Samenvatting Opvoedingsondersteuning

OPVOEDINGSONDERSTEUNING

HOOFDSTUK 1: SITUERING OPVOEDINGSONDERSTEUNING IN HET HULPVERLENINGSLANDSCHAP

1. WAT IS OPVOEDING?

Je eigen kijk op opvoeding
o Voorkennis, eigen opvoeding, iedereen heeft concrete ideeën over hoe opvoeding dient te gaan  valkuil: ouders
mogen geen speelbal worden van eigen kader
o Hoe tegengaan? Nagaan wat je eigen kijk is op opvoeding

1. Theoretisch kijken naar opvoeding

1. Balansmodel van Bakker
o Wat bepaalt de draaglast in een gezin? Wat bepaalt de
draagkracht?
o Ouders gaan in begeleiding wanneer de draaglast groter is dan de
draagkracht
o Risicofactoren en beschermende factoren  Hoe krachten
maximaliseren?
o Op verschillende niveaus:
 Microsysteem
 Mesosysteem
 Macrosysteem

2. Praktijkmodel van Hellinckx
o Kern: opvoeding is een kwestie van vraag en aanbod
o Pedagogische vraag wordt bepaald door temperament en
persoonlijkheid van het kind
o Ouders geven een pedagogisch aanbod dat beïnvloed wordt door
persoonskenmerken en de eigen opvoedingsgeschiedenis
o Wanneer vraag en aanbod niet op elkaar zijn afgestemd 
hulpverlening
o Gezin wordt beïnvloed door de context

3. Ouderschapstheorie van Alice Van der Pas!!
o Ouderlijke werkvloer
 Basisvaardigheden: bekrachtigen, veiligheid bieden, structuur bieden, etc.
 Zicht op het kind: welke betekenis geef jij als ouder aan het gedrag van je kind?
 Timen en doseren: afstemming
 Emotieregulatie: wanneer je als ouder overspoeld wordt door emoties kun je niet door de juiste bril kijken
en correct handelen
o Omstandigheden
 Sociaal netwerk
 Woonst, werk, inkomen
 Cultuur, religie
 Onderwijs
 Maatschappij (verwachtingen en gewoonten)
 Omstandigheden liggen buiten de invloedsfeer van ouders, maar de invloed kan wel gebufferd worden
o Buffer processen= factoren die bijdragen aan groei of stagnering van ouderschap
 Solidaire gemeenschappen
- Sociale steun uit de gemeenschap


Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)

, - Een gemeenschap die de bijdrage van ouderschap aan de samenleving waardeert en de
complexiteit van ouderschap snapt  stelt voorzieningen, diensten en expertise ter beschikking
- Een samenleving die randvoorwaarden creëert voor goed ouderschap
 Taakverdeling
- Netwerk dat taken uitvoert of overneemt
- Steunfiguren waar je op kan leunen
- Partners die elkaar steunen en elkaar aanvullen
 Metapositie
- Zelfreflectie, het ‘langzame denken’
- Denken over het denken en spreken over het spreken
- Feedback tussen de ‘uitvoerende ouder’ en de ‘coachende ouder’
- Hindernis voor de metapositie: emoties  automatische reacties
 ‘Goede-ouder’ ervaringen= waarnemingen en ervaringen waardoor ouders voelen dat ze invloed
hebben en ertoe doen
- Gebrek aan goede-ouder ervaringen  angst, leegte, onzekerheid
- Goede-ouder ervaringen geven ouders energie en kracht

Ouderlijke werkvloer Buffer processen Omstandigheden

Basisvaardigheden: Solidaire gemeenschap Kind
o Aanmoedigen Moeder, vader
o Bekrachtigen Broers en zussen
o Problemen oplossen Grootouders, familie
o Toezicht houden Sociaal netwerk
o Negeren Woonst, werk inkomen
o Structureren Stad, buurt
o Stimuleren Culturele verschillen, religie, onderwijs
o ... Gewoonten
Maatschappelijke verwachtingen
Migratie


Zicht op het kind Taakverdeling


Timen en doseren Metapositie


Emotieregulatie ‘Goede-ouder’ ervaringen




4. Goed genoeg en verantwoord ouderschap
o Er bestaat niet 1 juiste manier van opvoeden
o Fouten maken is inherent verbonden aan opvoeden
o Ouders laten inzien dat ze keuzes hebben  streven naar het maken van zoveel mogelijk goede keuzes
o Opvoeden= match  mismatch  re-match
o Missie: verkennen wat voor ouder iemand wilt zijn en hem/haar daarin begeleiden
o 4 basisvereisten:
1. Liefde en affectie
2. Verzorging
3. Bescherming en veiligheid bieden
4. Stimulerende omgeving voorzien

2. WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?



Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)

, Ouders gaan met vragen vaak eerst ten raad bij hun informeel netwerk, niet voldoende?  Formeel netwerk raadplegen:
opvoedingsondersteuning

Opvoedingsondersteuning= een brede waaier van praktijken die ouders en opvoedingsverantwoordelijken steunen bij het
opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren
o Staat op voor alle ouders met vragen bij het dagelijks opvoeden
o Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp
o Ouders weerbaar maken voor eventuele tegenslagen in de toekomst
o Ouderlijk competentiegevoel vergroten
o Doorstroom naar opvoedingshulp beperken
o Ouders verrijken, ondersteunen en randvoorwaarden creëren zodat ouders goede ouders kunnen zijn
 Uitgangspunten:
o Laagdrempelige ondersteuning: bereikbaar, aansluiten bij leefwereld van ouders, ouders kunnen er terecht in de eigen
taal, etc.
o De vraag van ouders staat centraal
o Van en voor alle gezinnen
o Empowerment: vertrekken vanuit de krachten/succeservaringen van een gezin, veerkracht opbouwen
o Een positief beleid
o Methodisch werken: bewust bepaalde interventies toepassen om ouders hun reflectief vermogen aan te spreken,
ouders in een metapositie krijgen (vanuit een afstand naar hun situatie kijken)

Doelgroep:
o Progressief universalisme= opvoedingsondersteuning richt zich tot alle gezinnen onafhankelijk van de gezinsvorm of de
gezinssituatie
 Ontstaan vanuit voorkomen van gezondheidsongelijkheid
 Mattheuseffect proberen voorkomen= sociologische vakterm voor het rijker worden van de rijken en het
armer worden van de armen, de meest kwetsbare mensen kunnen het gezondheidsaanbod onvoldoende
consumeren
 Rekening houden met de diversiteit en verscheidenheid van gezinnen
 Aanbod aanpassen naargelang de noden

Functies:
1. Informatie en voorlichting
 Vervult een belangrijke rol bij het wegnemen van opvoedingsonzekerheid bij ouders
 Bevestigende of verrijkende informatie
 Helpt ouders om beslissingen te nemen
 Anticiperende voorlichting= ingaan op de vraag die ouders hebben
2. Intensieve, laagdrempelige hulp
 Opvoedingscrisis
 Opvoedingsnood
3. Praktisch en pedagogische of instrumentele hulp
 Diensten
 Materiaal
 Opvoedkundige documentaire
4. Emotionele steun
 Tonen van betrokkenheid
 Uiten van respect, waardering en begrip
 Het bieden van bevestiging
 Negatieve spiraal doorbreken
5. Bevordering van sociale samenhang en zelfhulp
 Sociale steun: beschermende factor, verhoogt de draagkracht
- Contacten met familie, vrienden en buren
- Vertrouwdheid met de buurt, het gevoel ergens bij te horen

Samenvatting van Nina Hoevenaars (2022-2023)