Taal
Hoofdstuk 1: Fonemisch/fonologisch bewustzijn en
ontluikend geletterdheid
1. inleiding: uitleg termen
Fonemen:
= klanken, gaat over het auditieve
Grafemen:
= zijn de visuele weergave van fonemen
Visueel en auditief
= ontluikend lezen en schrijven in de klas dan gaat het over visuele en auditieve. We moeten zowel
visueel (met letters) en auditief (met klanken) oefenen om kleuters voor te bereiden op het lees en
schrijfonderwijs
Fonemisch bewustzijn
Fonemisch bewustzijn of foneembewustzijn en fonologisch bewustzijn = auditieve
Letterkennis
Visuele
2. Geletterdheid
Geletterdheid = kunnen lezen en schrijven
Geletterd mens = iemand die kan lezen en schrijven, het is de competentie om met info om te gaan,
te begrijpen en doelgericht te kunnen gebruiken = belangrijke voorwaarde om te kunnen
functioneren in de maatschappij
3.Ontluikende geletterdheid
Kleuters ontdekken zelf dat letters gesproken taal vervangen
Ze hebben nog voor ze lees en schrijfonderwijs beginnen hebben ze al inzichten verworven
omtrent functie en structuur van geschreven taal
4. laaggeletterdheid of functioneel analfabetisme
Te laag geletterdheid = 2 niveaus bij die niveaus moeten ze kunnen:
1. Niveau 1: simpele tekst de benodigde info kunnen vinden
2. Niveau 2: moet de lezer zelf eenvoudige gevolgen kunnen trekken
Laag geletterdheid komt in elk milieu voor: arme en uitgesloten gezinnen
, 5. ontluikend lezen
5.1 inleiding
Kunnen lezen is de toegangsweg tot onze cultuur
Nieuwe wereld open
Voorwaarden:
o Nieuwsgierigheid van de kinderen moet gewekt worden
o Ze moeten rijp zijn
o Voldoende contact komen met taal
Lezen loopt niet vanzelfsprekend
5.2 wat is lezen?
Lezen = uit conventionele (op het gewoonte berust) geschreven of gedrukte tekens de
gedachten en gevoelens halen en in zich opnemen.
Je moet de leestechniek beheersen, een verband kunnen leggen tussen teken en klank,
grafeem en foneem: technisch aspect van lezen
Je moet ook begrijpen wat er staat. Inhoudelijk aspect van lezen
DECODEREN
Visuele analyse: woord in grafemen ontbinden
Koppelen van fonemen aan grafemen
Fonemen in volgorde onthouden
Auditieve synthese: fonemen tot een woord verbinden
5.3 aanvankelijk lezen
Leren dat lezen van L naar R gaat
Letters onderscheiden en herkennen naar uiterlijke vorm
Relatie leren tussen de letters en de klanken die ermee worden aangegeven
Woorden ontleden in afzonderlijke klanken, lettergrepen en letters (analyse)
Woorden vormen uit afzonderlijke klanken, lettergrepen en letters (synthese)
5.4 natuurlijk leerproces: fasen
5 FASEN: (OM AANDACHT BETER KOMEN STELEN)
1. Omgaan met symbolen en tekens
a. Besef dat iets verwijst naar iets anders (symboolfunctie)
2. Aandacht voor het verschijnsel lezen
a. Kind wil iemand zijn die leest (doen alsof)
3. Belangstelling voor lettervormen en woordbeelden
a. Kind herkent bepaalde letters, woorden bv. Letter in zijn naam
4. Koppeling van de klank/foneem aan het letterteken/grafeem
a. Kind verwerft dit door spellend lezen vd volwassene als die iets voorschrijft en door
de beperktheid van het aantal letters
5. Spellend lezen
Hoofdstuk 1: Fonemisch/fonologisch bewustzijn en
ontluikend geletterdheid
1. inleiding: uitleg termen
Fonemen:
= klanken, gaat over het auditieve
Grafemen:
= zijn de visuele weergave van fonemen
Visueel en auditief
= ontluikend lezen en schrijven in de klas dan gaat het over visuele en auditieve. We moeten zowel
visueel (met letters) en auditief (met klanken) oefenen om kleuters voor te bereiden op het lees en
schrijfonderwijs
Fonemisch bewustzijn
Fonemisch bewustzijn of foneembewustzijn en fonologisch bewustzijn = auditieve
Letterkennis
Visuele
2. Geletterdheid
Geletterdheid = kunnen lezen en schrijven
Geletterd mens = iemand die kan lezen en schrijven, het is de competentie om met info om te gaan,
te begrijpen en doelgericht te kunnen gebruiken = belangrijke voorwaarde om te kunnen
functioneren in de maatschappij
3.Ontluikende geletterdheid
Kleuters ontdekken zelf dat letters gesproken taal vervangen
Ze hebben nog voor ze lees en schrijfonderwijs beginnen hebben ze al inzichten verworven
omtrent functie en structuur van geschreven taal
4. laaggeletterdheid of functioneel analfabetisme
Te laag geletterdheid = 2 niveaus bij die niveaus moeten ze kunnen:
1. Niveau 1: simpele tekst de benodigde info kunnen vinden
2. Niveau 2: moet de lezer zelf eenvoudige gevolgen kunnen trekken
Laag geletterdheid komt in elk milieu voor: arme en uitgesloten gezinnen
, 5. ontluikend lezen
5.1 inleiding
Kunnen lezen is de toegangsweg tot onze cultuur
Nieuwe wereld open
Voorwaarden:
o Nieuwsgierigheid van de kinderen moet gewekt worden
o Ze moeten rijp zijn
o Voldoende contact komen met taal
Lezen loopt niet vanzelfsprekend
5.2 wat is lezen?
Lezen = uit conventionele (op het gewoonte berust) geschreven of gedrukte tekens de
gedachten en gevoelens halen en in zich opnemen.
Je moet de leestechniek beheersen, een verband kunnen leggen tussen teken en klank,
grafeem en foneem: technisch aspect van lezen
Je moet ook begrijpen wat er staat. Inhoudelijk aspect van lezen
DECODEREN
Visuele analyse: woord in grafemen ontbinden
Koppelen van fonemen aan grafemen
Fonemen in volgorde onthouden
Auditieve synthese: fonemen tot een woord verbinden
5.3 aanvankelijk lezen
Leren dat lezen van L naar R gaat
Letters onderscheiden en herkennen naar uiterlijke vorm
Relatie leren tussen de letters en de klanken die ermee worden aangegeven
Woorden ontleden in afzonderlijke klanken, lettergrepen en letters (analyse)
Woorden vormen uit afzonderlijke klanken, lettergrepen en letters (synthese)
5.4 natuurlijk leerproces: fasen
5 FASEN: (OM AANDACHT BETER KOMEN STELEN)
1. Omgaan met symbolen en tekens
a. Besef dat iets verwijst naar iets anders (symboolfunctie)
2. Aandacht voor het verschijnsel lezen
a. Kind wil iemand zijn die leest (doen alsof)
3. Belangstelling voor lettervormen en woordbeelden
a. Kind herkent bepaalde letters, woorden bv. Letter in zijn naam
4. Koppeling van de klank/foneem aan het letterteken/grafeem
a. Kind verwerft dit door spellend lezen vd volwassene als die iets voorschrijft en door
de beperktheid van het aantal letters
5. Spellend lezen
