Inleiding in de Sociologie
Inleiding in de sociologie
HFD 1 : Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Inleiding vd les
Drie niveaus
Micro niveau = overheersend
Meso niveau
Macro niveau
Decriminaliseren = iets dat strafbaar was, legaal maken
Criminaliseren = iets strafbaar maken
Klimaat à connectie met sociologie: milieuvervuiling en opwarming vd aarde door de mens
Terrorisme à mensen plegen geweld = dus sociologie
Koude en warme solidariteit
Koud: instituties en manieren zoeken om mensen te helpen
Warm: spontane, emotionele solidariteit, hulp
Subcultuur: afwijking vd dominante cultuur, soms afwijkend, maar grote lijnen hetzelfde, geen
afzetting
Contracultuur: tegen dominante cultuur, rebellie, afzetting vd DC, actief verzet
I. Titelverklaring boek:
Samenleving is een speelveld met spelregels en spelers
Regels:
· Elke maatschappelijke activiteit heeft regels die op versch manieren tot stand komen in
versch vormen: Sociale regels, juridische regels, verkeersregels etc.
· Gewoontes (traditie, bepaalde groepen, niet overal hetzelfde, je kan er vanaf wijken)
· Alle vormen van samenleven vergt regels
· Gelden voor verschillende wisselende omstandigheden
· Zonder regels = CHAOS
Bv bij verkeersregels: Binnen regels ook van positie veranderen (soms fiets, soms auto,…)
,Regels zijn gekend en ingeoefend & wordt herhaald à regels die aangepast worden = moeilijk !! à
hersenen moeten zich aanpassen (zowel als indiv als als groep)
Samenleving = geheel van regels
Speelveld:
· Waar regels w uitgeoefend/toegepast
Spelers/ actoren
· Geven vorm aan spel
· Indiv heeft hoofdrol
· Nemen bepaalde specifieke posities (fundamenteel belang + constant) : bepaalde
continuïteit , zelden wisselen van positie& rollen (manier waarop de persoon in de positie
zich gedraagt/rol op zich neemt/ de positie invult) in --> passief/actief, (on)vriendelijk,…
bv kassierster in supermarkt, bioscoop à positie: geld innen of ticket geven, transactie, … & rol:
manier van omgaan met klant bv vriendelijk, behulpzaam, nors, kwaad, afstandelijk, onvriendelijk
à Posities kunnen hetzelfde zijn, maar rol anders
· Posities hebben hoge/lage status
· Informatie (wat ik doorgeef) en communicatie (manier waarop) = interactie / interageren
· Taakverdeling (afspraken maken) en hiërarchie (wie doet wat + belangrijkheid in taken)
Soms egaal soms plat van structuur (vaak kleine groepen), samenwerking en gemeenschappelijke
beslissingen nemen vraagt voor meer tijd
· Productiviteit (≠ product, wat heeft iemand gepresteerd na bepaalde periode + verhouding
middelen die je nodig hebt om iets tot stand te brengen)
Productiviteit kan hoger liggen als de productie lager is
· Motieven (waarom doet iemand iets)
o Individueel bepaald
o Maatschappelijk bepaald
o Groep bepaald
Neutrale waarnemers (afstandelijke waarneming bewaren = fysieke & mentaal, meestal
wetenschappers)
Geen keuze maken, niet voor de ene of de andere, maar een neutrale en afstandelijke positie
innemen
Niet in tribunes, maar fysiek en mentaal afstand nemen om neutrale waarnemer te zijn -->
maatschappelijk verkeer analyseren
Betrokken waarnemer: aanmoediging, ondersteuning bieden
Bv supporter ve atleet, deskundigen die commentaar geven,…
,Soorten gedrag:
Gewoon/ ‘normaal’ gedrag
Normoverschrijdend gedrag
Deviant gedrag
II. Het dagelijkse leven door de bril van een socioloog
à hoe kijken mensen naar de wereld + veranderingen
o Over eten
o Over sport
o Over lifestyle en lijfstijl
o Over liefde
III. Nog een stap verder
P29 HB: “De socioloog hoort zich af te vragen, waarom bestaande praktijken…”
- alternatieven/anders kunnen lopen?
“Alles is contingent, maar niet arbitrair”
- Contingent: als het anders is dan het had kunnen zijn, ze houden met elkaar verband
- Niet Arbitrair: het had alles kunnen zijn, Als er oneindig veel keuze was geweest, gaat niet zomaar
om toeval, heeft een bepaalde logica
Socioloog is een alles-weter (wil over alles iets te weten komen)
1) Echtscheidingen + invloed erop
“Beslissing tss 2 partners”
- persoonlijk probleem tss individuen (cijfers = fenomeen-analyse)
- maatschappelijke omstandigheden hebben invloed (tijd, ruimte) à maatschappelijke evolutie
VB: vrouwen gingen vroeger niet werken, durfde niet te scheiden, want financieel afhankelijk à nu
scheiden vrouwen sneller
Verklaring: soc condities bv elk hun eigen activiteit of beide verdieners
Vroeger: man kostwinner, werkte buitenshuis en vrouw is huisvrouw en ontvangt v man geld voor
het huishouden
Nu: vrouw gaat ook buitenshuis werken, als relatie stukloopt heeft de vrouw financiële zekerheid
door haar inkomen
, - verminderde sociale druk (sociale controle kerk verminderd, vroeger bepaalde de kerk de
samenleving + druk om samen te blijven owv kinderen)
- demografische factor (mensen leven langer = trouwen voor langere periodes, langer met elkaar
uithouden)
- juridische factor volgt op maatschappelijke factor = eerst praktijk, dan theorie
Makkelijker geworden, met onderlinge toestemming (scheiden = beste optie), vroeger enkel
mogelijk bij overspel (met bewijs!)
Eerst sociale revolutie dan het juridische gedeelte
2) Arbeid
Latente deprivatiemodel (Marie Jahoda) - functies van arbeid
Job --> geld verdienen --> in levensonderhoud voorzien
P 34 HB: functies van arbeid
Latente (minder zichtbare) functies van arbeid + dagelijkse gevolgen arbeid
- structureert de tijd (arbeidsrooster/werkschema
- bron van sociale contacten (afspreken in weekends,vakanties,…)
- individuen w verbonden met de doelstellingen die persoonlijke
preferenties overschrijden , niet enkel voor zichzelf gaan werken, maar
voor een groter geheel (familie, reputatie vh bedrijf,...
- status en identiteit --> zorgt voor een bep positie in de samenleving
- arbeid dwingt tot activiteit met zichtbare gevolgen en het uitbreiden van
ervaring
Latent = minder zichtbaar
Manifeste en latente functies
De latente functie van werk zijn de meer psychologische aspecten van werk, zoals sociale contacten,
regelmaat, sociale status, identiteit, het hebben van een doel en het opdoen en op peil houden van
vaardigheden. Met het verlies van een baan wordt er dus meer verloren dan alleen een inkomen.
IV. Eerste definitie van sociologie
DEFINITIE !! Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert,
in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen en tevens het soc handelen v mensen in de interactie
met deze patronen en structuren
Gem elementen:
Inleiding in de sociologie
HFD 1 : Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Inleiding vd les
Drie niveaus
Micro niveau = overheersend
Meso niveau
Macro niveau
Decriminaliseren = iets dat strafbaar was, legaal maken
Criminaliseren = iets strafbaar maken
Klimaat à connectie met sociologie: milieuvervuiling en opwarming vd aarde door de mens
Terrorisme à mensen plegen geweld = dus sociologie
Koude en warme solidariteit
Koud: instituties en manieren zoeken om mensen te helpen
Warm: spontane, emotionele solidariteit, hulp
Subcultuur: afwijking vd dominante cultuur, soms afwijkend, maar grote lijnen hetzelfde, geen
afzetting
Contracultuur: tegen dominante cultuur, rebellie, afzetting vd DC, actief verzet
I. Titelverklaring boek:
Samenleving is een speelveld met spelregels en spelers
Regels:
· Elke maatschappelijke activiteit heeft regels die op versch manieren tot stand komen in
versch vormen: Sociale regels, juridische regels, verkeersregels etc.
· Gewoontes (traditie, bepaalde groepen, niet overal hetzelfde, je kan er vanaf wijken)
· Alle vormen van samenleven vergt regels
· Gelden voor verschillende wisselende omstandigheden
· Zonder regels = CHAOS
Bv bij verkeersregels: Binnen regels ook van positie veranderen (soms fiets, soms auto,…)
,Regels zijn gekend en ingeoefend & wordt herhaald à regels die aangepast worden = moeilijk !! à
hersenen moeten zich aanpassen (zowel als indiv als als groep)
Samenleving = geheel van regels
Speelveld:
· Waar regels w uitgeoefend/toegepast
Spelers/ actoren
· Geven vorm aan spel
· Indiv heeft hoofdrol
· Nemen bepaalde specifieke posities (fundamenteel belang + constant) : bepaalde
continuïteit , zelden wisselen van positie& rollen (manier waarop de persoon in de positie
zich gedraagt/rol op zich neemt/ de positie invult) in --> passief/actief, (on)vriendelijk,…
bv kassierster in supermarkt, bioscoop à positie: geld innen of ticket geven, transactie, … & rol:
manier van omgaan met klant bv vriendelijk, behulpzaam, nors, kwaad, afstandelijk, onvriendelijk
à Posities kunnen hetzelfde zijn, maar rol anders
· Posities hebben hoge/lage status
· Informatie (wat ik doorgeef) en communicatie (manier waarop) = interactie / interageren
· Taakverdeling (afspraken maken) en hiërarchie (wie doet wat + belangrijkheid in taken)
Soms egaal soms plat van structuur (vaak kleine groepen), samenwerking en gemeenschappelijke
beslissingen nemen vraagt voor meer tijd
· Productiviteit (≠ product, wat heeft iemand gepresteerd na bepaalde periode + verhouding
middelen die je nodig hebt om iets tot stand te brengen)
Productiviteit kan hoger liggen als de productie lager is
· Motieven (waarom doet iemand iets)
o Individueel bepaald
o Maatschappelijk bepaald
o Groep bepaald
Neutrale waarnemers (afstandelijke waarneming bewaren = fysieke & mentaal, meestal
wetenschappers)
Geen keuze maken, niet voor de ene of de andere, maar een neutrale en afstandelijke positie
innemen
Niet in tribunes, maar fysiek en mentaal afstand nemen om neutrale waarnemer te zijn -->
maatschappelijk verkeer analyseren
Betrokken waarnemer: aanmoediging, ondersteuning bieden
Bv supporter ve atleet, deskundigen die commentaar geven,…
,Soorten gedrag:
Gewoon/ ‘normaal’ gedrag
Normoverschrijdend gedrag
Deviant gedrag
II. Het dagelijkse leven door de bril van een socioloog
à hoe kijken mensen naar de wereld + veranderingen
o Over eten
o Over sport
o Over lifestyle en lijfstijl
o Over liefde
III. Nog een stap verder
P29 HB: “De socioloog hoort zich af te vragen, waarom bestaande praktijken…”
- alternatieven/anders kunnen lopen?
“Alles is contingent, maar niet arbitrair”
- Contingent: als het anders is dan het had kunnen zijn, ze houden met elkaar verband
- Niet Arbitrair: het had alles kunnen zijn, Als er oneindig veel keuze was geweest, gaat niet zomaar
om toeval, heeft een bepaalde logica
Socioloog is een alles-weter (wil over alles iets te weten komen)
1) Echtscheidingen + invloed erop
“Beslissing tss 2 partners”
- persoonlijk probleem tss individuen (cijfers = fenomeen-analyse)
- maatschappelijke omstandigheden hebben invloed (tijd, ruimte) à maatschappelijke evolutie
VB: vrouwen gingen vroeger niet werken, durfde niet te scheiden, want financieel afhankelijk à nu
scheiden vrouwen sneller
Verklaring: soc condities bv elk hun eigen activiteit of beide verdieners
Vroeger: man kostwinner, werkte buitenshuis en vrouw is huisvrouw en ontvangt v man geld voor
het huishouden
Nu: vrouw gaat ook buitenshuis werken, als relatie stukloopt heeft de vrouw financiële zekerheid
door haar inkomen
, - verminderde sociale druk (sociale controle kerk verminderd, vroeger bepaalde de kerk de
samenleving + druk om samen te blijven owv kinderen)
- demografische factor (mensen leven langer = trouwen voor langere periodes, langer met elkaar
uithouden)
- juridische factor volgt op maatschappelijke factor = eerst praktijk, dan theorie
Makkelijker geworden, met onderlinge toestemming (scheiden = beste optie), vroeger enkel
mogelijk bij overspel (met bewijs!)
Eerst sociale revolutie dan het juridische gedeelte
2) Arbeid
Latente deprivatiemodel (Marie Jahoda) - functies van arbeid
Job --> geld verdienen --> in levensonderhoud voorzien
P 34 HB: functies van arbeid
Latente (minder zichtbare) functies van arbeid + dagelijkse gevolgen arbeid
- structureert de tijd (arbeidsrooster/werkschema
- bron van sociale contacten (afspreken in weekends,vakanties,…)
- individuen w verbonden met de doelstellingen die persoonlijke
preferenties overschrijden , niet enkel voor zichzelf gaan werken, maar
voor een groter geheel (familie, reputatie vh bedrijf,...
- status en identiteit --> zorgt voor een bep positie in de samenleving
- arbeid dwingt tot activiteit met zichtbare gevolgen en het uitbreiden van
ervaring
Latent = minder zichtbaar
Manifeste en latente functies
De latente functie van werk zijn de meer psychologische aspecten van werk, zoals sociale contacten,
regelmaat, sociale status, identiteit, het hebben van een doel en het opdoen en op peil houden van
vaardigheden. Met het verlies van een baan wordt er dus meer verloren dan alleen een inkomen.
IV. Eerste definitie van sociologie
DEFINITIE !! Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert,
in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen en tevens het soc handelen v mensen in de interactie
met deze patronen en structuren
Gem elementen:
