Maatschappijgeschiedenis 1
Klassieke Oudheid: De Griekse Wereld
1) De donkere eeuwen (1200 v.C. – 750 v.C.)..........................................................................................4
2) De archaïsche periode (750 v.C. – 500 v.C.)........................................................................................4
2.1 Inleiding........................................................................................................................................4
2.2 Verandering: demografisch & economisch...................................................................................4
2.2.1 De polis..................................................................................................................................4
2.2.2 Kolonisatie.............................................................................................................................5
2.3 Verandering: sociaal......................................................................................................................5
2.4 Verandering: militair.....................................................................................................................5
2.5 Verandering: cultuur.....................................................................................................................5
2.6 Verandering: politiek....................................................................................................................5
2.6.1 Tirannie..................................................................................................................................6
2.6.2 Sparta.....................................................................................................................................6
2.6.3 Athene...................................................................................................................................6
3) De klassieke periode (500 v.C. – 330 v.C.)...........................................................................................7
3.1 Bestuurlijke hervormingen............................................................................................................7
3.1.1 machtige leiders.....................................................................................................................7
3.1.2 voordelen voor burgers en niet-burgers................................................................................7
3.2 Een periode van oorlog.................................................................................................................7
3.2.1 De Perzische oorlogen...........................................................................................................7
3.2.2 Sparta en Athene na 479 vC...................................................................................................7
3.2.3 De Peloponnesische oorlog....................................................................................................8
3.2.4 de jaren 404-336....................................................................................................................8
3.2.5 bevolking van Athene in 5e – 4e eeuw vC...............................................................................8
4) De hellenistische tijd..........................................................................................................................9
4.1 Alexander de Grote (356-323 vC)..................................................................................................9
4.1.1 De dood van Alexander & de Diadochen...............................................................................9
4.2 nieuwe steden volgens het polis-model.......................................................................................9
1) Het vroege Rome..............................................................................................................................10
2) De Romeinse Republiek....................................................................................................................10
2.1 Romeinse oorlogvoering.............................................................................................................11
2.1.1 oorzaken van oorlog............................................................................................................11
2.1.2 Punische oorlogen...............................................................................................................11
1
, 2.1.3 Romeinse expansie..............................................................................................................11
2.1.4 Romeinse provincies............................................................................................................11
2.2 Politieke crises............................................................................................................................11
2.2.1 T. Semperonius Gracchus.....................................................................................................11
2.2.2 C. Semperonius Gracchus....................................................................................................11
2.2.3 politieke crises 130-30 vC....................................................................................................12
2.2.4 Marius en de legerhervormingen........................................................................................12
2.2.5 De bondgenotenoorlog 91-89 vC.........................................................................................12
3) De Romeinse keizertijd.....................................................................................................................12
3.1 Het principaat.............................................................................................................................12
3.1.1 Nieuwe bestuursstructuur...................................................................................................13
3.1.2 Oorlogvoeren.......................................................................................................................13
1) Inleiding............................................................................................................................................14
1. Chronologische afbakening:..........................................................................................................14
2. Algemene kenmerken van de middeleeuwen...............................................................................14
3. Contacten met de rest van de wereld...........................................................................................14
2) De christianisering van het westen...................................................................................................15
2.1 De kerstening in 2 fasen:.............................................................................................................15
2.1.1 Externe christianisering.......................................................................................................15
2.1.2 Interne christianisering........................................................................................................15
2.1.3 Heiligencultus......................................................................................................................15
2.1.4 Kloosterwezen.....................................................................................................................15
3) Het Karolingische rijk........................................................................................................................16
3.1 De sacrale monarchie.................................................................................................................16
3.1.1 Inspiratie..............................................................................................................................16
3.1.2 De gelijkstelling van kerk en rijk...........................................................................................16
3.1.3 Het Karolingische programma..............................................................................................16
3.1.4 De Karolingische renaissance...............................................................................................16
4) De wedergeboorte van de staat.......................................................................................................17
4.1 toename vorstelijke macht.........................................................................................................17
4.2 uitbreiding publiekrechtelijk domein..........................................................................................17
4.3 inrichten van het bestuursapparaat............................................................................................17
4.4 betere financiele instellingen......................................................................................................17
4.5 Reacties op de toegenomen vorstelijke macht...........................................................................18
5) De hervorming van de kerk...............................................................................................................18
5.1 de Gregoriaanse hervormingen..................................................................................................18
5.1.1 De strijd tegen 3 mistoestanden..........................................................................................18
2
, 5.1.2 De investituurstrijd..............................................................................................................19
5.1.3 De kerk o.l.v. de Paus...........................................................................................................19
5.1.4 de Pauselijke monarchie......................................................................................................19
6) De Middeleeuwse stad.....................................................................................................................19
Van handelspost tot stad..............................................................................................................19
Handel en nijverheid.....................................................................................................................20
Kooplieden....................................................................................................................................20
Emancipatie van steden................................................................................................................20
Stedelijke autonomie....................................................................................................................20
Verdere evolutie...........................................................................................................................20
3
Klassieke Oudheid: De Griekse Wereld
1) De donkere eeuwen (1200 v.C. – 750 v.C.)..........................................................................................4
2) De archaïsche periode (750 v.C. – 500 v.C.)........................................................................................4
2.1 Inleiding........................................................................................................................................4
2.2 Verandering: demografisch & economisch...................................................................................4
2.2.1 De polis..................................................................................................................................4
2.2.2 Kolonisatie.............................................................................................................................5
2.3 Verandering: sociaal......................................................................................................................5
2.4 Verandering: militair.....................................................................................................................5
2.5 Verandering: cultuur.....................................................................................................................5
2.6 Verandering: politiek....................................................................................................................5
2.6.1 Tirannie..................................................................................................................................6
2.6.2 Sparta.....................................................................................................................................6
2.6.3 Athene...................................................................................................................................6
3) De klassieke periode (500 v.C. – 330 v.C.)...........................................................................................7
3.1 Bestuurlijke hervormingen............................................................................................................7
3.1.1 machtige leiders.....................................................................................................................7
3.1.2 voordelen voor burgers en niet-burgers................................................................................7
3.2 Een periode van oorlog.................................................................................................................7
3.2.1 De Perzische oorlogen...........................................................................................................7
3.2.2 Sparta en Athene na 479 vC...................................................................................................7
3.2.3 De Peloponnesische oorlog....................................................................................................8
3.2.4 de jaren 404-336....................................................................................................................8
3.2.5 bevolking van Athene in 5e – 4e eeuw vC...............................................................................8
4) De hellenistische tijd..........................................................................................................................9
4.1 Alexander de Grote (356-323 vC)..................................................................................................9
4.1.1 De dood van Alexander & de Diadochen...............................................................................9
4.2 nieuwe steden volgens het polis-model.......................................................................................9
1) Het vroege Rome..............................................................................................................................10
2) De Romeinse Republiek....................................................................................................................10
2.1 Romeinse oorlogvoering.............................................................................................................11
2.1.1 oorzaken van oorlog............................................................................................................11
2.1.2 Punische oorlogen...............................................................................................................11
1
, 2.1.3 Romeinse expansie..............................................................................................................11
2.1.4 Romeinse provincies............................................................................................................11
2.2 Politieke crises............................................................................................................................11
2.2.1 T. Semperonius Gracchus.....................................................................................................11
2.2.2 C. Semperonius Gracchus....................................................................................................11
2.2.3 politieke crises 130-30 vC....................................................................................................12
2.2.4 Marius en de legerhervormingen........................................................................................12
2.2.5 De bondgenotenoorlog 91-89 vC.........................................................................................12
3) De Romeinse keizertijd.....................................................................................................................12
3.1 Het principaat.............................................................................................................................12
3.1.1 Nieuwe bestuursstructuur...................................................................................................13
3.1.2 Oorlogvoeren.......................................................................................................................13
1) Inleiding............................................................................................................................................14
1. Chronologische afbakening:..........................................................................................................14
2. Algemene kenmerken van de middeleeuwen...............................................................................14
3. Contacten met de rest van de wereld...........................................................................................14
2) De christianisering van het westen...................................................................................................15
2.1 De kerstening in 2 fasen:.............................................................................................................15
2.1.1 Externe christianisering.......................................................................................................15
2.1.2 Interne christianisering........................................................................................................15
2.1.3 Heiligencultus......................................................................................................................15
2.1.4 Kloosterwezen.....................................................................................................................15
3) Het Karolingische rijk........................................................................................................................16
3.1 De sacrale monarchie.................................................................................................................16
3.1.1 Inspiratie..............................................................................................................................16
3.1.2 De gelijkstelling van kerk en rijk...........................................................................................16
3.1.3 Het Karolingische programma..............................................................................................16
3.1.4 De Karolingische renaissance...............................................................................................16
4) De wedergeboorte van de staat.......................................................................................................17
4.1 toename vorstelijke macht.........................................................................................................17
4.2 uitbreiding publiekrechtelijk domein..........................................................................................17
4.3 inrichten van het bestuursapparaat............................................................................................17
4.4 betere financiele instellingen......................................................................................................17
4.5 Reacties op de toegenomen vorstelijke macht...........................................................................18
5) De hervorming van de kerk...............................................................................................................18
5.1 de Gregoriaanse hervormingen..................................................................................................18
5.1.1 De strijd tegen 3 mistoestanden..........................................................................................18
2
, 5.1.2 De investituurstrijd..............................................................................................................19
5.1.3 De kerk o.l.v. de Paus...........................................................................................................19
5.1.4 de Pauselijke monarchie......................................................................................................19
6) De Middeleeuwse stad.....................................................................................................................19
Van handelspost tot stad..............................................................................................................19
Handel en nijverheid.....................................................................................................................20
Kooplieden....................................................................................................................................20
Emancipatie van steden................................................................................................................20
Stedelijke autonomie....................................................................................................................20
Verdere evolutie...........................................................................................................................20
3