VERSTANDELIJKE BEPERKING: KINDEREN
INHOUD
Hoofdstuk 2: Wat zijn mensen met een verstandelijke beperking? ....................................................................... 3
2.2 Wat is een verstandelijke beperking? ........................................................................................................... 3
2.2.1 intelligentie ............................................................................................................................................ 3
2.2.2 Definiëring van handicap en beperking volgens DSM-5......................................................................... 3
2.2.3 Vijf aandachtspunten bij de omschrijving van een verstandelijke beperking ........................................ 3
2.3 Niveaus van functioneren ............................................................................................................................. 4
2.4 Vaststelling van de verstandelijke beperking ................................................................................................ 5
2.5 Oorzaken ....................................................................................................................................................... 5
2.6 Mens met verstandelijke beperking .............................................................................................................. 5
Aandachtspunten bij begeleiding........................................................................................................................ 5
Hoofdstuk 4: Kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking ................................................................. 5
4.2 Gezinnen ....................................................................................................................................................... 5
4.3 Ontwikkeling ................................................................................................................................................. 6
4.3.1 Cognitieve ontwikkeling ......................................................................................................................... 6
4.3.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling ........................................................................................................... 6
4.3.3 Motorische ontwikkeling........................................................................................................................ 9
4.3.4 De zintuigelijke ontwikkeling ................................................................................................................. 9
4.3.5 Taalontwikkeling .................................................................................................................................... 9
4.3.6 Bijkomende ontwikkelingsproblematiek ................................................................................................ 9
4.3.7 Ontwikkelingsstimulering ..................................................................................................................... 10
Ontwikkeling stimuleren ................................................................................................................................... 10
Vroegbegeleiding: MISC ........................................................................................................................................ 10
(prof. Pnina Klein).............................................................................................................................................. 10
Geloven in ontwikkeling → KENNEN............................................................................................................ 11
Invloed interactie .............................................................................................................................................. 11
Houdt rekeining met: ........................................................................................................................................ 11
Kleine stappen ................................................................................................................................................... 13
Cognitieve stimulering .......................................................................................................................................... 14
Gemediëerde leerervaring (MLE) ...................................................................................................................... 14
Geloof in modificeerbaarheid ........................................................................................................................... 14
Structurele cognitieve modificeerbaarheid ...................................................................................................... 14
Graad van assistentie ........................................................................................................................................ 15
MLE= een bewuste interactie ........................................................................................................................... 15
MLE ................................................................................................................................................................... 15
, Concepten ......................................................................................................................................................... 15
Mediatie criteria ................................................................................................................................................ 15
1. Mediatie van intentionaliteit en wederkerigheid ................................................................................ 16
2. Transcendentie .................................................................................................................................... 16
3. Zingeving en betekenis ........................................................................................................................ 17
4. Bekwaamheidsgevoel .......................................................................................................................... 17
5. Gedragsregulering en controle ............................................................................................................ 17
6. Samen delen ........................................................................................................................................ 17
7. Individuatie en psychologische differentiatie ...................................................................................... 17
8. Plannen stellen en doelen verwezenlijken .......................................................................................... 18
9. Openheid voor uitdagingen ................................................................................................................. 18
10. Bewust worden dat mens kan veranderen .......................................................................................... 18
11. Zoeken naar optimistische alternatieven ............................................................................................ 18
12. Gevoel om ergens bij te horen ............................................................................................................ 18
Cognitieve functies ................................................................................................................................................ 18
Link met executieve functies ............................................................................................................................. 19
Model van Dawson en Guare ........................................................................................................................ 19
Zelfverzorging........................................................................................................................................................ 20
Definitie ............................................................................................................................................................. 20
Wat moet je hiervoor kunnen? ......................................................................................................................... 20
Binnen taakgebied van ergotherapeut ............................................................................................................. 21
Dagelijkse handelingen ..................................................................................................................................... 21
Verschillen met zelfverzorging ...................................................................................................................... 21
Begripsomschrijving: ADL-activiteiten .......................................................................................................... 21
Methodiek: Video modeling .......................................................................................................................... 22
Evolutie binnen de zelfredzaamheid ................................................................................................................. 22
Therapie ............................................................................................................................................................ 22
Routines ............................................................................................................................................................ 23
Waarom belangrijk? ...................................................................................................................................... 23
Cliënt in beeld ................................................................................................................................................... 23
Interventies en methodieken ........................................................................................................................ 23
Specifieke tips ................................................................................................................................................... 24
Wassen en kleden ......................................................................................................................................... 25
Eten en drinken ............................................................................................................................................. 25
WAT KENNEN? .................................................................................................................................................. 25
, HOOFDSTUK 2: WAT ZIJN MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING?
Kijken naar:
- Mogelijkheden
- Beperkingen
2.2 WAT IS EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING?
3 criteria:
1. Beperkt intellectueel functioneren
2. Problemen in het dagelijkse leven (vooral aanpassingsvermogen)
3. Start op kinderleeftijd
2.2.1 INTELLIGENTIE
IQ-score:
- Performaal IQ: Visueel ruimtelijke vaardigheden
- Verbaal IQ: spreken, luisteren en taal
• Vaak verschillend!!
Verstandelijke leeftijd < kalenderleeftijd (→er worden andere zaken van je verwacht dan dat je effectief kan)
2.2.2 DEFINIËRING VAN HANDICAP EN BEPERKING VOLGENS DSM-5
- IQ is niet langer een criterium
• IQ zegt weinig over mate van beperking.
• bij ernstige VB: moeilijk om IQ-test af te nemen, bijvoorbeeld omwille van beperktere
communicatie.
• IQ-test wel nog nodig, maar niet meer als leidraad.
- Het aanwezig zijn van ‘tekorten in het intellectuele functioneren’ volstaat.
Kijken naar hoe persoon functioneert ipv enkel te kijken naar IQ
2.2.3 VIJF AANDACHTSPUNTEN BIJ DE OMSCHRIJVING VAN EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING
Referentiekaders voor beeldvorming:
- ICF
•International Classifications of Functioning
•Als je 1 of meerdere levensverrichtingen niet aankunt
•Kijken naar: ondersteunende en belemmerende factoren, omgeving (→waar kan kind
talenten wel/niet tonen?)
- AAIDD-model
• American Association on Intellectual and Developmental Disabilities
INHOUD
Hoofdstuk 2: Wat zijn mensen met een verstandelijke beperking? ....................................................................... 3
2.2 Wat is een verstandelijke beperking? ........................................................................................................... 3
2.2.1 intelligentie ............................................................................................................................................ 3
2.2.2 Definiëring van handicap en beperking volgens DSM-5......................................................................... 3
2.2.3 Vijf aandachtspunten bij de omschrijving van een verstandelijke beperking ........................................ 3
2.3 Niveaus van functioneren ............................................................................................................................. 4
2.4 Vaststelling van de verstandelijke beperking ................................................................................................ 5
2.5 Oorzaken ....................................................................................................................................................... 5
2.6 Mens met verstandelijke beperking .............................................................................................................. 5
Aandachtspunten bij begeleiding........................................................................................................................ 5
Hoofdstuk 4: Kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking ................................................................. 5
4.2 Gezinnen ....................................................................................................................................................... 5
4.3 Ontwikkeling ................................................................................................................................................. 6
4.3.1 Cognitieve ontwikkeling ......................................................................................................................... 6
4.3.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling ........................................................................................................... 6
4.3.3 Motorische ontwikkeling........................................................................................................................ 9
4.3.4 De zintuigelijke ontwikkeling ................................................................................................................. 9
4.3.5 Taalontwikkeling .................................................................................................................................... 9
4.3.6 Bijkomende ontwikkelingsproblematiek ................................................................................................ 9
4.3.7 Ontwikkelingsstimulering ..................................................................................................................... 10
Ontwikkeling stimuleren ................................................................................................................................... 10
Vroegbegeleiding: MISC ........................................................................................................................................ 10
(prof. Pnina Klein).............................................................................................................................................. 10
Geloven in ontwikkeling → KENNEN............................................................................................................ 11
Invloed interactie .............................................................................................................................................. 11
Houdt rekeining met: ........................................................................................................................................ 11
Kleine stappen ................................................................................................................................................... 13
Cognitieve stimulering .......................................................................................................................................... 14
Gemediëerde leerervaring (MLE) ...................................................................................................................... 14
Geloof in modificeerbaarheid ........................................................................................................................... 14
Structurele cognitieve modificeerbaarheid ...................................................................................................... 14
Graad van assistentie ........................................................................................................................................ 15
MLE= een bewuste interactie ........................................................................................................................... 15
MLE ................................................................................................................................................................... 15
, Concepten ......................................................................................................................................................... 15
Mediatie criteria ................................................................................................................................................ 15
1. Mediatie van intentionaliteit en wederkerigheid ................................................................................ 16
2. Transcendentie .................................................................................................................................... 16
3. Zingeving en betekenis ........................................................................................................................ 17
4. Bekwaamheidsgevoel .......................................................................................................................... 17
5. Gedragsregulering en controle ............................................................................................................ 17
6. Samen delen ........................................................................................................................................ 17
7. Individuatie en psychologische differentiatie ...................................................................................... 17
8. Plannen stellen en doelen verwezenlijken .......................................................................................... 18
9. Openheid voor uitdagingen ................................................................................................................. 18
10. Bewust worden dat mens kan veranderen .......................................................................................... 18
11. Zoeken naar optimistische alternatieven ............................................................................................ 18
12. Gevoel om ergens bij te horen ............................................................................................................ 18
Cognitieve functies ................................................................................................................................................ 18
Link met executieve functies ............................................................................................................................. 19
Model van Dawson en Guare ........................................................................................................................ 19
Zelfverzorging........................................................................................................................................................ 20
Definitie ............................................................................................................................................................. 20
Wat moet je hiervoor kunnen? ......................................................................................................................... 20
Binnen taakgebied van ergotherapeut ............................................................................................................. 21
Dagelijkse handelingen ..................................................................................................................................... 21
Verschillen met zelfverzorging ...................................................................................................................... 21
Begripsomschrijving: ADL-activiteiten .......................................................................................................... 21
Methodiek: Video modeling .......................................................................................................................... 22
Evolutie binnen de zelfredzaamheid ................................................................................................................. 22
Therapie ............................................................................................................................................................ 22
Routines ............................................................................................................................................................ 23
Waarom belangrijk? ...................................................................................................................................... 23
Cliënt in beeld ................................................................................................................................................... 23
Interventies en methodieken ........................................................................................................................ 23
Specifieke tips ................................................................................................................................................... 24
Wassen en kleden ......................................................................................................................................... 25
Eten en drinken ............................................................................................................................................. 25
WAT KENNEN? .................................................................................................................................................. 25
, HOOFDSTUK 2: WAT ZIJN MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING?
Kijken naar:
- Mogelijkheden
- Beperkingen
2.2 WAT IS EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING?
3 criteria:
1. Beperkt intellectueel functioneren
2. Problemen in het dagelijkse leven (vooral aanpassingsvermogen)
3. Start op kinderleeftijd
2.2.1 INTELLIGENTIE
IQ-score:
- Performaal IQ: Visueel ruimtelijke vaardigheden
- Verbaal IQ: spreken, luisteren en taal
• Vaak verschillend!!
Verstandelijke leeftijd < kalenderleeftijd (→er worden andere zaken van je verwacht dan dat je effectief kan)
2.2.2 DEFINIËRING VAN HANDICAP EN BEPERKING VOLGENS DSM-5
- IQ is niet langer een criterium
• IQ zegt weinig over mate van beperking.
• bij ernstige VB: moeilijk om IQ-test af te nemen, bijvoorbeeld omwille van beperktere
communicatie.
• IQ-test wel nog nodig, maar niet meer als leidraad.
- Het aanwezig zijn van ‘tekorten in het intellectuele functioneren’ volstaat.
Kijken naar hoe persoon functioneert ipv enkel te kijken naar IQ
2.2.3 VIJF AANDACHTSPUNTEN BIJ DE OMSCHRIJVING VAN EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING
Referentiekaders voor beeldvorming:
- ICF
•International Classifications of Functioning
•Als je 1 of meerdere levensverrichtingen niet aankunt
•Kijken naar: ondersteunende en belemmerende factoren, omgeving (→waar kan kind
talenten wel/niet tonen?)
- AAIDD-model
• American Association on Intellectual and Developmental Disabilities
