.
objectief element).
• Het klassieke concept: de praktijk
Achter de ogenschijnlijke eenvoud van de principiële overwegingen van het Hof van Cassatie in het arrest Thonon ligt een
werkelijkheid die heel wat complexer en genuanceerder is. In de praktijk blijkt het hoegenaamd niet eenvoudig te zijn om
na te gaan of een verdragsbepaling aan dit objectief en subjectief element beantwoordt. Zo bepaalt een verdrag slechts
zelden uitdrukkelijk of het al dan niet de bedoeling heeft om rechten en plichten voor particulieren te creëren en vele
internationale regels zijn zo geformuleerd dat ze in meer of mindere mate nadere wetgeving behoeven voor hun
toepassing. Bijgevolg zal een fundamentele interpretatieve tussenkomst van de rechter vereist zijn.
EU = supranationaal recht
○ Lidstaten hebben bij verdrag deel nationale soevereiniteit overgeheveld naar EU
○ EU kan beslissingen nemen:
○ Die rechtstreeks van kracht zijn (verordeningen, richtlijnen …)
○ Zonder procedure voor ratificatie te moeten volgen
○ Zie verder instrumenten EU
Voorbeeld veroordeling
België wegens
onduidelijke criteria
representativiteit
vakorganisaties. Ook
klacht ACLVB tegen
loonnorm wegens
strijdigheid . Klacht
drie vakbonden tegen
loonblokkering (sept.
2013)
UVRM
Artikel 23
1. Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige
arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid.
2. Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid.
Arbeidsrecht
Bronnen van het arbeidsrecht
Recht = geheel van regels
Waar zijn die regels terug te vinden ? In de rechtsbronnen
Belang: weten welke regels je moet toepassen in een concrete situatie
○ Ontslag
○ Discriminatie
○ Ziekte
○ Kinderarbeid
○ Inspraak werknemers
○ Staking
Rechtsbronnen zijn zowel internationaal als nationaal
*Bilateraal: tussen 2 landen
1. Internationale bronnen
Internationale verdragen
○ Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
○ Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
○ Verdrag tot oprichting van de EEG (nu EU)
Andere “rechtsinstrumenten” bepaald in verdragen
○ Aanbevelingen
○ Conventies
○ Protocollen
○ Verordeningen, richtlijnen, beschikkingen, aanbevelingen (EU)
Het arbeidsrecht ook een belangrijke internationale component heeft: internationale verdragen,
richtlijnen.. mee ons arbeidsrecht in België bepalen.
Totstandkoming verdragen / ratificatieprocedure (zie fundamenten van het recht)
○ Onderhandeling
○ Ondertekening
○ Goedkeuring door parlement
○ Bekrachtiging – ratificatie door uitvoerende macht
, 2
○ Publicatie in Staatsblad
○ Inwerkingtreding (meestal pas als min. aantal lidstaten verdrag geratificeerd hebben)
Pas dan van kracht in “interne rechtsorde”
Hebben soms “directe werking” maar niet altijd (bv. UVRM niet)
Kunnen opgezegd worden
• Het klassieke concept van directe werking: de theorie
Naar Belgisch recht is het vaste rechtspraak van het Hof van Cassatie dat de directe werking van verdragen afhangt van
hun aard en formulering. In het arrest Thonon oordeelde het Hof dat:
“het begrip rechtstreekse toepasselijkheid van een verdrag ten opzichte van de onderdanen van een Staat die het heeft
gesloten, impliceert dat de verbintenis van die Staat volledig en nauwkeurig wordt uitgedrukt en dat de verdragssluitende
partijen de bedoeling hadden de toekenning van subjectieve rechten en het opleggen van verplichtingen aan personen tot
voorwerp van het verdrag te maken”.
In het arrest Thonon herkent men de twee elementen die traditioneel naar voor worden geschoven om na te gaan of een
verdragsbepaling directe werking heeft.
Enerzijds is er de vraag of de verdragssluitende Staten de bedoeling hadden om subjectieve rechten en plichten voor
particulieren te creëren (het zgn. subjectief element), anderzijds de vraag of de verdragsbepaling in kwestie voldoende
duidelijk, nauwkeurig en onvoorwaardelijk is en niet afhankelijk van discretionaire uitvoeringsmaatregelen (het zgn.
objectief element).
• Het klassieke concept: de praktijk
Achter de ogenschijnlijke eenvoud van de principiële overwegingen van het Hof van Cassatie in het arrest Thonon ligt een
werkelijkheid die heel wat complexer en genuanceerder is. In de praktijk blijkt het hoegenaamd niet eenvoudig te zijn om
na te gaan of een verdragsbepaling aan dit objectief en subjectief element beantwoordt. Zo bepaalt een verdrag slechts
zelden uitdrukkelijk of het al dan niet de bedoeling heeft om rechten en plichten voor particulieren te creëren en vele
internationale regels zijn zo geformuleerd dat ze in meer of mindere mate nadere wetgeving behoeven voor hun
toepassing. Bijgevolg zal een fundamentele interpretatieve tussenkomst van de rechter vereist zijn.
EU = supranationaal recht
○ Lidstaten hebben bij verdrag deel nationale soevereiniteit overgeheveld naar EU
○ EU kan beslissingen nemen:
○ Die rechtstreeks van kracht zijn (verordeningen, richtlijnen …)
○ Zonder procedure voor ratificatie te moeten volgen
○ Zie verder instrumenten EU
Voorbeeld veroordeling
België wegens
onduidelijke criteria
representativiteit
vakorganisaties. Ook
klacht ACLVB tegen
loonnorm wegens
strijdigheid . Klacht
drie vakbonden tegen
loonblokkering (sept.
2013)
UVRM
Artikel 23
1. Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige
arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid.
2. Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid.
