Samenvatting Sociale Psychologie 2

1. Evolutionaire psychologie
1.1 Altruïsme en natuurlijke selectie
 Evolutionaire psychologie onderzoekt de evolutionaire oorsprong van gedrag en
consequenties voor huidige psychologische mechanismen
 Natuurlijke selectie en gedrag
o Darwin: Origin of Species
 Selectie in de natuur ontstaat omdat sommige soorten beter overleven en
zich reproduceren in een bepaalde omgeving
 Dit leidt tot
 Betere fitness: meer doorgeven van genen aan de volgende
generatie
 Betere aanpassing aan omgeving
 Dit zorgt dan voor
 Aanpassing aan lichamelijke structuur
 Aanpassing in gedrag (bv: emoties)
 Altruïstisch gedrag
o = helpen van anderen hoewel het nadelig kan zijn voor de eigen fitness
o Verklaring: fitness vd soort en transfer van genen naar de volgende generatie
 Helpen in groepsbelang
 Inclusieve fitness en verwantschap
o = betere fitness (van volgende generatie) door het helpen van verwanten
 Ouders – kind: 50% genetische overlap
 Kinderen onderling: 50% genetische overlap
 Neven en nichten: 12,5% genetische overlap
o Dit leidt tot de hechting van kinderen aan ouders om hun overlevingskansen te
vergroten (vnl bij vogels en zoogdieren)
o Burnstein et al
 Meer helpen van verwanten bij problemen dan vreemden
o Daly & Wilson
 Minder zorg voor het kind van stiefouders dan van natuurlijke ouders
 Meer kindermishandeling door stiefvaders (100x meer dan natuurlijke
vaders)
o Mensen met een groter voorhoofd tonen meer vergelijkingen met een baby
(baby’s hebben dit ook), hierdoor worden ze sneller geholpen dan mensen die hun
voorhoofd bedekken of een frou hebben
 Wederkerig altruïsme (ik help jou als jij mij helpt)
o Trivers: enkel mogelijk indien
 De persoon die geholpen wordt later kan herkend worden
 Bedriegers verijdeld kunnen worden
o Enkel bij intelligente soorten (primaten)
o Enkel bij bekende en kleine groepen/stammen (garandeert wederkerigheid)
o Maatschappij beschermt de sociale regels (politioneel en legaal systeem)
 Groepsselectie


1

, o Haidt: selectie voor sociale kenmerken gebeurt op het niveau vd groep eerder dan
het individu
o Experiment: kippen werden ingedeeld per ren om te kijken wie de meeste eieren
legt
 Er worden meer eieren gelegd als er meer sociaal gedrag is en minder
conflicten tussen de kippen
o De stam met het meest sociale gedrag kan beter samenwerken en profiteerde
meer van voedsel en veiligheid en overleefde zo beter dan andere groepen
 Groepsselectie
o Selectie van vossen die sociaal gedrag vertonen tov mensen:
o Hoe groter de groepen werden waarin mensen samenleefden, hoe groter de
hersenen werden
 Mensen evolueerden in de meest sociale dieren
 Mensen werden één vd meest intelligente dieren
o Ons helpgedrag en sociaal begrip dat vereist was om samen te werken, maakt ons
intelligent
o De grootte van ons sociaal netwerk is gecorreleerd met het volume vd frontale
hersengebieden die instaan voor sociaal begrip
 Hoe groter het netwerk, hoe minder mentale inspanning nodig is om het
gedrag van naaste familie en vrienden te begrijpen
o De grootte van ons sociale netwerk is gecorreleerd met de activiteit vd frontale
hersengebieden die instaan voor het coderen van naaste verwanten en vrienden
 Hoe groter het sociaal netwerk, hoe minder hersenactivatie in de delen vd
hersenen waar info opgeslagen wordt over mensen waar we om geven, als
we iemand nieuw leren kennen
 Aangeleerd gedrag
o Soms is gedrag niet evolutionair overgedragen, maar aangeleerd op verschillende
plaatsen met verschillende varianten (bv: steengebruik apen)
 Coöperatie en competitie
o De evolutionaire psychologie verklaart dus meer in het algemeen
 Competitie: natuurlijke selectie in de strijd om schaarste goederen
 Coöperatie: natuurlijke selectie en gemeenschappelijke belangen
 Bij verwanten (= inclusieve fitness)
 Bij bekenden (= wederkerig altuïsme)
o Ouderschap
 Coöperatie indien beide ouders noodzakelijk zijn voor de overleving vd
nakomeling (vogels, primaten, mens)
 Competitie: eigen fitness vergroten door ontrouw


1.2 Seksuele selectie en geslachtsverschillen in gedrag
 Seksuele selectie en ouderlijke investering
o Seksuele selectie: natuurlijke selectie door verschillende toegang tot seksuele
partners
o Trivers
 De vrouw investeerd vnl in voortbrengen/opvoeden vd nakomelingen
 De man investeerd enkel in zijn zaad


2

,  Dit leidt tot onproductieve strategieën



o Vrouw is selectief in het kiezen ve partner
o Man is competitief (tov andere mannen) in het veroveren ve partner
 Dit zorgt voor
 Grotere variatie in reproductief succes
 Meer partners
 Tegenstrategiën om vaderschap te verzekeren (investeren in eigen
genen)
 Meer risico’s
 Meer seksuele jalouzie
 Selectiecriteria
o Onderzoek van Buss
 Vrouwen verlangen van hun partner dat ze goede financiële vooruitzichten
hebben
 Vrouwen verlangen van hun partner dat ze ambitieus en ijverig zijn
 Mannen verlangen van hun partner dat ze jonger zijn
 Mannen verlangen van hun partner dat ze aantrekkelijk zijn
 Mannen verlangen (minder nadrukkelijk) dat de partner geen seksuele
contacten heeft voor de relatie
o Geslachtsverschillen in selectiecriteria
 Man verkiest meer partners
 Meer seksuele partners bij homo’s dan bij hetero’s
 Minder seksuele partners bij lesbi’s dan bij hetero’s
 Verschil in duur van seksuele contacten
 Vrouwen willen gem na 6maanden pas seks terwijl mannen na 1
week al seks willen
 Verschillende voorkeur
 Vrouw zoekt eerder een partner die materiële steun kan bieden
 Man zoekt eerder een partner die jong en fysiek aantrekkelijk is
 Beide geslachten zoeken een fysiek aantrekkelijke partner
 Waist-to-hip ratio: optimaal .90 voor mannen en .67-.80 voor
vrouwen
 Fluctuating assymetry: duidt op ‘slechte’ genenkwaliteit of
problemen bij de ontwikkeling
 Jonge mannen
o Meer risico’s, geweld en eer door competitie om een geschikte vrouwlijke partner
 Gevaarlijk rijden (overtredingen eerder dan fouten)
 Ernstige misdaden (meer fysieke agressie)
 In landelijke gebieden (waar vee gestolen kan worden) meer kans op
represailles
 Overspel en jalousie
o Vrouw vermijdt verlies van materiële hulp en bijstand (emotionele ontrouw)
o Man vermijdt op te draaien voor onecht vaderschap (seksuele ontrouw)


3