Inhoudsopgave
Personen en familierecht .......................................................................................................................................................... 0
Afdeling 1: Begrip en grondslag.................................................................................................................................................. 6
Afdeling 2: openbareordekarakter van het afstammingsrecht .................................................................................................. 7
Afdeling 3: Bloed- en aanverwantschap ..................................................................................................................................... 7
Afdeling 5: Belgisch afstammings-recht en erfrecht in het licht van het EVRM (p15) ............................................................... 8
§1. Be recht beoordeeld door de Straatsburgse instanties ........................................................................................................ 8
§2. Het Hof van Cassatie en de artikelen 8 en 14 EVRM ............................................................................................................ 8
Afdeling 6: Belgisch afstammings- en erfrecht in het licht van de grondrechten ...................................................................... 8
§1 vastgestelde discriminaties als motor voor wetgevend optreden ........................................................................................ 8
§2. Beperkte doorwerking van het oude erfrecht bij wijze van overgangsmaatregel ............................................................... 8
Afdeling 1: vaststelling van moederschap ................................................................................................................................ 10
§0 inleiding ............................................................................................................................................................................... 10
§1. Vermelding naam moeder in geboorteakte (mater semper certa est) = REGEL 1 ............................................................. 10
§2. Erkenning door een vrouw = REGEL 2 ................................................................................................................................ 10
§3. Gerechtelijke vaststelling = REGEL 3................................................................................................................................... 10
Afdeling 2: Vastelling van het vaderschap................................................................................................................................ 11
§0. Inleidende bemerkingen..................................................................................................................................................... 11
§1. Afstamming van vaderszijde binnen het huwelijk .............................................................................................................. 11
§2. Vaststelling buiten het huwelijk (Vb. Kind binnen wettelijke samenwoning): ................................................................... 13
Afdeling 3. Vaststelling van meemoederschap ........................................................................................................................ 20
Afdeling 1. Betwisting van de afstamming langs moederszijde (komt niet veel voor) ............................................................. 22
§1. Betwisting van het moederschap dat blijkt uit de geboorteakte (Art. 312, §2 oud BW) ................................................... 22
§2 Betwisting van een moederlijke erkenning ......................................................................................................................... 22
§3. Betwisting gerechtelijk vastgesteld moederschap ............................................................................................................. 23
Afdeling 2. Betwisting van vaderschap ..................................................................................................................................... 23
§1. Betwisting van het vaderschap van de echtgenoot (Art. 318 oud BW) .............................................................................. 23
§2. Betwisting van een vaderlijke erkenning ............................................................................................................................ 26
§3. Betwisting gerechtelijk vastgesteld vaderschap (Art. 331decies oud BW) ......................................................................... 28
Afdeling 3. Betwisting van meemoederschap .......................................................................................................................... 28
§1. Betwisting van meemoederschap van de echtgenote ....................................................................................................... 28
§2.betwisting van Meemoederlijke erkenning ......................................................................................................................... 29
§3 betwisting van gerechtelijk vastgesteld meemoederschap ................................................................................................ 29
Afdeling 1: Algemeen ............................................................................................................................................................... 30
§1. Regel ................................................................................................................................................................................... 30
§2 uitzondering met betrekking tot de overspelige afstamming ten nadele van overspelige ouders ..................................... 30
Afdeling 2: DE FAMILIENAAM................................................................................................................................................... 31
§2. Verkrijgen van de familienaam als gevolg van oorspronkelijke afstamming...................................................................... 31
§3. NAAMSBETWISTING ........................................................................................................................................................... 35
B. Voornaamsverandering (makkelijker dan verandering familienaam) .................................................................................. 36
§6 NAAMSVERBETERING .......................................................................................................................................................... 37
Afdeling 3. WETTELIJKE ERFOPVOLGING .................................................................................................................................. 38
§1. Algemeen............................................................................................................................................................................ 38
§2. Voorwaarden om te erven ................................................................................................................................................. 38
Afdeling 4. HET ALIMENTATIERECHT ........................................................................................................................................ 39
§1. De gemeenrechtelijke familiale onderhoudsverplichting .................................................................................................. 39
§2. Bijzondere onderhoudsverplichtingen van ouders om te zorgen voor hun kinderen (art. 203 BW) ................................. 41
§3. Onderhoudsvordering ten laste van de nalatenschap ....................................................................................................... 47
§4. Pluraliteit van onderhoudsplichtigen en onderhoudsgerechtigden ................................................................................... 48
§5. Verhaal inzake onderhoudsgelden ..................................................................................................................................... 49
§6. Gerechtelijke stappen tegen de in gebreke blijvende onderhoudsplichtige ...................................................................... 50
§7. Dienstverlening door de Dienst voor AlimentatieVorderingen bij de FOD Financiën (DAVO) ........................................... 52
§8. Algemeen voorrecht op roerend goed voor onderhoudsschulden .................................................................................... 53
Afdeling 1: Definitie .................................................................................................................................................................. 54
Afdeling 2: Historiek: ................................................................................................................................................................ 54
0
, Afdeling 3: federaal en regionaal adoptierecht........................................................................................................................ 54
§1. De federale adoptieregels: (art. 343 tot art. 356-4 oud BW juncto art. 1231-1 tot 1231-25 Ger.W.) ................................ 54
Preliminair ................................................................................................................................................................................ 55
Afdeling 1: Instellingsvoorwaarden .......................................................................................................................................... 55
§.1 wettige redenen ................................................................................................................................................................. 55
§2. Hoger belang van de minderjarige en eerbied voor de fundamentele rechten die hem op grond van het int’l recht
toekomen (art. 344-1 oud BW) ................................................................................................................................................ 55
§3. Bekwaamheid en geschiktheid voor adoptie van een minderjarige (art. 346 -1 oud BW) ................................................. 55
§4. Wettige belangen ............................................................................................................................................................... 55
Afdeling 2. Vereisten inzake de burgerlijke staat ..................................................................................................................... 56
§1. Adoptant(en) ...................................................................................................................................................................... 56
Afdeling 3: Leeftijdsvereisten ................................................................................................................................................... 58
§1. Adoptant(en) ...................................................................................................................................................................... 58
§2. Adoptandus ........................................................................................................................................................................ 58
Afdeling 4: Toestemming tot de adoptie (voor elke adoptie) .................................................................................................. 58
§1. Wettelijk vereiste toestemming - Wie moet instemmen? ................................................................................................. 58
§2. Vorm van de toestemming - Hoe toestemmen? ................................................................................................................ 59
§3. Toestemming tot adoptie zonder kennis van de identiteit van de adoptant(en) (art. 348-9 oud BW) .............................. 59
§4. Intrekking van een gegeven toestemming (art. 348-8, tweede lid oud BW) ...................................................................... 59
§5. Verhaal tegen toestemmingsweigering (art. 348-11 oud BW) ........................................................................................... 59
Afdeling 1: voorbereiding tot adoptie ...................................................................................................................................... 62
Afdeling 2: vaststelling van de geschiktheid om te adopteren................................................................................................. 62
Afdeling 3: eigenlijke rechtspleging.......................................................................................................................................... 62
§1.inleiding van de procedure .................................................................................................................................................. 62
§2. Onderzoek door het openbaar ministerie: moraliteitsonderzoke van de kanidaat-adoptant(en) en inwinning van
inlichtingen en adviezen ........................................................................................................................................................... 63
§3. Maatschappelijk onderzoek en geschiktheidsoordeel ....................................................................................................... 63
§4. Behandeling van de zaak ten gronde ................................................................................................................................. 63
§5. Adoptievonnis..................................................................................................................................................................... 64
§6. Rechtsmiddelen zie de artikelen 1231-16 tot 1231-18 Ger.W. .......................................................................................... 65
§7. Formaliteiten inzake burgerlijke stand zie art. 1231-19 Ger.W.......................................................................................... 65
afdeling 1: Gevolgen van de gewone adoptie .......................................................................................................................... 65
§1. Basisprincipes: .................................................................................................................................................................... 65
§2. Naam en voornaam (art. 353-1 tot 6 oud BW -> kunnen toepassen op het examen) ....................................................... 65
§3. ouderlijk gezag.................................................................................................................................................................... 67
§4. Huwelijksbeletselen (art. 353-13 oud BW) ......................................................................................................................... 67
§5. Onderhoudsverplichtingen (art. 353-14 oud BW) .............................................................................................................. 67
Afdeling 2: gevolgen van de volle adoptie................................................................................................................................ 68
§1. Algemeen............................................................................................................................................................................ 68
§2. Ouderlijk gezag ................................................................................................................................................................... 68
§3. (familie)Naam ..................................................................................................................................................................... 68
§4. Onderhoudsverplichting ..................................................................................................................................................... 68
Afdeling 1. Herziening van de adoptie ..................................................................................................................................... 68
§1. Toepassingsgebied (Art. 351 oud BW) ............................................................................................................................... 68
§2. Gevolgen............................................................................................................................................................................. 69
Afdeling 2. Herroeping van de (gewone) adoptie (art. 354-1 tot 3 oud BW) ........................................................................... 69
§1. Toepassingsvoorwaarde ..................................................................................................................................................... 69
§2. Gevolgen............................................................................................................................................................................. 69
Afdeling 3: nieuwe adoptie (Art. 347-1 oud Bw) ...................................................................................................................... 69
§1. extra-familiale nieuwe adoptie........................................................................................................................................... 69
§2. Endofamiliale nieuwe adoptie (Art. 347-2 oud bw) ........................................................................................................... 70
Afdeling 4 Vaststelling van de afstammingsband na adoptie Art. 350 oud BW) ...................................................................... 70
Afdeling 5: omzetting van de gewone adoptie in volle adoptie (Art. 347-3 oud BW) .............................................................. 71
Afdeling 1: Principiële handelingsonbeksaamheid........................................................................................................................ 72
§1. Materiele rechtshandelingen .................................................................................................................................................. 72
§2. Proceshandelingen .................................................................................................................................................................. 73
Afdeling 1: algemene beschouwingen in verband met ouderlijk gezag ........................................................................................ 74
§1. Definitie en verantwoording ................................................................................................................................................... 74
§2. toepassingsgebied .................................................................................................................................................................. 75
1
,§3. Historiek en ontwikkeling ........................................................................................................................................................ 75
§4. Wettelijk kader........................................................................................................................................................................ 75
§5. Bestanddelen .......................................................................................................................................................................... 76
Afdeling 2. Gezag over de persoon van de minderjarige (gezagsregimes) ................................................................................... 76
§1. Gezagsregimes: ....................................................................................................................................................................... 76
A. Regel..................................................................................................................................................................................... 76
B. Vermoeden van instemming ................................................................................................................................................ 76
C. Verhaal bij de familierechtbank ........................................................................................................................................... 77
A. De regel = een uitzondering ................................................................................................................................................. 77
§2. Verblijfregimes ........................................................................................................................................................................ 77
1. Samenlevende ouders (art. 373 oud BW) ............................................................................................................................ 77
2. Niet-samenlevende ouders (Art. 374 oud BW) .................................................................................................................... 77
A. Ouders gaan akkoord ........................................................................................................................................................... 78
B. Ouders gaan niet akkoord .................................................................................................................................................... 78
Afdeling 3: rechten omtrent het vermogen van de minderjarige ................................................................................................. 79
§1. Ouderlijk goederenBEHEER (art. 378, § 1 oud BW) ............................................................................................................ 79
§2. Ouderlijk vruchtGENOT (Art. 384 oud BW) ........................................................................................................................ 79
Afdeling 4. Recht op persoonlijk contact....................................................................................................................................... 79
§1. Algemeen ................................................................................................................................................................................ 79
§2. Titularissen van het recht op persoonlijk contact ................................................................................................................... 79
A. Principieel contactgerechtigden .......................................................................................................................................... 80
1. Ouders (art. 374, § 1, vierde lid oud BW) ............................................................................................................................. 80
2. Grootouders (art. 375bis oud BW) ....................................................................................................................................... 80
3. Broers en zussen (art. 375bis oud BW)................................................................................................................................. 80
B. Virtueel contactgerechtigden ............................................................................................................................................... 81
4. derden (art. 375bis BW) ....................................................................................................................................................... 81
§3. Modaliteiten van contactrecht................................................................................................................................................ 81
Afdeling 5: Horen van minderjarigen in gedingen omtrent ouderlijk gezag/contact/verblijfsregeling ........................................ 81
§1. Toepassingsgebied .................................................................................................................................................................. 81
A. Minderjarigen die de volle leeftijd van 12 jaar hebben bereikt ........................................................................................... 81
B. Minderjarigen jonger dan 12 jaar......................................................................................................................................... 81
C. uitzondering op de verplichting om te horen....................................................................................................................... 81
D. EOT ....................................................................................................................................................................................... 82
§2. Modaliteiten van het horen .................................................................................................................................................... 82
§3. Gevolgen van het horen .......................................................................................................................................................... 82
Afdeling 6. Sanctionering van de niet-naleving van een verblijfs of contactrecht ........................................................................ 82
0. Situering ............................................................................................................................................................................... 83
Afdeling 1. Toepassingsgebied...................................................................................................................................................... 84
Afdeling 2. Rechten van pleegzorgers en ouders .......................................................................................................................... 84
§1. Verblijfsrecht en dagdagelijkse beslissingen versus belangrijke beslissingen ......................................................................... 84
§2. Delegatie van ouderlijke rechten en bevoegdheden aan pleegzorgers................................................................................... 84
A. Wijze waarop delegatie wordt verleend .............................................................................................................................. 84
1. bij (al dan niet gehomologeerde) schriftelijke ovk ............................................................................................................... 84
2. in geval van onenigheid niet langer bij vonnis ..................................................................................................................... 84
B. uitoefening van de gedelegeerde rechten en bevoegdheden door de pleegzorgers .......................................................... 86
§3. Recht op toezicht op de opvoeding ......................................................................................................................................... 86
§4. Recht op persoonlijk contact met het pleegkind ..................................................................................................................... 86
A. contactrecht van de ouders of voogd .................................................................................................................................. 86
B. Recht op persoonlijk contact van pleegzorgers (art. 387quaterdecies oud BW) ................................................................. 86
Afdeling 3. Bevoegdheid van de familierechtbank en de jeugdrechtbank .................................................................................... 86
2
, Afdeling 4. Aansprakelijkheid voor onrechtmatige daad van het pleegkind ................................................................................ 87
Afdeling 5. Einde ........................................................................................................................................................................... 87
Afdeling 1. Wetgeving .................................................................................................................................................................. 88
Afdeling 2. Toepassingsgebied...................................................................................................................................................... 88
Afdeling 1. Onststaan van de voogdij (Art. 389-420 oud BW j° art. 1232-1237 Ger.W.) .............................................................. 89
Afdeling 2. Organisatie van de voogdij ......................................................................................................................................... 89
§1. Bevoegde vrederechter ........................................................................................................................................................... 89
§2. Dringende maatregelen .......................................................................................................................................................... 89
§3. Aanwijzing van de voogd ........................................................................................................................................................ 89
§4. Toeziende voogd ..................................................................................................................................................................... 90
Afdeling 3. Werking van de voogdij .............................................................................................................................................. 90
§1. Algemeen ................................................................................................................................................................................ 90
§2. Taken van de voogd en vrederechter bij aanvang van de voogdij .......................................................................................... 90
A. Taak van de voogd – boedelbeschrijving ............................................................................................................................. 90
B. Taak van de vrederechter..................................................................................................................................................... 90
§3. Goederenbeheer door de voogd ............................................................................................................................................. 91
Afdeling 4. Einde van de voogdij en definitieve voogdijrekening .................................................................................................. 91
Afdeling 1. Omschrijving en praktisch nut .................................................................................................................................... 92
Afdeling 2. Grondvereisten (art. 475bis oud BW) ......................................................................................................................... 92
Afdeling 3. Vormvereisten............................................................................................................................................................. 92
Afdeling 4. Gevolgen ..................................................................................................................................................................... 92
Afdeling 5. Einde van de pleegvoogdij (art. 475quinquies-sexies oud BW) .................................................................................. 92
Afdeling 1. Omschrijving en nut .................................................................................................................................................... 93
Afdeling 2. Vormen ....................................................................................................................................................................... 93
Afdeling 3. Rechtstatuut van de ontvoogde minderjarige ............................................................................................................ 93
§1. Aangaande zijn persoon.......................................................................................................................................................... 93
§2. Aangaande zijn goederen ....................................................................................................................................................... 93
Afdeling 4. Einde van de ontvoogding .......................................................................................................................................... 94
Afdeling 5. Sancties als gevolg van de onbekwaamheid van de ontvoogde minderjarige............................................................ 94
Deel 2. Horizontale familiale relaties ...................................................................................................................................... 95
Afdeling 1. Definitie ...................................................................................................................................................................... 95
Afdeling 2. Verdragrechtelijke/ mensenrechtelijke bescherming ................................................................................................. 95
Afdeling 3. Maatschappelijke relevantie van het huwelijk ........................................................................................................... 95
Afdeling 1. 2 personen van verschillen dof hetzelfde geslacht ..................................................................................................... 96
Afdeling 2. Huwbare leeftijd ......................................................................................................................................................... 96
§1. Principe ................................................................................................................................................................................... 96
§2. Ontheffing van leeftijdsvereiste .............................................................................................................................................. 96
Afdeling 3. Toestemming van de aanstaande echtgenoten.......................................................................................................... 97
§1. Algemeen ................................................................................................................................................................................ 97
§2. Verloving ................................................................................................................................................................................. 97
§3. Gemis aan toestemming ......................................................................................................................................................... 97
A. Huwelijk van gessteszieken .................................................................................................................................................. 97
3