samenvatting + notities 'Werkdomeinen Maatschappelijk Werk' ()

Werkdomeinen maatschappelijk werk
Docenten: Yvonne Postma en Griet Verbiest

Doelstellingen:
- Zicht krijgen op de uitgangspunten en handelingsprincipes binnen het werkveld MW
- Zicht krijgen op de basisstructuur van de sociale kaart met focus op de 1ste lijn
- Verbanden leggen tussen beleidsniveaus en recente ontwikkelingen

Leerstof:
- 11 lessen van 2u
- On campus + digitale leerpaden
- Met aanvullend ook teksten lezen, video’s bekijken, ingesproken presentaties, groepswerk in de klas
- Verschillende thema’s

Examen:
- +- 2 casussen
o Kan over alle domeinen gaan, maar wel telkens maar focus op één domein per casus
o Oefencasussen veel uitgebreider dan het examencasussen!
o Theorie + toepassingsvragen binnen casus
(bv. wat valt er onder sociaal onderzoek en pas toe op deze casus)

- Meerkeuzevragen:
o Bv. wat hoort niet bij de kenmerken van geïntegreerd onthaal,
o Bv. welk niveau is het belangrijkste niveau, etc.
o Bv. over onlinetools die beschikbaar zijn en welke niet
o Bv. trajectbegeleiding: wat zijn de fases + welke hoort er niet bij + zet in juiste volgorde

- Invulvraag:
o Welke organisatie?
o Welk begrip? (vakjargon + organisaties invullen)

- Open vragen:
o Bv. krachtlijnen: op welke manier kan het OCWM inzetten op krachtlijn nabijheid?
o Bv. procesmatig werken: op welke manier gebruikt Kind en Gezin dat? Of: hoe vind je dit
terug binnen de VDAB?
o Bv. krachtlijnen: waar zie je verbeterpunten? Wat vind je er zelf van?  krachtlijnen dus ook
kennen (zie powerpoint + sam vzw website!)




1
Sanne Van der Spiegel werkdomeinen MW 2022-2023

,Opfrissing olod IMW
 Sociale kaart:
- www.desocialekaart.be
- Hoofdstuk 8 #sociaal werk

- Verticale afbakening
o 0de lijn
 Zelfzorg, zelfhulp
 Mantelzorg

o 1ste lijn
 HET terrein van de maatschappelijk werkers
 Algemene zorg: aspecifiek – laagdrempelig – rechtstreeks toegankelijk – onafhankelijk
– lokaal – ambulant
 Activiteiten:
 Concrete hulpverlening
 Begeleiding en advies
 Sensibilisering

o 2de lijn
 Gespecialiseerder dan 1ste lijn
 Afgebakendere problematiek
 Meestal op doorverwijzing 1ste lijn

o 3de lijn
 Algemeen
 Residentieel
 Rechtstreeks toegankelijk

o 4de lijn
 Gespecialiseerd
 Residentieel
 Niet-rechtstreeks toegankelijk

- Kanttekeningen:
o Profilering als 1ste lijnvoorziening
o Onderscheid tussen ambulant en residentieel achterhaald?

- Overzicht van de verschillende voorzieningen:www.desocialekaart.be

 Wetgevend kader




-

2
Sanne Van der Spiegel werkdomeinen MW 2022-2023

,1 Organisatie van welzijn (les 1)
 Europa
- Voorziet in financieringsprogramma’s zoals ESF
- Telt talrijke Europese federaties
- Biedt een wettelijk en reglementair kader voor vele sociale kwesties zoals de rol van politie en
justitiële diensten bij het aanbieden van slachtofferzorg.

 Belgisch niveau
- Federale overheid
- Vlaamse overheid
- Lokale overheden (deze krijgen steeds meer en meer zeggenschap)

(1) Federale overheid
o Arbeidsreglementering: vb.: RVA
o Sociale zekerheid: 6 bevoegdheden
 Ziekteverzekering (RIZIV)
 Rijksdienst voor jaarlijkse vakantie (RJV)
 Fonds voor arbeidsongevallen (FAO)
 Fonds voor beroepsziekten
 Werkloosheidsverzekering (RVA)
 Pensioenen (Federale pensioendienst)

o Sociale bijstand
 Leefloon: gekoppeld aan activeringsproces (tijdelijke steun)
 Uitkering voor personen met een handicap (uitbetaling en aanvragen)
 Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden: voor vanaf 65 en ouderen met een handicap
 Materiële steun (bed-brood-bad-dringende medische hulp voor asielzoekers tijdens
de asielaanvraag
 OCMW verleent leefloon en krijgt hiervoor van de federale overheid (deels) een
tussenkomst (dus ook deels gesteund door lokale besturen, die beslissen hoe het
gebruikt zal worden. MAAR leefloon is wel voor iedereen hetzelfde, ongeacht in welke
gemeente ze zitten)

o Justitiebeleid: rechterlijke orde en vooral personeel en infrastructuur

 Rol federale overheid?
 Financiert verschillende soorten uitkering en verleent fiscale voordelen
bv. kinderopvang, dienstencheques
 Bepaalt regels die het welzijn van bepaalde kwetsbare groepen beschermen of
garanderen
bv. basiswet gedetineerden
 Bepaalt wetgeving die betrekking heeft op welzijnsorganisaties (statuur vrijwilliger,
vzw-wetgeving)
 Organiseert zelf dienstverlening voor bepaalde groepen zoals asielzoekers (Fedasil)

(2) Vlaamse overheid
o Voor burgers Vlaams gewest en Vlaamse gemeenschap
o Bevoegd voor ‘bijstand aan personen’ en bepaalt steeds meer het welzijnsbeleid voor
specifieke en grote groepen.
o Sinds de zesde staathervorming zijn nog meer bevoegdheden doorgeschoven naar de
Vlaamse overheid.
 bv. Justitiehuizen (het loon van de cipiers wordt wel nog federaal betaald!)
 bv. jeugddelinquentierecht en de toepassing ervan
3
Sanne Van der Spiegel werkdomeinen MW 2022-2023

, o www.vlaanderen.be

o De Vlaamse overheid telt 10 beleidsdomeinen
 Beleidsdomein Onderwijs en Vorming (OV)
 Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
 Beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM)
 Beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE)

o Een beleidsdomein bestaat uit een departement en een of meerdere agentschappen
 Het departement zorgt voor de beleidsvoorbereiding en de beleidsondersteuning. Het
werkt onder het directe gezag en onder de verantwoordelijkheid van de minister.
 Een agentschap is voornamelijk verantwoordelijk voor beleidsuitvoerende taken en
heeft een grotere mate van autonomie. Daarom spreekt men ook over
'verzelfstandigde' agentschappen.

o Het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
 Hier vind je een groot aanbod aan hulp- en dienstverlening
 Dit departement WVG staat in voor algemene beleidsondersteuning en onder meer
het Algemeen Welzijnswerk, Samenlevingsopbouw en de justitiehuizen.
 www.departementwvg.be




o Er is ook een aanbod in domeinen buiten de welzijns- en gezondheidssector zoals
leerlingenbegeleiding (domein onderwijs en vorming), sociale diensten
huisvestigingsmaatschappijen (domein huisvesting), psychosociale begeleiding binnen de
VDAB (domein werk), …

(3) Lokale/gemeentelijke overheden
o Belang van hun inwoners
o Zijn ook meer en meer sterke spelers op vlak van welzijn
o Behalve de private spelers in steden en gemeenten, zijn er ook deze steden en gemeenten
zelf die een aanbod voorzien
(bv. gemeente die zelf geld voorzien voor een maatschappelijk werker die gaat samenwerken
met de onthaalmoeders en de ouders)
o Verder zie je meer ‘optionele taken’ zoals nachtopvang voor daklozen, bedelen van
maaltijden, lokale poetsdiensten
o Coördinerende of regierol in samenwerkingsprojecten op lokaal niveau
 CO3: organisatie die werkt omtrent intrafamiliaal geweld te voorkomen
 1ste lijn
4
Sanne Van der Spiegel werkdomeinen MW 2022-2023