Technische metaalkunde
June 15, 2017
Herhaling
Vaste oplossing (Solid solution) is een fase waarbij alle elementen in vaste fasen zitten. (vb. koolstof in
austeniet).
1. Soorten vaste oplossing
(a) Interstitieël (atomen bevinden zicht in de holtes van het kristalrooster)
(b) Substituioneel (atomen nemen plaats in het rooster over)
2. Transformaties → snelheden!
(a) CCT - diagrammen (Continious cooling tranformation)
(b) TTT - diagrammen (Time, temperature, transition)
Vb. Afschrikken → quenching (Zeer snelle afkoeling)
Precipitatieharden
Precipitatieharden is een warmtebehandeling met een verstevigend effect. Deze gebeurd in twee stappen van
gloeien met daartussen een afschrikking.
Figure 1: precipitatieharden
Beschouwt men bijvoorbeeld een legering met 4% Cu , op kamertemperatuur, in evenwichtstoestand. Uit het
evenwichtsdiagram (toestandsdiagram) volgt dat er 2 fasen zijn: α en θ . In deze toestand hebben we dus de
1ste (vaste oplossing) en de 2de (tweede fase) trap van verharding. Als we de beschouwde legering opwarmen
tot 550°C, dan komt er slechts 1 fase voor: α, met de Cu partikels in vaste oplossing. Deze stap is het oploss-
ingsgloeien.
Vervolgens koelt men zeer snel af (afschrikken) tot kamertemperatuur, zodat de legering de tijd niet krijgt
om θ-fase te vormen. Bij kamertemperatuur is er immers nagenoeg geen diffusie van de atomen, zodat de
evenwichtstoestand zich niet kan instellen. De α-fase bij kamertemperatuur is hier oververzadigd, zij bevat veel
meer Cu dan men uit het evenwichtsdiagram zou verwachten, dit is dus een niet-evenwichtstoestand.
Op dit ogenblik bereikt de legering enkel de 1ste trap van verharding door (oververzadigde!) vaste oploss-
ing, maar is harder dan een legering met gewone vaste oplossing (al dan niet tot aan de verzadigingsgrens), die
1
June 15, 2017
Herhaling
Vaste oplossing (Solid solution) is een fase waarbij alle elementen in vaste fasen zitten. (vb. koolstof in
austeniet).
1. Soorten vaste oplossing
(a) Interstitieël (atomen bevinden zicht in de holtes van het kristalrooster)
(b) Substituioneel (atomen nemen plaats in het rooster over)
2. Transformaties → snelheden!
(a) CCT - diagrammen (Continious cooling tranformation)
(b) TTT - diagrammen (Time, temperature, transition)
Vb. Afschrikken → quenching (Zeer snelle afkoeling)
Precipitatieharden
Precipitatieharden is een warmtebehandeling met een verstevigend effect. Deze gebeurd in twee stappen van
gloeien met daartussen een afschrikking.
Figure 1: precipitatieharden
Beschouwt men bijvoorbeeld een legering met 4% Cu , op kamertemperatuur, in evenwichtstoestand. Uit het
evenwichtsdiagram (toestandsdiagram) volgt dat er 2 fasen zijn: α en θ . In deze toestand hebben we dus de
1ste (vaste oplossing) en de 2de (tweede fase) trap van verharding. Als we de beschouwde legering opwarmen
tot 550°C, dan komt er slechts 1 fase voor: α, met de Cu partikels in vaste oplossing. Deze stap is het oploss-
ingsgloeien.
Vervolgens koelt men zeer snel af (afschrikken) tot kamertemperatuur, zodat de legering de tijd niet krijgt
om θ-fase te vormen. Bij kamertemperatuur is er immers nagenoeg geen diffusie van de atomen, zodat de
evenwichtstoestand zich niet kan instellen. De α-fase bij kamertemperatuur is hier oververzadigd, zij bevat veel
meer Cu dan men uit het evenwichtsdiagram zou verwachten, dit is dus een niet-evenwichtstoestand.
Op dit ogenblik bereikt de legering enkel de 1ste trap van verharding door (oververzadigde!) vaste oploss-
ing, maar is harder dan een legering met gewone vaste oplossing (al dan niet tot aan de verzadigingsgrens), die
1
