Samenvatting Socialezekerheidsrecht - Sociaal Zekerheidsrecht (B3G112)

SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
1 ONZE SOCIALE ZEKERHEID

1.1 WAT IS SOCIALE ZEKERHEID?

Sociale zekerheid = het geheel van voorzieningen die bescherming beiden tegen de nadelige inkomensgevolgen
van welbepaalde omstandigheden.

Zeven sociale risico’s:

 De werkloosheidsverzekering
 De ziekte- en invaliditeitsverzekering
 De gezinsbijslag
 Het rust- en overlevingspensioen
 De jaarlijkse vakantie
 De beroepsziektenverzekering
 De arbeidsongevallenverzekering

Sociale bijstand = het geheel van voorzieningen die eenieders bestaanszekerheid moeten waarborgen.

 Het leefloon
 De tegemoetkoming aan personen met een handicap
 De gewaarborgde gezinsbijslag
 De inkomensgarantie voor ouderen

Verschil sociale zekerheid en sociale bijstand


Sociale zekerheid Sociale bijstand

Bv. Werkloosheid Bv. Leefloon

Werkstatus Behoefte  middelentoets (bewijs dat je behoeftig
bent)

 Kan je zelfstandig in je bestaan voorzien of niet

% laatst verdiende loon Forfaits op minimumniveau  vaste bedragen

Verzekering Belastingen

 Premie  RSZ-bijdragen

Het gaat om minimumvoorzieningen die worden uitgekeerd aan personen die om een of andere reden geen
aanspraak kunnen maken op uitkeringen uit de traditionele takken van de sociale zekerheid.  Residuaire of
restvoorzieningen

Behoefte: niet zelfstandig in zijn levensonderhoud kan voorzien.



1
Socialezekerheidsrecht 2022-2023

,Een uitkering uit de sociale bijstand niet gekoppeld aan de werkstatus van de persoon. Een behoeftig persoon
heeft recht op een uitkering uit de sociale bijstand, ook al heeft hij nog nooit gewerkt noch sociale bijdragen
betaald.  Gefinancierd door belastinggeld (= fiscale inkomsten)

Socialezekerheidsuitkeringen worden gefinancierd door bijdragen die de sociaal verzekerden betalen op hun
inkomen.

Sociale bijstand  forfaitaire minimumbedragen voor elke behoeftige gelijk

Socialezekerheid  gekoppeld aan het loon en dus de werkstatus

De werkende die met een sociaal risico geconfronteerd wordt, heeft steeds recht op een uitkering, ook al is hij
niet behoeftig.

Sociale zekerheid:

 Inkomensvervangende uitkeringen of vervangingsinkomens
 Inkomensaanvullende uitkeringen of kostenvergoeding

Bepaalde risico’s hebben tot gevolg dat het arbeidsinkomen van de werknemer geheel of gedeeltelijk en al dan
niet tijdelijk wegvalt.

1.2 ONTSTAAN VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID

Zie p. 14-15

1.3 BASISPRINCIPES VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID

Verzekeringsprincipe: houdt in dat je premies betaalt voor het geval zich een risico voordoet en je een uitkering
krijgt wanneer dat risico zich effectief voordoet.

 Verplicht de hoogte van de premie en waarborgen wettelijk bepalen

Solidariteit: verplicht karakter, herverdeling, gedeeltelijke overheidsfinanciering:

 Solidariteit van de werkenden
 Solidariteit van de burgers

1.4 STRUCTUUR VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID

Systeem van de sociale bijstand gelijk voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren.




2
Socialezekerheidsrecht 2022-2023

,1.4.1 STELSEL VAN DE WERKNEMERS (OF LOONTREKKENDEN)

Werknemers zijn zij die met een werkgever verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst.

Werknemers moeten zich verzekeren tegen alle zeven sociale risico’s.

Werknemers moeten zelf geen initiatief nemen om hun sociale bijdragen te betalen. Ze betalen die via hun
werkgever, die een percentage van hun loon afhoudt en dit doorstort aan de Rijkdienst voor Sociale Zekerheid
(= RSZ).

RSZ = een overkoepelende openbare instelling die instaat voor het beheer van het werknemersstelsel. Zowel
werknemers- als werkgeversbijdragen.

De RSZ verdeelt de inkomsten over verschillende betalingsinstellingen  sociale parastatalen

Sociale parastatalen = zijn openbare instellingen bevoegd voor het uitbetalen van de uitkeringen in hun sector.
Meestal betalen zij de werknemers niet rechtsreeks uit maar doen ze beroep op private fondsen of kassen die
in het verleden ontstonden als voorlopers van onze sociale zekerheid maar door de wet de bevoegdheid kregen
om uitkeringen te betalen.




 RIZIV: Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
 RVA: Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening
 FDP: Federale Pensioendienst
 VUTG: Vlaams Agentschap voor de Uitbetaling van Toelagen in het kader van het Gezinsbeleid
 RJV: Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie
 FEDRIS: Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s

De ziekte- en invaliditeitsuitkeringen worden uitbetaald via het ziekenfonds van de werknemer dat hiervoor
bijdragen ontvangt van de RIZIV.




3
Socialezekerheidsrecht 2022-2023

, Iedere werknemer heeft de verplichting om zich aan te sluiten bij een ziekenfonds naar keuze. Als hij dit niet
doet, wordt hij automatisch aangesloten bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV).

HZIV:

 Openbare instelling
 Uitkeringen
o Gezondheidszorg
o Arbeidsongeschiktheid
o Moederschapsverzekering

De werkloosheidsuitkeringen worden vastgesteld door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). Voor de
uitbetaling doet de RVA-beroep op de uitbetalingsinstellingen van de erkende vakverbonden.

Werklozen die niet aangesloten zijn bij een vakbond, worden uitbetaald door de Hulpkas voor
Werkloosheidsuitkeringen (HVW)

De pensioenen worden berekend en uitgekeerd door de Federale Pensioendienst (FPD).

Het VUTG is verantwoordelijk voor de uitbetaling van de gezinsbijslagen in het Nederlandse taalgebied.

De jaarlijkse vakantie van de arbeiders wordt uitbetaald via de Rijksdienst voor Jaarlijkse vakantie (RJV). De RJV
verricht zelf een deel van de uitbetalingen van het vakantiegeld aan arbeiders. Een ander deel gebeurt via de
vakantiekassen van de werkgevers.

Fedris = de federale instelling die instaat voor arbeidsongevallen en beroepsziekten. Fedris zal de betaling van
de vergoedingen bij een arbeidsongeval maar op zich nemen wanneer de werkgever geen verzekering heeft
afgesloten of wanneer de verzekeraar in gebreke blijft. Fedris betaalt ook de uitkeringen wanneer het gaat om
een beroepsziekte.


1.4.2 STELSEL VAN DE ZELFSTANDIGEN

Zelfstandigen = oefenen een beroepsactiviteit uit zonder verbonden te zijn met een werkgever door een
arbeidsovereenkomst of een statuut. Wel een aannemingsovereenkomst met een opdrachtgever.

Zelfstandigen moeten zelf initiatief nemen om hun sociaal statuut in orde te brengen: ze moeten zich
aansluiten bij een sociaalverzekeringsfonds waaraan ze elke 3 maanden sociale bijdragen betalen.

Bijdragen voor:

1. Ziekte en invaliditeit
2. Gezinsbijslag
3. Pensioenen
4. Overbrugggingsrecht  speciaal voor
zelfstandigen




4
Socialezekerheidsrecht 2022-2023