Week 1
De EU heeft als doelstelling om obv de gemeenschappelijke sociale en economische waarden van de
lidstaten het welzijn van de volkeren van de Unie te bevorderen. Hiervoor is onder meer de interne
markt (een gemeenschappelijke markt zonder binnengrenzen waarbinnen eerlijke en vrije
mededinging mogelijk is) tot stand gekomen.
Discriminatie: een verschil in behandeling naar nationaliteit of (fiscale) woonplaats. Elke
discriminatie ogv nationaliteit is ALTIJD verboden (art. 18 VWEU). Toerekening aan één lidstaat.
Belemmering: een verschil in behandeling obv de investerings- of arbeidslocatie/-richting.
Het gaat om een verschillende fiscale behandeling van een belastingplichtige door een lidstaat aan
de hand van een locationeel kenmerk van de inkomstenbron van hem. Hij wordt anders behandeld
vanwege de geografische plaats van zijn inkomstenbron of de richting waarin hij zijn economische
activiteiten beweegt. Het gaat hierbij vaak om situaties waarbij de binnenlander die naar het
buitenland gaat om daar economisch actief te worden, door de lidstaat anders wordt behandeld dan
de binnenlander die thuis is gebleven en alleen binnen het grondgebied economisch actief is.
Dispariteit: marktverstoringen die het gevolg zijn van de verschillen tussen de belastingsystemen van
staten. Oftewel, een verschillende behandeling doordat twee rechtssystemen niet op elkaar
aansluiten. Deze beïnvloeden de opgelegde belastingdruk en daarmee de beslissing om al dan niet
over de landsgrenzen van een lidstaat te bewegen om in een grensoverschrijdende omgeving
economische activiteiten te ontplooien. De lidstaten beogen de verstoringen in de werking van de
interne markt door dispariteiten weg te nemen door hun belastingsystemen onderling af te
stemmen, bv dmv richtlijnen. Grensoverschrijdende situatie anders behandeld dan binnenlandse.
Gelijkheidsbeginsel: directe belastingen moeten op zo’n manier worden geheven dat gelijke gevallen
dezelfde fiscale behandeling krijgen.
Neutraliteitsbeginsel: binnenlandse en grensoverschrijdende bedrijfsprocessen, de inzet van
productiefactoren, de levering van goederen en verrichting van diensten in de belastingheffing
moeten zo min mogelijk verstoord worden.
Primaire bronnen van Unierecht:
•Oprichtings- en wijzigingsverdragen:
- O.a. EG-verdrag, VEU, Verdrag van Amsterdam, Nice, Lissabon.
- VWEU.
•EU-richtlijnen.
•EU-Verdragsvrijheden.
•Verbod op staatssteun.
Doorwerking van Unierecht:
•Rechtstreekse toepasselijkheid:
- Unierecht: werkt zelf door/is rechtstreeks toepasselijk (Van Gend & Loos).
- Unierecht staat boven al het nationale recht, oa de Grondwet!
•Voorrang:
- Costa/ENEL: Unierecht heeft voorrang boven nationaal recht.
•Rechtstreekse werking:
- Particulieren (alles wat niet de overheid is) kunnen rechten inroepen.
Voorwaarden directe werking:
- Bepaling moet aan particulieren rechten verlenen;
- Voldoende nauwkeurig (Becker; btw);
- Onvoorwaardelijk (implementeren zoals het in de richtlijn staat).
1
, ALLE EU-verdragsvrijheden hebben directe werking! Je kunt dus als particulier een beroep erop doen
tegen de overheid. Ook EU-richtlijnen op het gebied van de directe belastingen hebben rw.
Er bestaat GEEN omgekeerde directe werking van EU-recht! De rechtstreekse werking van een
richtlijn kan alleen verticaal (particulier tegen overheid) van toepassing zijn. Een richtlijn kan niet
omgekeerd verticaal (door overheid tegen particulier), noch horizontaal (particulier tegen particulier)
worden ingeroepen. Echter belangrijke uitzondering —> Deense beneficial ownership zaken:
overheid moet een beroep doen op het EU-beginsel betreffende verbod op misbruik van recht bij
misbruik van EU-recht. Als je dividend uitkeert binnen Europa mag daar namelijk geen
dividendbelasting over worden geheven, zelfs zonder anti-misbruikbepaling in nationaal recht.
Richtlijnen:
Moeder-dochterrichtlijn:
- Geen bronbelasting en vrijstelling/verrekening op EU grensoverschrijdend dividend . Deze
richtlijn beoogt binnen de vennootschaps- en dividendbelasting economisch enkelvoudige
belastingheffing te bereiken over ondernemingswinsten die betrokken vennootschappen als
dividend aan hun aandeelhouder(s) uitdelen.
Fusierichtlijn:
- Fusies- verplaatsing zetelvennootschap zijn belastingvrij . Deze richtlijn beoogt
grensoverschrijdende reorganisaties van bedrijven binnen de interne markt, behoudens
misbruiksituaties, te faciliteren indien in dat verband (nagenoeg) geen geld vrijkomt. De
richtlijn voorziet in feite in een doorschuifregeling bij grensoverschrijdende fusies en
splitsingen.
Rente & Royalty richtlijn:
- Geen bronbelasting heffen op bepaalde rente en royalties . Deze richtlijn beoogt binnen de
sfeer van de Vpb en de bronbelastingen juridisch enkelvoudige belastingheffing te bereiken
tav uitgaande interest- en royaltybetalingen tussen verbonden ondernemingen van
verschillende lidstaten.
Rente: rentebetalingen op geldleningen.
Royalty’s: vergoedingen voor het gebruik van intellectuele rechten en voor het (recht van)
gebruik van industriële, commerciële of wetenschappelijke uitrusting.
Anti-belastingontwijking richtlijn (Anti-Tax Avoidance Directive – ATAD):
- Implementatie van anti-Base Erosion and Profits Shifting (BEPS) regels:
Interest aftrekbeperking: maximeert de aftrek van een door een
belastingplichtige betaalde nettorente tot 30% van zijn brutowinst.
Exitheffing: schrijft eindafrekening over stille reserves die worden
onttrokken aan de heffingsjurisdictie van een van de lidstaten voor. De
lidstaat waaruit wordt vertrokken moet een exitheffing opleggen en de
ontvangststaat dient een step up te verlenen.
Algemene anti-misbruik bepaling (GAAR: General Anti-Tax Avoidance Rule):
verplicht lidstaten om misbruik te bestrijden, ook in binnenlandse situaties!
Evt moet de HR zaken naar het HvJEU brengen.
CFC regel (Controlled foreign corporations): het voorkomen van het zetten
van dochtervennootschappen in laagbelaste landen door grote
multinationals, door winsten te belasten in de huurlidstaat.
Hybrid mismatches: in de praktijk zijn er allemaal slimme mismatches benut
tussen rechtsstelsels.
Pillar 2: alle multinationals moeten een minimum van 15% belasting betalen.
De EU-Verdragsvrijheden:
Algemene reis en verblijfsrecht (burger van de Unie) (art. 20/21 VWEU).
Vrije verkeer van goederen (art. 28 VWEU, e.v.).
2
De EU heeft als doelstelling om obv de gemeenschappelijke sociale en economische waarden van de
lidstaten het welzijn van de volkeren van de Unie te bevorderen. Hiervoor is onder meer de interne
markt (een gemeenschappelijke markt zonder binnengrenzen waarbinnen eerlijke en vrije
mededinging mogelijk is) tot stand gekomen.
Discriminatie: een verschil in behandeling naar nationaliteit of (fiscale) woonplaats. Elke
discriminatie ogv nationaliteit is ALTIJD verboden (art. 18 VWEU). Toerekening aan één lidstaat.
Belemmering: een verschil in behandeling obv de investerings- of arbeidslocatie/-richting.
Het gaat om een verschillende fiscale behandeling van een belastingplichtige door een lidstaat aan
de hand van een locationeel kenmerk van de inkomstenbron van hem. Hij wordt anders behandeld
vanwege de geografische plaats van zijn inkomstenbron of de richting waarin hij zijn economische
activiteiten beweegt. Het gaat hierbij vaak om situaties waarbij de binnenlander die naar het
buitenland gaat om daar economisch actief te worden, door de lidstaat anders wordt behandeld dan
de binnenlander die thuis is gebleven en alleen binnen het grondgebied economisch actief is.
Dispariteit: marktverstoringen die het gevolg zijn van de verschillen tussen de belastingsystemen van
staten. Oftewel, een verschillende behandeling doordat twee rechtssystemen niet op elkaar
aansluiten. Deze beïnvloeden de opgelegde belastingdruk en daarmee de beslissing om al dan niet
over de landsgrenzen van een lidstaat te bewegen om in een grensoverschrijdende omgeving
economische activiteiten te ontplooien. De lidstaten beogen de verstoringen in de werking van de
interne markt door dispariteiten weg te nemen door hun belastingsystemen onderling af te
stemmen, bv dmv richtlijnen. Grensoverschrijdende situatie anders behandeld dan binnenlandse.
Gelijkheidsbeginsel: directe belastingen moeten op zo’n manier worden geheven dat gelijke gevallen
dezelfde fiscale behandeling krijgen.
Neutraliteitsbeginsel: binnenlandse en grensoverschrijdende bedrijfsprocessen, de inzet van
productiefactoren, de levering van goederen en verrichting van diensten in de belastingheffing
moeten zo min mogelijk verstoord worden.
Primaire bronnen van Unierecht:
•Oprichtings- en wijzigingsverdragen:
- O.a. EG-verdrag, VEU, Verdrag van Amsterdam, Nice, Lissabon.
- VWEU.
•EU-richtlijnen.
•EU-Verdragsvrijheden.
•Verbod op staatssteun.
Doorwerking van Unierecht:
•Rechtstreekse toepasselijkheid:
- Unierecht: werkt zelf door/is rechtstreeks toepasselijk (Van Gend & Loos).
- Unierecht staat boven al het nationale recht, oa de Grondwet!
•Voorrang:
- Costa/ENEL: Unierecht heeft voorrang boven nationaal recht.
•Rechtstreekse werking:
- Particulieren (alles wat niet de overheid is) kunnen rechten inroepen.
Voorwaarden directe werking:
- Bepaling moet aan particulieren rechten verlenen;
- Voldoende nauwkeurig (Becker; btw);
- Onvoorwaardelijk (implementeren zoals het in de richtlijn staat).
1
, ALLE EU-verdragsvrijheden hebben directe werking! Je kunt dus als particulier een beroep erop doen
tegen de overheid. Ook EU-richtlijnen op het gebied van de directe belastingen hebben rw.
Er bestaat GEEN omgekeerde directe werking van EU-recht! De rechtstreekse werking van een
richtlijn kan alleen verticaal (particulier tegen overheid) van toepassing zijn. Een richtlijn kan niet
omgekeerd verticaal (door overheid tegen particulier), noch horizontaal (particulier tegen particulier)
worden ingeroepen. Echter belangrijke uitzondering —> Deense beneficial ownership zaken:
overheid moet een beroep doen op het EU-beginsel betreffende verbod op misbruik van recht bij
misbruik van EU-recht. Als je dividend uitkeert binnen Europa mag daar namelijk geen
dividendbelasting over worden geheven, zelfs zonder anti-misbruikbepaling in nationaal recht.
Richtlijnen:
Moeder-dochterrichtlijn:
- Geen bronbelasting en vrijstelling/verrekening op EU grensoverschrijdend dividend . Deze
richtlijn beoogt binnen de vennootschaps- en dividendbelasting economisch enkelvoudige
belastingheffing te bereiken over ondernemingswinsten die betrokken vennootschappen als
dividend aan hun aandeelhouder(s) uitdelen.
Fusierichtlijn:
- Fusies- verplaatsing zetelvennootschap zijn belastingvrij . Deze richtlijn beoogt
grensoverschrijdende reorganisaties van bedrijven binnen de interne markt, behoudens
misbruiksituaties, te faciliteren indien in dat verband (nagenoeg) geen geld vrijkomt. De
richtlijn voorziet in feite in een doorschuifregeling bij grensoverschrijdende fusies en
splitsingen.
Rente & Royalty richtlijn:
- Geen bronbelasting heffen op bepaalde rente en royalties . Deze richtlijn beoogt binnen de
sfeer van de Vpb en de bronbelastingen juridisch enkelvoudige belastingheffing te bereiken
tav uitgaande interest- en royaltybetalingen tussen verbonden ondernemingen van
verschillende lidstaten.
Rente: rentebetalingen op geldleningen.
Royalty’s: vergoedingen voor het gebruik van intellectuele rechten en voor het (recht van)
gebruik van industriële, commerciële of wetenschappelijke uitrusting.
Anti-belastingontwijking richtlijn (Anti-Tax Avoidance Directive – ATAD):
- Implementatie van anti-Base Erosion and Profits Shifting (BEPS) regels:
Interest aftrekbeperking: maximeert de aftrek van een door een
belastingplichtige betaalde nettorente tot 30% van zijn brutowinst.
Exitheffing: schrijft eindafrekening over stille reserves die worden
onttrokken aan de heffingsjurisdictie van een van de lidstaten voor. De
lidstaat waaruit wordt vertrokken moet een exitheffing opleggen en de
ontvangststaat dient een step up te verlenen.
Algemene anti-misbruik bepaling (GAAR: General Anti-Tax Avoidance Rule):
verplicht lidstaten om misbruik te bestrijden, ook in binnenlandse situaties!
Evt moet de HR zaken naar het HvJEU brengen.
CFC regel (Controlled foreign corporations): het voorkomen van het zetten
van dochtervennootschappen in laagbelaste landen door grote
multinationals, door winsten te belasten in de huurlidstaat.
Hybrid mismatches: in de praktijk zijn er allemaal slimme mismatches benut
tussen rechtsstelsels.
Pillar 2: alle multinationals moeten een minimum van 15% belasting betalen.
De EU-Verdragsvrijheden:
Algemene reis en verblijfsrecht (burger van de Unie) (art. 20/21 VWEU).
Vrije verkeer van goederen (art. 28 VWEU, e.v.).
2
