Zie bijlagen op Canvas, allemaal kennen
Ik en de samenleving
Wat doen sociologen?
Bestuderen samenleving en sociale relaties tussen mensen
Centraal uitgangspunt: wie we zijn, wat we doen en wat we
denken wordt beïnvloed door de samenleving
Kijkt naar wat mensen met elkaar bindt en wat hen van mekaar
scheidt en de conflicten die een samenleving met zich meebrengt
Gedrag van mensen in hun sociale omgeving bekijken
Waarom mensen zich gedragen en welke maatschappelijke factoren
hun denken en handelen beïnvloeden
- Causaliteit: het ene feit veroorzaakt het andere
- Functionaliteit: een fenomeen draagt bij tot het voortbestaan van
iets, maar andersom ook
Vb. arbeidsdeal: kritiek van socioloog: mens moet tijd kunnen verspillen
STAMVADER SOCIOLOGIE
- Durkheim is een van de grondleggers van de moderne sociologie (Marx
en Weber ook)
- Gezamenlijke grondvraag: moet de samenleving begrepen worden
vanuit het individu, of is het individu eerder een product van de
maatschappelijke factoren?
Mens = sociaal wezen (niet per se extravert ofzo)
Wel inherent (geprogrammeerd) in relatie met ander = in interactie
- Al die relaties bepalen jouw maatschappelijke positie
SOCIAAL HANDELEN: handelen dat (on)rechtstreeks wordt beïnvloed
door het handelen van anderen
- Ons handelen ondergaat de kenmerken van de omgeving
- Ook terrorisme, belastingontduiking sociaal gedrag (wordt vaak
als asociaal gezien)
o Want gedrag valt in een maatschappelijke context
Voorbeelden sociologen
- Mark Elchardus: sociologie (het wokedom)
- Luc Huyse: politiek
- Dirk Geldof: superdiversiteit en migratie
- Ben Caudron: technologiesocioloog
- Zie andere artikels ppt
Artikel met Mark Elchardus: https://www.bruzz.be/samenleving/mark-
elchardus-woke-staat-de-opbouw-van-een-gemeenschap-de-weg-2021-10-
22
,Zie bijlagen op Canvas, allemaal kennen
ARBEID
- Arbeidsethos: een verzamelterm voor persoonlijke ideeën,
attitudes en morele overtuigingen over het belang dat iemand hecht
aan werk
Latente functies arbeid volgens Marie Jahoda
- Laat mensen zichzelf nuttig voelen
- Sociaal contact
- Structureert je tijd
- Verbind individu met doeleinden die de persoonlijke
preferenties overstijgen
- Zorgt voor status/identiteit
- Dwingt je tot activiteit
zo kans om competenties te ontwikkelen
INDIVIDU VERSUS MAATSCHAPPIJ
‘menselijke conditie’: mensen worden als het ware in de wereld
geworpen, maar ze kunnen en moeten die wereld veranderen
+
(Keuze tussen individuele vrijheid en maatschappelijke dwang)
‘Hikikomori’: groep in Japan die volledig afhaken van maatschappij,
zonderen zich af, zoeken niet naar werk, zijn afhankelijk van ouders (zitten
hele dag op hun kamertje, is een trend)
MAAR dat blijft wel sociaal handelen …
Is een sociaal probleem
Nature vs nurture debat: ook individu versus maatschappij
LIEFDE EN SOCIALE DRUK
Vb. West Side Story (film) = liefde tussen 2 verschillende gangs
Ook sociologie
ZELFDODING – DURKHEIM
Oorzaken zelfmoord
- Teveel of gebrek aan sociale integratie + uiteenvallen van een
groep
SOCIOLOGIE BESTUDEERT
- interacties tussen individuele personen
- interacties tussen groepen mensen (vb: werknemer en werkgever)
DE SOCIOLOOG MOET
- een toestand beschrijven door het systematisch verzamelen van feiten
- de beschreven sociale fenomenen verklaren
- een logica ontdekken in de verzamelde kennis een algemeen
geldende theorie
, Zie bijlagen op Canvas, allemaal kennen
Sociologie: wetenschap van de moderne mens
- Was er vroeger nog niet
1985: American Journal of Sociologie: “moderne mensen zijn zich meer
dan vorige generaties bewust dat hun lot afhangt van andere mensen -
hoe ze ook denken over sociale benden tussen mensen, niemand is ooit
meer geconfronteerd met het feit dat die banden bestaan
Door revoluties maatschappij veranderen Industriële revolutie, Franse
revolutie
Sociologisch perspectief: durven heilige huisjes omverwerpen
Kenmerken
1. Sociologen maken deel uit van wat ze bestuderen
2. Sociologische kennis wordt deel van de maatschappij: vb.
self-fulfilling prophecy
Vb. voorspellingen over beurscrash etc. mensen handelen ernaar
DUS
Kennis moet actueel gehouden worden
3. Grenzen aan de objecitiviteit: moet een stuk vrijheid van
meningsuiting zijn
4. Sociologie veronderstelt ‘democratie’
Vb. coronacrisis, niet enkel vanuit virologisch standpunt kijken
HET SOCIAAL PROBLEEM
Sociologisch onderzoek gaat over sociale problemen: ongelijkheid,
armoede …
- Voorwaarden voor sociaal probleem
1. Feit: bv werkloosheid
2. Iets als problematisch ervaren: bv vijftig jaar geleden, roken geen
probleem. Sinds kort pas #metoo
3. Bepaalde groepen moeten het als een probleem ervaren
4. Oplosbaar zijn of lijken: doodgaan is geen sociaal probleem
ANDER KENNISDOMEINEN DIE BIJ SOCIOLOGIE AAN BOD KOMEN
- Demografie
- Pscyhologie
- Culturele antropologie
- Etc.
SOCIOLOGISCHE VERBEELDING
C. Whrigt Mills
Ik en de samenleving
Wat doen sociologen?
Bestuderen samenleving en sociale relaties tussen mensen
Centraal uitgangspunt: wie we zijn, wat we doen en wat we
denken wordt beïnvloed door de samenleving
Kijkt naar wat mensen met elkaar bindt en wat hen van mekaar
scheidt en de conflicten die een samenleving met zich meebrengt
Gedrag van mensen in hun sociale omgeving bekijken
Waarom mensen zich gedragen en welke maatschappelijke factoren
hun denken en handelen beïnvloeden
- Causaliteit: het ene feit veroorzaakt het andere
- Functionaliteit: een fenomeen draagt bij tot het voortbestaan van
iets, maar andersom ook
Vb. arbeidsdeal: kritiek van socioloog: mens moet tijd kunnen verspillen
STAMVADER SOCIOLOGIE
- Durkheim is een van de grondleggers van de moderne sociologie (Marx
en Weber ook)
- Gezamenlijke grondvraag: moet de samenleving begrepen worden
vanuit het individu, of is het individu eerder een product van de
maatschappelijke factoren?
Mens = sociaal wezen (niet per se extravert ofzo)
Wel inherent (geprogrammeerd) in relatie met ander = in interactie
- Al die relaties bepalen jouw maatschappelijke positie
SOCIAAL HANDELEN: handelen dat (on)rechtstreeks wordt beïnvloed
door het handelen van anderen
- Ons handelen ondergaat de kenmerken van de omgeving
- Ook terrorisme, belastingontduiking sociaal gedrag (wordt vaak
als asociaal gezien)
o Want gedrag valt in een maatschappelijke context
Voorbeelden sociologen
- Mark Elchardus: sociologie (het wokedom)
- Luc Huyse: politiek
- Dirk Geldof: superdiversiteit en migratie
- Ben Caudron: technologiesocioloog
- Zie andere artikels ppt
Artikel met Mark Elchardus: https://www.bruzz.be/samenleving/mark-
elchardus-woke-staat-de-opbouw-van-een-gemeenschap-de-weg-2021-10-
22
,Zie bijlagen op Canvas, allemaal kennen
ARBEID
- Arbeidsethos: een verzamelterm voor persoonlijke ideeën,
attitudes en morele overtuigingen over het belang dat iemand hecht
aan werk
Latente functies arbeid volgens Marie Jahoda
- Laat mensen zichzelf nuttig voelen
- Sociaal contact
- Structureert je tijd
- Verbind individu met doeleinden die de persoonlijke
preferenties overstijgen
- Zorgt voor status/identiteit
- Dwingt je tot activiteit
zo kans om competenties te ontwikkelen
INDIVIDU VERSUS MAATSCHAPPIJ
‘menselijke conditie’: mensen worden als het ware in de wereld
geworpen, maar ze kunnen en moeten die wereld veranderen
+
(Keuze tussen individuele vrijheid en maatschappelijke dwang)
‘Hikikomori’: groep in Japan die volledig afhaken van maatschappij,
zonderen zich af, zoeken niet naar werk, zijn afhankelijk van ouders (zitten
hele dag op hun kamertje, is een trend)
MAAR dat blijft wel sociaal handelen …
Is een sociaal probleem
Nature vs nurture debat: ook individu versus maatschappij
LIEFDE EN SOCIALE DRUK
Vb. West Side Story (film) = liefde tussen 2 verschillende gangs
Ook sociologie
ZELFDODING – DURKHEIM
Oorzaken zelfmoord
- Teveel of gebrek aan sociale integratie + uiteenvallen van een
groep
SOCIOLOGIE BESTUDEERT
- interacties tussen individuele personen
- interacties tussen groepen mensen (vb: werknemer en werkgever)
DE SOCIOLOOG MOET
- een toestand beschrijven door het systematisch verzamelen van feiten
- de beschreven sociale fenomenen verklaren
- een logica ontdekken in de verzamelde kennis een algemeen
geldende theorie
, Zie bijlagen op Canvas, allemaal kennen
Sociologie: wetenschap van de moderne mens
- Was er vroeger nog niet
1985: American Journal of Sociologie: “moderne mensen zijn zich meer
dan vorige generaties bewust dat hun lot afhangt van andere mensen -
hoe ze ook denken over sociale benden tussen mensen, niemand is ooit
meer geconfronteerd met het feit dat die banden bestaan
Door revoluties maatschappij veranderen Industriële revolutie, Franse
revolutie
Sociologisch perspectief: durven heilige huisjes omverwerpen
Kenmerken
1. Sociologen maken deel uit van wat ze bestuderen
2. Sociologische kennis wordt deel van de maatschappij: vb.
self-fulfilling prophecy
Vb. voorspellingen over beurscrash etc. mensen handelen ernaar
DUS
Kennis moet actueel gehouden worden
3. Grenzen aan de objecitiviteit: moet een stuk vrijheid van
meningsuiting zijn
4. Sociologie veronderstelt ‘democratie’
Vb. coronacrisis, niet enkel vanuit virologisch standpunt kijken
HET SOCIAAL PROBLEEM
Sociologisch onderzoek gaat over sociale problemen: ongelijkheid,
armoede …
- Voorwaarden voor sociaal probleem
1. Feit: bv werkloosheid
2. Iets als problematisch ervaren: bv vijftig jaar geleden, roken geen
probleem. Sinds kort pas #metoo
3. Bepaalde groepen moeten het als een probleem ervaren
4. Oplosbaar zijn of lijken: doodgaan is geen sociaal probleem
ANDER KENNISDOMEINEN DIE BIJ SOCIOLOGIE AAN BOD KOMEN
- Demografie
- Pscyhologie
- Culturele antropologie
- Etc.
SOCIOLOGISCHE VERBEELDING
C. Whrigt Mills
