Samenvatting Dermatologie inleidende les: bulleuze dermatosen.

Les 1.a: Onderzoek van de huid
(niet te kennen)
ALGEMENE PRINCIPES
 Patiënt moet zich volledig uitkleden: warme omgeving belangrijk!
o Inpsectie is zeer belangrijk: Goede belichting + vergrootglas!
 Volledige huidoppervlak moet bekeken worden (inspectie)
o + haar, nagels en mucosa!  bepaalde afwijkingen betrekken deze structuren
 Palpeer de huid om de textuur na te gaan!
o Naast de textuur, kan je ook zien of het letsel verheven is
o Niet-palpabel = maculeus
o Palpabel = papel of nodus
 Observeer de distributie, configuratie tov elkaar en de morfologie van de letsels
 Anamnese doe je voor, tijdens en na het onderzoek!
 Technische hulpmiddelen en onderzoeken

SPECIFIEKE TERMEN VOOR HET BESCHRIJVEN VAN HUIDAFWIJKINGEN
 Primaire efflorescenties: term die gebruikt wordt wanneer de letsels het meest kenmerkend
zijn voor een bepaalde dermatosen
o Bv. Een blaar (bulla)= een primaire efflorscentie van een bulleuze dermatose
 Secundaire efflorescenties ontstaan tijdens het verloop van een aandoening (bv. als reactie
van de patiënt op zijn aandoening)
o Bv. Excoriaties door krabben = een secundaire efflorscentie
 Afmeting, vorm en configuratie
 Distributie, lokalisatie (predilectieplaatsen)

PRIMAIRE EFFLORESCENTIES
 Onderscheid tussen letsels die niet boven huidniveau verheven zijn (macula, of vlek, niet
palpeerbaar) en letsels die boven het huidniveau verheven zijn
o Niet boven huidniveau: macula (vlek)
o Boven huidniveau
 Compacte opbouw
 Papel
 Nodulus (knobbel)
 Plaque: vlak verheven haard
 Urtica (kwaddel)
 Niet-compacte opbouw (holten)
 Vesikel (blaasje): helder vocht
 Bulla (blaar): helder vocht
 Pustula (pustel): troebel vocht
 Maculae zijn niet verheven (niet voelbaar), niet geïnfiltreerd
o Kan gaan om een gelokaliseerde verandering in textuur van de huid, maar meestal
gaat het om kleursverandering
o Bv. Ephelides = gehyperpigmenteerde maculae (= sproetjes)  deze mensen zijn
niet goed beschermd tegen de expositie aan zonlicht
o Bv. Vitiligo = gedepigmenteerde maculae (door verlies van pigmentcellen, hier zitten
geen melanocyten)

Pagina 1 van 16

, o Bv. Erythemateuze maculae = te zien bij oa. fixed drug eruptie (bij inname van de
medicatie ontwikkelt patiënt een rode plek, deze vlek zal altijd op dezelfde plek
komen, daarom de term “fixed”)




 Papels zijn een welomschreven verhevenheid, kleiner dan 1 cm, geneest zonder
verlittekening
o Kan ontstaan door vermeerdering van cellen in epiderm of in het derm
o Xanthomen = opstapeling van vet in de huid, je krijgt een toename van schuimcellen
(= met vet beladen macrofagen)
o Mollusca contagiosa: papels door celvermeerdering in epiderm, door infectie van
keratinocyten met mollusca contagiosa virus (papelwratjes)
o Verruca vulgaris: papels door celvermeerdering in epiderm, door infectie van
keratinocyten met humaan papillomavirus
 Initieel een kleine papel, maar meerdere papels kunnen samen versmelten




o Lichen planus = inflammatoire aandoening
waarbij de eerste presentatie een afgeplatte
papel is, het aspect van de papel is typisch voor
de aandoening (glanzend en afgeplat)
 Nodulus: meer dan 5mm, kan oppervlakkig in de huid
liggen (bv. basocellulair carcinoom), of dieper (erythema
nodosum)
o Basocellulair carcinoom = kwaadaardige tumor
van de huid die zelden metastaseert, maar kan
wel heel destructief doorgroeien in de huid
 Verschillende subtypes waaronder bv. Nodulair basocellulair epithelioom
o Erythema nodosum: diepere infiltraten in de huid, infiltraten van cellen in subcutis
geven aanleiding tot diepgelegen nodeuze infiltraten




 Plaques: vlak verheven haard


Pagina 2 van 16

, o Psoriasis = ovale en ronde plaques die samensmelten (conflueren)
 Dieprode kleur + zilverwitte schilfering
 Zeer scherp begrensd tov omringende huid
 Verschillende subtypes, psoriasis vulgaris
 Biopsie om de diagnose te bevestigen
 Kwaddels: verhevenheden van de huid die luchtig zijn (trekken weg binnen 24u)
o Berust op dermaal oedeem door toegenomen doorlaatbaarheid van de dermale
vaten, wanneer het vocht wordt geresorbeerd zal de kwaddel verdwijnen
o Urticaria (netelroos) = frequent, kan door verschillende zaken uitgelokt worden
(zoals medicatie, voedingsstoffen in voeding, fysische factoren)
 Bv. dermografisme (= door aanraking), maar kan ook door oa. koude
uitgelokt worden (= koude urticaria)  Diagnose van koude urticaria door
ijsblokjestest




 Vesikel: verhevenheden met niet-compacte opbouw, gevuld met helder vocht, <5mm (klein)
o Niveau van de blaarvorming kan op verschillende niveaus van de huid!
 Wanneer het klievingsvlak zit tussen derm en epiderm = subepidermale blaar
 Klievingsvlak in epiderm = intra-epidermale blaar
o Herpes simplex vesikels: intra-epidermale vesikel, fragielere blaasjes, die makkelijker
stuk gaan (geven aanleiding aan spongiose (opzellen van cellen) en acanthose (cellen
laten los van elkaar)
o Dermatitis herpetiformis: subepidermale vesikel




 Blaren: verhevenheid van de huid, gevuld met helder vocht, >5mm (groot)
o Bulleus pemphigoid = strak gespannen subepidermale blaren, weinig fragiel (redelijk
sterke blaren), wanneer ze toch stuk gaan, zie je echte erosies
 Teken van Nikolsky negatief (= huid komt niet los)
o Pemphigus vulgaris = fragiele intra-epidermale blaren, die makkelijk stuk gaan
 Teken van Nikolsky positief: wanneer je drukt op de blaar, of op de huid rond
je blaar, gaat de huid loskomen



 Pustel: wanneer de holte gevuld is met troebel vocht (seropurulent materiaal), dit kan wijzen
op een infectie (bv. folliculitis), maar kan ook steriel zijn (bv. psoarisis pustulosa)

Pagina 3 van 16