Samenvatting psychologie
Hoofdstuk 1: wat is psychologie (niet)?
De menselijke geest: psyche en psychologie
Foto: psyche en eros
- psyche is ziel, levensadem
- Eros is liefde, aantrekkingskracht
- Ze slagen erin om zich te verenigen in een huwelijk
- Griekse verhaal: 4e eeuw voor onze jaartelling
➔ Mens heeft zich dus al lang bezig gehouden met drijfkracht, geest, ziel
Foto hersenen
- Brein, communicatie
Afbeelding: simpele model vd menselijke geest
- Gedrag, gedachten en gevoelens
- 3G model
1. omgeving
2. Gedachten over omgeving leiden tot
gevoelens
3. Gedachten leiden tot gedrag
4. Dat gedrag is belonend of straffend
(omgeving reageert)
- Pas op voor je gedachten, ze sturen je gedrag
- Bv: je denkt ‘pff geen zin, stomme school’ – je
gevoelens worden zwart – je gedrag is: in bed
blijven
1
,Psychologie is een wetenschap
Wetenschappelijke kennis is opgebouwd uit wetenschappelijke info, die
testbaar/controleerbaar/herhaalbaar is
- Als je een enquête doet, zorg je dat iemand het kan herhalen en die moet tot dezelfde
conclusie komen -> als dat aantal keer herhaald is, kan je stellen dat het goed is
- Kennis is tijdelijk tot iemand ideeën heeft die de andere overstijgen -> nieuwe vervangen
oude
- wetenschap is nooit de grote waarheid, het is hoe we het nu zo begrijpen, de kennis zal
evolueren
- je moet de hypothese zo formuleren dat je het kan bewijzen, niet hoe jij het zomaar voelt
Korte geschiedenis van psychologie
goden zijn uitvindingen om iets te verklaren
- zeus en poseidon maken ruzie en dan is er onweer want men had geen verklaring voor
onweer
(dia 8 niet kennen)
psychologie heeft een positieve invloed op talrijke gebieden van het leven en de kennis verhoogt
het welzijn
- Verkeersveiligheid: vb. waarneming van
- verkeerssituaties, motiveren tot veilig gedrag;
- Preventie en behandeling van psychische en lichamelijke aandoeningen;
- Winkelen: vb. winkelervaring optimaliseren;
- Selectie van personeel, enz.
Enkele soorten psychologie: specialisaties
1. Cognitieve psychologie
- Informatieverwerking
Cognitieve processen: wereld rondom ons en onszelf ervaren
- om bekende gezichten te herkennen,
- om emoties te ervaren en ze ons te herinneren,
- om met elkaar in contact te komen door gesproken
- en geschreven taal
- om problemen op te lossen.
Cognitieve psychologie: taal, aandacht, geheugen, waarneming, denken
2
,Impulscontrole
- Veel impulscontrole: reclame van schoenen en je denkt ‘nee niet nodig’
- Weinig impulscontrole: je ziet reclame van schoenen en koopt ze
2. Ontwikkelingspsychologie
ontwikkeling van de gemiddelde mens over het leven van pasgeborene tot oudere op het vlak van
de taal, psychomotoriek, het denken, geweten, emoties, sociaal, persoonlijkheid.
- om afwijkingen te detecteren
- waardoor tijdig therapeutisch kan ingegrepen worden, om
• de achterstand zo goed als mogelijk te beperken, en
• de beperking in functioneren in het dagelijks leven zo minimaal als mogelijk te
houden.
3. De sociale psychologie
het gedrag van mensen in interactie met anderen, m.a.w. de individuele mens als sociaal wezen.
- Bv ingrijpen bij geweld
Verschil sociologie
- Bij psychologie gaat het om het individu
- Sociologie houdt zich bezig met groepen: bv middenklasse, arbeiders, groepen onder
bepaalde noemer
4. Klinische psychologie
bestudeert het voelen, denken en gedrag van mensen die in een bepaalde periode van hun leven
afwijken in bepaalde aspecten van hun voelen, denken en gedrag. Ze is gericht op de “kliniek”
- Ontwikkelingspsychologie is normaal
- Klinische psychologie is afwijkend
5. De sport en prestatie psychologie
Mensen/sporters helpen beter presteren
Pseudopsychologie: wat is psychologie niet
De psychologie, een wetenschap, is gekenmerkt door
- het gebruik van de rede en logica, niet een persoonlijk aanvoelen;
- de systematische wijze waarop kennis wordt opgebouwd;
- de empirische toetsing van hypothesen (veronderstellingen); de nadruk op falsifiëren:
weerleggen van veronderstellingen
• naar de werkelijkheid/empirie kijken, is het wel zo wat ik allemaal bedenk
- i.p.v. bewijzen van uitspraken;
- Het inzicht dat correlatie geen causaliteit is (oorzakelijk verband)
- Herhaalbaarheid: bv bij peer review
3
, - Extreme claims vereisen extreem bewijs
• Als je zegt ‘ik heb een beter idee’, moet je het echt heel hard bewijzen en testen
- Occam’s scheermes: ga voor de meest simpele verklaring met de minste bijkomende
aannames
• Beperkt aantal veronderstellingen is beter, beknopte theorie
Pseudopsychologie
- De genezende kracht van bloemen
- Horoscopie/astrologie
- Edelstenen
- Waarzeggerij
- Oorkaarsen
- Grafologie
Waarom is het populair
- Alle mensen willen de wereld om hen heen begrijpen om deze dan te controleren; dit
beschermt hen tegen angst. Dat is een goede zaak. Maar deze neiging kan ontsporen.
- Motivatie tot geloven
Welke denkfouten
- Emotional reasoning fallacy: het is leuk
- Bandwagon fallacy: omdat anderen het ook geloven
Kritische vragen
- Wat is de bron? (deskundig, iets te winnen-geld)
- Is de bewering redelijk of extreem?
- Wat is het bewijsmateriaal?
- Kan de conclusie door een vooroordeel zijn beïnvloed?
• Emotionele bias
• Conformation bias
- Worden er denkfouten gemaakt?
Hoofdstuk 2: bewustzijn
Inleiding
Historisch
4
Hoofdstuk 1: wat is psychologie (niet)?
De menselijke geest: psyche en psychologie
Foto: psyche en eros
- psyche is ziel, levensadem
- Eros is liefde, aantrekkingskracht
- Ze slagen erin om zich te verenigen in een huwelijk
- Griekse verhaal: 4e eeuw voor onze jaartelling
➔ Mens heeft zich dus al lang bezig gehouden met drijfkracht, geest, ziel
Foto hersenen
- Brein, communicatie
Afbeelding: simpele model vd menselijke geest
- Gedrag, gedachten en gevoelens
- 3G model
1. omgeving
2. Gedachten over omgeving leiden tot
gevoelens
3. Gedachten leiden tot gedrag
4. Dat gedrag is belonend of straffend
(omgeving reageert)
- Pas op voor je gedachten, ze sturen je gedrag
- Bv: je denkt ‘pff geen zin, stomme school’ – je
gevoelens worden zwart – je gedrag is: in bed
blijven
1
,Psychologie is een wetenschap
Wetenschappelijke kennis is opgebouwd uit wetenschappelijke info, die
testbaar/controleerbaar/herhaalbaar is
- Als je een enquête doet, zorg je dat iemand het kan herhalen en die moet tot dezelfde
conclusie komen -> als dat aantal keer herhaald is, kan je stellen dat het goed is
- Kennis is tijdelijk tot iemand ideeën heeft die de andere overstijgen -> nieuwe vervangen
oude
- wetenschap is nooit de grote waarheid, het is hoe we het nu zo begrijpen, de kennis zal
evolueren
- je moet de hypothese zo formuleren dat je het kan bewijzen, niet hoe jij het zomaar voelt
Korte geschiedenis van psychologie
goden zijn uitvindingen om iets te verklaren
- zeus en poseidon maken ruzie en dan is er onweer want men had geen verklaring voor
onweer
(dia 8 niet kennen)
psychologie heeft een positieve invloed op talrijke gebieden van het leven en de kennis verhoogt
het welzijn
- Verkeersveiligheid: vb. waarneming van
- verkeerssituaties, motiveren tot veilig gedrag;
- Preventie en behandeling van psychische en lichamelijke aandoeningen;
- Winkelen: vb. winkelervaring optimaliseren;
- Selectie van personeel, enz.
Enkele soorten psychologie: specialisaties
1. Cognitieve psychologie
- Informatieverwerking
Cognitieve processen: wereld rondom ons en onszelf ervaren
- om bekende gezichten te herkennen,
- om emoties te ervaren en ze ons te herinneren,
- om met elkaar in contact te komen door gesproken
- en geschreven taal
- om problemen op te lossen.
Cognitieve psychologie: taal, aandacht, geheugen, waarneming, denken
2
,Impulscontrole
- Veel impulscontrole: reclame van schoenen en je denkt ‘nee niet nodig’
- Weinig impulscontrole: je ziet reclame van schoenen en koopt ze
2. Ontwikkelingspsychologie
ontwikkeling van de gemiddelde mens over het leven van pasgeborene tot oudere op het vlak van
de taal, psychomotoriek, het denken, geweten, emoties, sociaal, persoonlijkheid.
- om afwijkingen te detecteren
- waardoor tijdig therapeutisch kan ingegrepen worden, om
• de achterstand zo goed als mogelijk te beperken, en
• de beperking in functioneren in het dagelijks leven zo minimaal als mogelijk te
houden.
3. De sociale psychologie
het gedrag van mensen in interactie met anderen, m.a.w. de individuele mens als sociaal wezen.
- Bv ingrijpen bij geweld
Verschil sociologie
- Bij psychologie gaat het om het individu
- Sociologie houdt zich bezig met groepen: bv middenklasse, arbeiders, groepen onder
bepaalde noemer
4. Klinische psychologie
bestudeert het voelen, denken en gedrag van mensen die in een bepaalde periode van hun leven
afwijken in bepaalde aspecten van hun voelen, denken en gedrag. Ze is gericht op de “kliniek”
- Ontwikkelingspsychologie is normaal
- Klinische psychologie is afwijkend
5. De sport en prestatie psychologie
Mensen/sporters helpen beter presteren
Pseudopsychologie: wat is psychologie niet
De psychologie, een wetenschap, is gekenmerkt door
- het gebruik van de rede en logica, niet een persoonlijk aanvoelen;
- de systematische wijze waarop kennis wordt opgebouwd;
- de empirische toetsing van hypothesen (veronderstellingen); de nadruk op falsifiëren:
weerleggen van veronderstellingen
• naar de werkelijkheid/empirie kijken, is het wel zo wat ik allemaal bedenk
- i.p.v. bewijzen van uitspraken;
- Het inzicht dat correlatie geen causaliteit is (oorzakelijk verband)
- Herhaalbaarheid: bv bij peer review
3
, - Extreme claims vereisen extreem bewijs
• Als je zegt ‘ik heb een beter idee’, moet je het echt heel hard bewijzen en testen
- Occam’s scheermes: ga voor de meest simpele verklaring met de minste bijkomende
aannames
• Beperkt aantal veronderstellingen is beter, beknopte theorie
Pseudopsychologie
- De genezende kracht van bloemen
- Horoscopie/astrologie
- Edelstenen
- Waarzeggerij
- Oorkaarsen
- Grafologie
Waarom is het populair
- Alle mensen willen de wereld om hen heen begrijpen om deze dan te controleren; dit
beschermt hen tegen angst. Dat is een goede zaak. Maar deze neiging kan ontsporen.
- Motivatie tot geloven
Welke denkfouten
- Emotional reasoning fallacy: het is leuk
- Bandwagon fallacy: omdat anderen het ook geloven
Kritische vragen
- Wat is de bron? (deskundig, iets te winnen-geld)
- Is de bewering redelijk of extreem?
- Wat is het bewijsmateriaal?
- Kan de conclusie door een vooroordeel zijn beïnvloed?
• Emotionele bias
• Conformation bias
- Worden er denkfouten gemaakt?
Hoofdstuk 2: bewustzijn
Inleiding
Historisch
4
