PATHOLOGIE
BRITT
LEERDOELEN ZIE: CHAMILO > DOCUMENTEN
INHOUDSOPGAVE
1. Bouwstenen van het leren .............................................................................................................................. 2
1.1 SKILLS ..................................................................................................................................................... 2
1.1.1 Begripsomschrijving executieve functies .......................................................................................... 2
1.1.2 EF en leren ......................................................................................................................................... 2
1.1.3 Indeling .............................................................................................................................................. 2
1.1.4 Primaire EF ........................................................................................................................................ 3
1.1.6 Lokalisatie .......................................................................................................................................... 5
1.1.7 Ontwikkeling ..................................................................................................................................... 5
1.1.8 EF bij leer- en ontwikkelingsstoornissen ........................................................................................... 6
1.2 WILLS ..................................................................................................................................................... 9
Cijfers in Vlaanderen ..................................................................................................................................... 10
1.2.1 Begripsomschrijving van motivatie ................................................................................................. 10
1.2.2 motivatie en leren ........................................................................................................................... 10
1.2.3 Motivatie en leerproblemen ........................................................................................................... 10
1.2.4 Basisbehoeften voor motivatie ....................................................................................................... 11
2. ADHD ............................................................................................................................................................. 12
2.1 Begripsomschrijving............................................................................................................................. 12
2.2 Kenmerken volgens DSM-5 ................................................................................................................. 12
2.3 Etiologie ............................................................................................................................................... 13
Individu of omgeving? ................................................................................................................................... 13
2.4 Verklaringsmodellen ............................................................................................................................ 14
2.4.1 Stoornissen in de executieve functies ............................................................................................. 14
2.4.2 Andere manier van prikkelverwerking ............................................................................................ 14
2.5 Prevalentie ........................................................................................................................................... 15
2.6 Verloop ................................................................................................................................................ 15
2.7 Prognose .............................................................................................................................................. 15
2.8 Gevolgen voor het functioneren ......................................................................................................... 15
2.9 Therapie ............................................................................................................................................... 15
2.9.1 Diagnosestelling .............................................................................................................................. 16
2.9.2 Interventies ..................................................................................................................................... 16
, 2.9.3 Handvaten voor begeleiding ........................................................................................................... 16
3. NLD .................................................................................................................................................................... 18
3.1 begripsomschrijving .................................................................................................................................... 18
3.2 Mogelijke kenmerken.................................................................................................................................. 18
3.3 Etiologie ............................................................................................................................................... 19
3.4 Gevolgen ..................................................................................................................................................... 20
3.5 Therapie ...................................................................................................................................................... 20
1. BOUWSTENEN VAN HET LEREN
1.1 SKILLS
Bij observeren van klas zie je veel verschillen: ene werkt gefocust, andere kijkt veel rond, de ene denkt na
en de andere geeft op,…
➔ Verschillen kunnen verklaard worden door executieve functies
1.1.1 BEGRIPSOMSCHRIJVING EXECUTIEVE FUNCTIES
"Hoog ontwikkelde cognitieve functies die men nodig heeft om gedrag doelgericht te sturen"
• EF zijn cruciaal voor zowel de cognitieve als sociaal-emotionele ontwikkeling
• spelen een rol in vele aspecten van het dagelijks leven:
- nodig bij het uitvoeren van taken, eisen en dagelijkse activiteiten
- om handelen vlot kunnen afstemmen op nieuwe situaties, flexibel te reageren,
doel- en toekomstgericht gedrag uit te voeren
• De omgeving is een belangrijke factor bij de ontwikkeling ervan
• EF zijn veranderbaar, kunnen gestimuleerd en getraind worden
1.1.2 EF EN LEREN
Meer gezocht naar verbanden tussen schools functioneren en presteren:
1. Kinderen met minder goed ontwikkelde EF presteren minder goed op school en zijn minder
succesvol in verschillende levensdomeinen
2. Kleuters die laag scoren op de drie primaire EF verlaten de school vaker zonder diploma en hebben
het later financieel moeilijker dan kinderen met goed ontwikkelde EF
1.1.3 INDELING
2 dimensies van EF:
, 1. Metacognitieve EF: de denkvaardigheden waarmee men doelen kiest en realiseert / waarmee
men oplossingen voor problemen bedenkt
2. Emotionele/motivationele EF: de affectieve kant van het executief functioneren, de vaardigheden
om gedrag bij te sturen en aan te passen. De coördinatie tussen cognitie en emotie.
Metacognitieve EF Emotionele/motivationele EF
Werkgeheugen Responsinhibitie
Planning Emotieregulatie
Organisatie Volgehouden aandacht
Timemanagement Taakinitiatie
Metacognitie Doelgericht gedrag
Flexibiliteit
1.1.4 PRIMAIRE EF
• Er is internationale overeenstemming over de 3 belangrijkste EF, namelijk:
- Responsinhibitie (impulsremming)
- Werkgeheugen
- (cognitieve) flexibiliteit
Deze ontwikkelen zich vroeg (vandaar de benaming 'primair') en van daaruit worden hogere-orde
EF gebouwd.
RESPONSINHIBITIE
• Onze innerlijke 'rem’, die verband houdt met onze mate van afleidbaarheid.
• Vaardigheid om een sterke neiging te onderdrukken en in plaats daarvan te doen wat het meest
gepast (of nodig) is
Het is weerstand bieden aan een eerste impuls.
Bv. Een kind dat altijd het antwoord eruit flapt ipv eerst zijn hand op te steken, een kind dat al aan de opdracht
begint alvorens ze volledig naar de opdracht heeft geluisterd, kind mag koekje niet opeten en moeten drang
onderdrukken, oefeningen met woord ‘groen’ maar staat in het rood (je moet kleur benoemen maar moet druk
om woord te zeggen inhiberen).
Bekijk ter illustratie volgend filmpje, waarin de moeder vraagt om niet aan (het glazuur van) de taart te komen
terwijl ze weg is. De executieve functie die beide kinderen nodig hebben om dit te doen is 'responsinhibitie', nl.
het onderdrukken (= inhiberen) van hun impuls om toch aan de taart te komen. Duidelijk nog in volle
ontwikkeling bij kleuters...
WERKGEHEUGEN
BRITT
LEERDOELEN ZIE: CHAMILO > DOCUMENTEN
INHOUDSOPGAVE
1. Bouwstenen van het leren .............................................................................................................................. 2
1.1 SKILLS ..................................................................................................................................................... 2
1.1.1 Begripsomschrijving executieve functies .......................................................................................... 2
1.1.2 EF en leren ......................................................................................................................................... 2
1.1.3 Indeling .............................................................................................................................................. 2
1.1.4 Primaire EF ........................................................................................................................................ 3
1.1.6 Lokalisatie .......................................................................................................................................... 5
1.1.7 Ontwikkeling ..................................................................................................................................... 5
1.1.8 EF bij leer- en ontwikkelingsstoornissen ........................................................................................... 6
1.2 WILLS ..................................................................................................................................................... 9
Cijfers in Vlaanderen ..................................................................................................................................... 10
1.2.1 Begripsomschrijving van motivatie ................................................................................................. 10
1.2.2 motivatie en leren ........................................................................................................................... 10
1.2.3 Motivatie en leerproblemen ........................................................................................................... 10
1.2.4 Basisbehoeften voor motivatie ....................................................................................................... 11
2. ADHD ............................................................................................................................................................. 12
2.1 Begripsomschrijving............................................................................................................................. 12
2.2 Kenmerken volgens DSM-5 ................................................................................................................. 12
2.3 Etiologie ............................................................................................................................................... 13
Individu of omgeving? ................................................................................................................................... 13
2.4 Verklaringsmodellen ............................................................................................................................ 14
2.4.1 Stoornissen in de executieve functies ............................................................................................. 14
2.4.2 Andere manier van prikkelverwerking ............................................................................................ 14
2.5 Prevalentie ........................................................................................................................................... 15
2.6 Verloop ................................................................................................................................................ 15
2.7 Prognose .............................................................................................................................................. 15
2.8 Gevolgen voor het functioneren ......................................................................................................... 15
2.9 Therapie ............................................................................................................................................... 15
2.9.1 Diagnosestelling .............................................................................................................................. 16
2.9.2 Interventies ..................................................................................................................................... 16
, 2.9.3 Handvaten voor begeleiding ........................................................................................................... 16
3. NLD .................................................................................................................................................................... 18
3.1 begripsomschrijving .................................................................................................................................... 18
3.2 Mogelijke kenmerken.................................................................................................................................. 18
3.3 Etiologie ............................................................................................................................................... 19
3.4 Gevolgen ..................................................................................................................................................... 20
3.5 Therapie ...................................................................................................................................................... 20
1. BOUWSTENEN VAN HET LEREN
1.1 SKILLS
Bij observeren van klas zie je veel verschillen: ene werkt gefocust, andere kijkt veel rond, de ene denkt na
en de andere geeft op,…
➔ Verschillen kunnen verklaard worden door executieve functies
1.1.1 BEGRIPSOMSCHRIJVING EXECUTIEVE FUNCTIES
"Hoog ontwikkelde cognitieve functies die men nodig heeft om gedrag doelgericht te sturen"
• EF zijn cruciaal voor zowel de cognitieve als sociaal-emotionele ontwikkeling
• spelen een rol in vele aspecten van het dagelijks leven:
- nodig bij het uitvoeren van taken, eisen en dagelijkse activiteiten
- om handelen vlot kunnen afstemmen op nieuwe situaties, flexibel te reageren,
doel- en toekomstgericht gedrag uit te voeren
• De omgeving is een belangrijke factor bij de ontwikkeling ervan
• EF zijn veranderbaar, kunnen gestimuleerd en getraind worden
1.1.2 EF EN LEREN
Meer gezocht naar verbanden tussen schools functioneren en presteren:
1. Kinderen met minder goed ontwikkelde EF presteren minder goed op school en zijn minder
succesvol in verschillende levensdomeinen
2. Kleuters die laag scoren op de drie primaire EF verlaten de school vaker zonder diploma en hebben
het later financieel moeilijker dan kinderen met goed ontwikkelde EF
1.1.3 INDELING
2 dimensies van EF:
, 1. Metacognitieve EF: de denkvaardigheden waarmee men doelen kiest en realiseert / waarmee
men oplossingen voor problemen bedenkt
2. Emotionele/motivationele EF: de affectieve kant van het executief functioneren, de vaardigheden
om gedrag bij te sturen en aan te passen. De coördinatie tussen cognitie en emotie.
Metacognitieve EF Emotionele/motivationele EF
Werkgeheugen Responsinhibitie
Planning Emotieregulatie
Organisatie Volgehouden aandacht
Timemanagement Taakinitiatie
Metacognitie Doelgericht gedrag
Flexibiliteit
1.1.4 PRIMAIRE EF
• Er is internationale overeenstemming over de 3 belangrijkste EF, namelijk:
- Responsinhibitie (impulsremming)
- Werkgeheugen
- (cognitieve) flexibiliteit
Deze ontwikkelen zich vroeg (vandaar de benaming 'primair') en van daaruit worden hogere-orde
EF gebouwd.
RESPONSINHIBITIE
• Onze innerlijke 'rem’, die verband houdt met onze mate van afleidbaarheid.
• Vaardigheid om een sterke neiging te onderdrukken en in plaats daarvan te doen wat het meest
gepast (of nodig) is
Het is weerstand bieden aan een eerste impuls.
Bv. Een kind dat altijd het antwoord eruit flapt ipv eerst zijn hand op te steken, een kind dat al aan de opdracht
begint alvorens ze volledig naar de opdracht heeft geluisterd, kind mag koekje niet opeten en moeten drang
onderdrukken, oefeningen met woord ‘groen’ maar staat in het rood (je moet kleur benoemen maar moet druk
om woord te zeggen inhiberen).
Bekijk ter illustratie volgend filmpje, waarin de moeder vraagt om niet aan (het glazuur van) de taart te komen
terwijl ze weg is. De executieve functie die beide kinderen nodig hebben om dit te doen is 'responsinhibitie', nl.
het onderdrukken (= inhiberen) van hun impuls om toch aan de taart te komen. Duidelijk nog in volle
ontwikkeling bij kleuters...
WERKGEHEUGEN
