Celbiologie
Atomen
1. Basismoleculen
1.1 Water
= hoofdbestanddeel van het menselijk lichaam; mannen hebben meer water
omdat ze meer spieren hebben dan vrouwen
Spieren bevatten meer water dan vet
Vocht is belangrijk voor verschillende dingen:
Zuiveren lichaam
Afvoeren afvalstoffen
Bloed vereiste vloeibaarheid geven
Transportmiddel voedingsstoffen, zuurstof, hormonen,….
Bescherming tegen schokken (hersenen, ogen)
Glijmiddel in gewrichten
Geleider van geluid
Oplossend vermogen
Vast water = drijft op vloeibaar water; hierdoor vormt ij een isolerende laag tov het
Onderliggend water
1.2 Mineralen
= in stand houden van elektrolytenbalans + ontstaan van membraanpotentiaal
De belangrijkste: Calcium, Fosfor, Kalium, Chloride, Natrium, Magnesium en Ijzer
1.3 Ureum
Tijdens de 19e eeuw ontdekte Wöhler dat stoffen geproduceerd door organismen
ook synthetisch nagemaakt kunnen worden
Neutralisatie van ammoniak en cyaanzuur = amoniumcyanaat; isomerosatie
hiervan zorgt voor vorming ureum
Ureum = afbraakproduct van eiwitten uit de lever
, Sachariden
2. Sachariden
= koolhydraten = carbohydraten = gluciden = sachariden
Bestaat uit H,C en O
Brutoformule: Cm(H2O)n
2.1 Fotosynthese
Koolstofdioxide => sachariden (cellulose, zetmeel en suikers)
2.2 Begrippen
Cellulose: bouwstenen van celwanden en houtvezels van planten
Zetmeel: energieopslag
Sacharose: riet en bietsuiker
Glucose: essentieel in bloed
Ribose en deoxyribose: in genetisch materiaal
Dideoxyribose: belang bij biologische processen
2.3 Monosachariden
= 3 – 8 koolstofatomen
aldose = functionele groep op einde van de keten
ketose = functionele groep in de keten
Meest eenvoudige aldose; glycerolaldehyde
Meest eenvoudige ketose: dihydroxypropanon
2.4 L en D variant suikers
L(eavo) = de linkse variant; als de OH groep het verst van de functionele groep
aan de linkse kant staat is het de L-variant
D(extro) = de rechtse variant; als de OH groep het verst van de functionele groep
aan de rechtse kant staat is het de D-variant
, 2.5 Optische activiteit stof
De optische activiteit moet per stof bepaald worden adhv een polarimeter
2.6 Ringstructuur
99% van de suikers zijn in ringvorm
Komt door een verbinding tussen de OH groep en een carboxylgroep
2.7 Pyranosen
= een zesringstructuur; structuur lijkt op pyraan
Er zijn 2 anomeren: alpha en bèta
(Pagina 15)
2.8 Furanosen
= een vijfringstructuur; structuur lijkt op furaan
Er zijn 2 anomeren: alpha en bèta
Bij een bootconformatie heb je axiale en equatoriale elementen
2.9 Belangrijke monosachariden
Glucose Gevormd uit koolstofdioxide en water
Licht is de energiebron voor
glucosesynthese
Fructose Carbonylgroep op 2de C-atoom
= een ketose
Ribose Vind men terug in ATP; een
bouwsteen van RNA
Is een veel gebruikte molecule voor
energieopslag
Deoxyribose Opbouw van DNA
dideoxyribose Artificiële suiker; belang bij
biologische processen
Glycosylaminen De belangrijkste glycosylaminen zijn
de nucleotiden
2.10 Disachariden
Dehydratatie: het afsplitsen van H2O om een disacharide te vormen uit 2
monosachariden
Hydratatie: het toevoegen van H2O aan een disacharide om 2 monosachariden te
vormen
Hydrogeneren: het toevoegen van H2
Er wordt een glycosidebinding (= etherverbinding) gevormd bij het vormen van
een disacharide
Sacharose = glucose + fructose
Maltose = galactose + glucose
Atomen
1. Basismoleculen
1.1 Water
= hoofdbestanddeel van het menselijk lichaam; mannen hebben meer water
omdat ze meer spieren hebben dan vrouwen
Spieren bevatten meer water dan vet
Vocht is belangrijk voor verschillende dingen:
Zuiveren lichaam
Afvoeren afvalstoffen
Bloed vereiste vloeibaarheid geven
Transportmiddel voedingsstoffen, zuurstof, hormonen,….
Bescherming tegen schokken (hersenen, ogen)
Glijmiddel in gewrichten
Geleider van geluid
Oplossend vermogen
Vast water = drijft op vloeibaar water; hierdoor vormt ij een isolerende laag tov het
Onderliggend water
1.2 Mineralen
= in stand houden van elektrolytenbalans + ontstaan van membraanpotentiaal
De belangrijkste: Calcium, Fosfor, Kalium, Chloride, Natrium, Magnesium en Ijzer
1.3 Ureum
Tijdens de 19e eeuw ontdekte Wöhler dat stoffen geproduceerd door organismen
ook synthetisch nagemaakt kunnen worden
Neutralisatie van ammoniak en cyaanzuur = amoniumcyanaat; isomerosatie
hiervan zorgt voor vorming ureum
Ureum = afbraakproduct van eiwitten uit de lever
, Sachariden
2. Sachariden
= koolhydraten = carbohydraten = gluciden = sachariden
Bestaat uit H,C en O
Brutoformule: Cm(H2O)n
2.1 Fotosynthese
Koolstofdioxide => sachariden (cellulose, zetmeel en suikers)
2.2 Begrippen
Cellulose: bouwstenen van celwanden en houtvezels van planten
Zetmeel: energieopslag
Sacharose: riet en bietsuiker
Glucose: essentieel in bloed
Ribose en deoxyribose: in genetisch materiaal
Dideoxyribose: belang bij biologische processen
2.3 Monosachariden
= 3 – 8 koolstofatomen
aldose = functionele groep op einde van de keten
ketose = functionele groep in de keten
Meest eenvoudige aldose; glycerolaldehyde
Meest eenvoudige ketose: dihydroxypropanon
2.4 L en D variant suikers
L(eavo) = de linkse variant; als de OH groep het verst van de functionele groep
aan de linkse kant staat is het de L-variant
D(extro) = de rechtse variant; als de OH groep het verst van de functionele groep
aan de rechtse kant staat is het de D-variant
, 2.5 Optische activiteit stof
De optische activiteit moet per stof bepaald worden adhv een polarimeter
2.6 Ringstructuur
99% van de suikers zijn in ringvorm
Komt door een verbinding tussen de OH groep en een carboxylgroep
2.7 Pyranosen
= een zesringstructuur; structuur lijkt op pyraan
Er zijn 2 anomeren: alpha en bèta
(Pagina 15)
2.8 Furanosen
= een vijfringstructuur; structuur lijkt op furaan
Er zijn 2 anomeren: alpha en bèta
Bij een bootconformatie heb je axiale en equatoriale elementen
2.9 Belangrijke monosachariden
Glucose Gevormd uit koolstofdioxide en water
Licht is de energiebron voor
glucosesynthese
Fructose Carbonylgroep op 2de C-atoom
= een ketose
Ribose Vind men terug in ATP; een
bouwsteen van RNA
Is een veel gebruikte molecule voor
energieopslag
Deoxyribose Opbouw van DNA
dideoxyribose Artificiële suiker; belang bij
biologische processen
Glycosylaminen De belangrijkste glycosylaminen zijn
de nucleotiden
2.10 Disachariden
Dehydratatie: het afsplitsen van H2O om een disacharide te vormen uit 2
monosachariden
Hydratatie: het toevoegen van H2O aan een disacharide om 2 monosachariden te
vormen
Hydrogeneren: het toevoegen van H2
Er wordt een glycosidebinding (= etherverbinding) gevormd bij het vormen van
een disacharide
Sacharose = glucose + fructose
Maltose = galactose + glucose
