Persoonsgerichte Methoden Van De Criminologische Interventie (GESLAAGD)

PERSOONSGERICHTE METHODEN VAN DE CRIMINOLOGISCHE
INTERVENTIE
DE RELATIE TUSSEN JUSTITIE EN HULPVERLENING
Als criminoloog ben je vaak werkzaam in het spanningsveld tussen hulpverlening en justitie. Het is belangrijk
dat je als criminoloog op de hoogte bent van deze complexe relatie met zijn spanningen, maar ook
toenemende gelijkenissen.

INLEIDING

• Evenwicht tussen justitie en welzijn is broos

• Gestructureerde en gesystematiseerde samenwerking tussen justitie en hulpverlening is nieuw

 Regelgeving

 Samenwerkingsinitiatieven

 Bv. Behandeling daders van seksueel misbruik

 Bv. Slachtofferzorg

• Moet er überhaupt een relatie zijn?

 Twee aparte ‘instituten’

 Verschillende, en soms conflicterende, doelstellingen en werkwijzen

• Relatie tussen J en Hvl = noodzakelijke relatie

 Basisinstituties om rechtvaardige, solidaire samenleving op te bouwen en te behouden waarin
mensen het recht hebben op een menswaardig bestaan

 Plicht bij te dragen tot het respecteren en realiseren van sociale grondrechten van mensen (art.
23 Grondwet)

SPANNINGSVELD TUSSEN JUSTITIE EN HULPVERLENING


DOELSTELLINGEN

JUSTITIE
• Het recht:

 Reguleert het ‘samen’ leven adhv gedragsregels (wetten)

 Democratie = streven naar evenwicht van macht

 Legt noodzakelijke verhoudingen vast tussen:

 Burgers onderling

 Burgers en overheid

 Verschillende machten

 Doel van het recht =

 Oplossen van intermenselijke, waardegeladen belangenconflicten


1

,  Met oog op behoud van veilige en geordende maatschappij

 Minimaliseren onzekerheid en maximaliseren gezamenlijk welzijn

 Collectieve belang primeert!

• Doel justitie =

 Creëren en handhaven van de orde

 Er op toezien dat de doelstellingen van het recht worden bewerkstelligd

• Hulpmiddelen: politie en strafuitvoering

 Politie: toezien op naleving van wetten/gedragsregels, met macht en kracht laten naleven

 Strafuitvoering: rechterlijke beslissingen uitvoeren



Doel van justitie: creëren en handhaven vd orde en erop toezien dat de doelstellingen vh recht worden
bewerkstelligt

aan basis van justitie ligt het recht

Het recht is een geheel van gedragsregels (=wetten) die het samenleven in een maatschappij reguleert

Het streven naar evenwicht van macht = doelstelling van recht

Gedragsregels leggen de noodzakelijke verhouding vast tss de burgers onderling, tss burgers en overheid en tss
versch machten

Doel recht = proberen vermijden van intermenselijke waardegeladen en belangenconflicten

Of als conflicten voordoen ze op te lossen, ervoor zorgen dat we veilige en geordende MIJ blijven

Onzekerheden geminimaliseerd, en gezamenlijk welzijn gemaximaliseerd

Voor de wet ligt het collectieve belang centraal

Willen niet dat iedereen gelukkig is, maar bedoelt om te zorgen dat we verder kunnen met elkaar = min
doelstelling, min grens

Legt noodz verhoudingen vast, niet de ideale

HULPVERLENING
• Doel = verhogen welzijn van de client

• Individuele belang primeert!

Niet noodz verhoudingen

Maar mensen in best mogelijke context brengen

Mensen tot veel in staat zijn

Rekening houden met significante anderen


VERGELIJKING DOELSTELLINGEN
• Relatief gelijk doel: welzijn van mensen (verhogen of bewaken)


2

,• Maar in praktijk moeizame samenwerking

• Verschil? = in de operationalisering van de doelstelling

 Spanningsveld voor de criminoloog




HET STURENDE MENSBEELD

Constructieve samenwerking? Gedeeld mensbeeld nodig!

Mensbeeld binnen strafrecht (justitie)

• 2 belangrijke elementen:

 Vrije wil

 Intentie

Mensen kunnen maar gestraft worden als ze met vrije wil en intentioneel schade hebben berokkend aan
anderen

Mensbeeld binnen psychologie (hulpverlening)

• Vrije wil en intentie niet altijd aanwezig

• 4 belangrijke theorieën rond menselijk gedrag

 Psychoanalyse: vrije wil is relatief / onbewuste innerlijke conflicten

 Leerpsychologie: geen studie van intentie en vrije wil, want niet observeerbaar (S-R; S-O-R)

 Humanistische stromingen: innerlijke belevingswereld staat centraal, mens is zichzelf
actualiserend wezen

 Jaren ‘80 Cognitivisme: mens is informatieverwerker en beslisser

 Komt voor eerst in buurt van mensvisie in het recht!!

Intentie is heel erg onduidelijk bij psychoanalyse

Groot deel van ons leven is onbewust

Groot deel niet observeerbaar wat toch impact heft

3

, We kennen maar een klein deel vd redenen waarom we op een bepaalde manier handelen

We zijn maar bewust van een stuk van ons functioneren, we worden gestuurd door onbewuste krachten



Leerpsychologie: enkel studie naar dingen die observeerbaar zijn

Maslov en Roger  humanistische stroming

Reactie tegen psychoanalyse en leerpsychologie

Aandacht aan innerlijke mens

Hoe denkt, voelt mens zich

Alles wat eisend is, normen van buitenaf zijn een bedreiging vd gezondheid

WAARDENGEBONDEN VERSUS WAARDENVRIJ


RECHT (JUSTITIE)
• Prescriptief en normerend

• Waardengeladen/waardegebonden gedragsregels


PSYCHOLOGIE (HULPVERLENING)
• Descriptief en verklarend

• Lange tijd geen plaats voor waardendebat

 Invloed humanisme en cognitivisme: met verschuiving mensbeeld, ook intrede van waarden

 Waarden belangrijkere rol in therapeutisch proces dan gedacht

• Gevolg: (klinische) psychologen nu minder weigerachtig tot samenwerking met justitie

Beschrijvend

Waardenvrij?

Hulpverlening zei lang dat hetgene wat ze zeker niet zullen doen is waarden beïnvloeden

Psychotherapie is zeer waardenbeïnvloedend

• Maar constante afweging voor hulpverlener binnen justitiële context: Welke waarden laat ik primeren?

 Individueel belang (hvl)

 Collectief belang (just)

• Opgelet: deze indeling is niet zwart-wit! Ze besteden beide aandacht aan collectieve en individuele belang

 Hvl: houdt rekening met grenzen van anderen

 Bv. Onvoorwaardelijke aanvaarding niet absoluut (enkel beleving, niet gedrag)

 Just: individu moet kunnen functioneren in de samenleving




4