Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Naam: Lore De Moor
Opleiding: BANABA-autismespectrumstoornissen, AP Hogeschool
Academiejaar: 2022 – 2023
Docent: Karen Schepers
1
,Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Waarom loopt spontaan leren bij mensen met ASS vaak moeilijk?
ASS = ontwikkelingsstoornis
• De oorzaak is medisch-biologisch
• De ontwikkeling verloopt fundamenteel anders
o Al van voor de geboorte
o Gedurende heel de levensloop
• De stoornis heeft invloed op verschillende levensdomeinen = de stoornis is pervasief.
• Het beïnvloedt ook de cognitieve ontwikkeling (andere hersenwerking = andere
informatieverwerking = andere leerstijl)
Theorieën over de cognitieve ontwikkeling
Behaviorisme
• Mens geboren als blanco blad dat wordt opgevuld met kennis door opvoeding en onderwijs.
o Leren
§ = het leren van nieuw gedrag
§ = een langdurige gedragsverandering, gebaseerd op ervaringen
o Nieuw gedrag geleerd door koppeling omgeving - gedrag
Klassieke conditionering: Pavlov
Aanleren van geconditioneerde reflexen.
Een neutrale stimuli (een bel) samen aanbieden met de ongeconditioneerde prikkel (eten), zal de
reactie komen bij de neutrale stimuli.
• Uitdoving
o Als je voor een langere periode na de respons het volg niet aanbiedt, zal deze
verbinding uitdoven
• Habituatie
o Gewoon worden aan de prikkel, niet meer gewaarworden
o Verloopt moeilijker bij mensen met ASS
• Desensitisatie
o Ongevoelig maken vb. voor een angstaanjagende situatie. Aan de hand van een
afleerproces.
2
,Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Operante conditionering (instrumenteel leren): Skinner – Thorndike
Experimenten met duiven: in de Skinnerbox zat een pedaal en als de duif of de hendel duwt, komt
er graan.
• Gedrag wordt aangeleerd door de beloning die erop volgt
• Gedrag wordt afgeleerd door de straf die erop volgt
Prikkel toedienen Iets wegnemen na
na gedrag gedrag
+S+
-S-
Voorafgaand
Er volgt iets positiefs
gedrag neemt toe Een negatief gevolg
na het gedrag
blijft uit
(beloning)
+S- -S+
Voorafgaand
gedrag neemt af Er volgt iets negatiefs Een positief gevolg
op het gedrag (straf) blijft uit
• Wet van effect = hoe prettiger het effect, des te meer iemand geneigd zal zijn het gedrag dat
het effect opriep te herhalen
o Reinforcement of versterking
Verschil klassieke en operante conditionering
Bestaand gedrag dat reflexmatig en niet tegen te houden is
Het gedrag komt vaker voor door koppeling aan
Klassieke conditionering veelvoorkomende prikkels van buiten
Afleren van gedrag doordat men zelf leert met ontspanning
te reageren op de prikkel in plaats van met de reflex
Bestaand gedrag dat net zo goed wel als niet kan
voorkomen
Het gedrag komt vaker voor doordat het gedrag zelf een
Operante conditionering
positief effect oplevert en wordt beloond
Afleren van gedrag doordat anderen voorkomen dat er een
positief effect op volgt en wel gewenst gedrag belonen
3
, Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Hoe loopt het leren bij mensen met ASS anders dan bij neuro-typische mensen?
Tekst: de invloed van autisme op de opvoeding van het kind & reageren op gedrag van kinderen met
PDDNOS
De cognitieve ontwikkeling bij mensen met ASS verloopt anders want…
• Gedrag beïnvloeden door de situatie te veranderen: bij ASS is het beter om de omgeving
aan te passen dan de vaardigheden aan te passen
o Hoe beïnvloed de situatie het gedrag?
§ Beter in te grijpen in de S (situatie) en niet in de G (gedrag) => SGG-schema
o Prikkels wegnemen of toedienen
o Vb. de prikkels die gedrag uitlokken wegnemen
• Het oorzaak-gevolg denken is minder ontwikkeld (door zwakke centrale coherentie,
gefragmenteerde waarnemingen) dus straffen en belonen werkt niet.
o Gevolg = een de link gelegd is, is het moeilijk om nog terug te keren
o Leren gaat langzamer, heeft meer tijd nodig
• Alternatieven bedenken is moeilijk, er wordt vaak gezegd wat niet mag en zelden wat er wel
mag (theory of mind)
o Oorzaak-gevolg goed uitleggen en een alternatief aanbieden wat ze wel
kunnen/mogen doen.
• Non-verbale communicatie bij belonen en straffen vb. een duim uitsteken.
o Veronderstelling dat de non-verbale communicatie goed begrepen wordt + het
verband gelegd kan worden tussen wat ze aan het doen zijn + weten wat je in de
plek zou moeten doen.
• Signalen van goed- en afkeurend wordt minder goed opgevat
• Bepaalde koppelingen worden heel snel gemaakt
4
OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Naam: Lore De Moor
Opleiding: BANABA-autismespectrumstoornissen, AP Hogeschool
Academiejaar: 2022 – 2023
Docent: Karen Schepers
1
,Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Waarom loopt spontaan leren bij mensen met ASS vaak moeilijk?
ASS = ontwikkelingsstoornis
• De oorzaak is medisch-biologisch
• De ontwikkeling verloopt fundamenteel anders
o Al van voor de geboorte
o Gedurende heel de levensloop
• De stoornis heeft invloed op verschillende levensdomeinen = de stoornis is pervasief.
• Het beïnvloedt ook de cognitieve ontwikkeling (andere hersenwerking = andere
informatieverwerking = andere leerstijl)
Theorieën over de cognitieve ontwikkeling
Behaviorisme
• Mens geboren als blanco blad dat wordt opgevuld met kennis door opvoeding en onderwijs.
o Leren
§ = het leren van nieuw gedrag
§ = een langdurige gedragsverandering, gebaseerd op ervaringen
o Nieuw gedrag geleerd door koppeling omgeving - gedrag
Klassieke conditionering: Pavlov
Aanleren van geconditioneerde reflexen.
Een neutrale stimuli (een bel) samen aanbieden met de ongeconditioneerde prikkel (eten), zal de
reactie komen bij de neutrale stimuli.
• Uitdoving
o Als je voor een langere periode na de respons het volg niet aanbiedt, zal deze
verbinding uitdoven
• Habituatie
o Gewoon worden aan de prikkel, niet meer gewaarworden
o Verloopt moeilijker bij mensen met ASS
• Desensitisatie
o Ongevoelig maken vb. voor een angstaanjagende situatie. Aan de hand van een
afleerproces.
2
,Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Operante conditionering (instrumenteel leren): Skinner – Thorndike
Experimenten met duiven: in de Skinnerbox zat een pedaal en als de duif of de hendel duwt, komt
er graan.
• Gedrag wordt aangeleerd door de beloning die erop volgt
• Gedrag wordt afgeleerd door de straf die erop volgt
Prikkel toedienen Iets wegnemen na
na gedrag gedrag
+S+
-S-
Voorafgaand
Er volgt iets positiefs
gedrag neemt toe Een negatief gevolg
na het gedrag
blijft uit
(beloning)
+S- -S+
Voorafgaand
gedrag neemt af Er volgt iets negatiefs Een positief gevolg
op het gedrag (straf) blijft uit
• Wet van effect = hoe prettiger het effect, des te meer iemand geneigd zal zijn het gedrag dat
het effect opriep te herhalen
o Reinforcement of versterking
Verschil klassieke en operante conditionering
Bestaand gedrag dat reflexmatig en niet tegen te houden is
Het gedrag komt vaker voor door koppeling aan
Klassieke conditionering veelvoorkomende prikkels van buiten
Afleren van gedrag doordat men zelf leert met ontspanning
te reageren op de prikkel in plaats van met de reflex
Bestaand gedrag dat net zo goed wel als niet kan
voorkomen
Het gedrag komt vaker voor doordat het gedrag zelf een
Operante conditionering
positief effect oplevert en wordt beloond
Afleren van gedrag doordat anderen voorkomen dat er een
positief effect op volgt en wel gewenst gedrag belonen
3
, Lore De Moor OLOD 4: begeleiden van personen met ASS
Hoe loopt het leren bij mensen met ASS anders dan bij neuro-typische mensen?
Tekst: de invloed van autisme op de opvoeding van het kind & reageren op gedrag van kinderen met
PDDNOS
De cognitieve ontwikkeling bij mensen met ASS verloopt anders want…
• Gedrag beïnvloeden door de situatie te veranderen: bij ASS is het beter om de omgeving
aan te passen dan de vaardigheden aan te passen
o Hoe beïnvloed de situatie het gedrag?
§ Beter in te grijpen in de S (situatie) en niet in de G (gedrag) => SGG-schema
o Prikkels wegnemen of toedienen
o Vb. de prikkels die gedrag uitlokken wegnemen
• Het oorzaak-gevolg denken is minder ontwikkeld (door zwakke centrale coherentie,
gefragmenteerde waarnemingen) dus straffen en belonen werkt niet.
o Gevolg = een de link gelegd is, is het moeilijk om nog terug te keren
o Leren gaat langzamer, heeft meer tijd nodig
• Alternatieven bedenken is moeilijk, er wordt vaak gezegd wat niet mag en zelden wat er wel
mag (theory of mind)
o Oorzaak-gevolg goed uitleggen en een alternatief aanbieden wat ze wel
kunnen/mogen doen.
• Non-verbale communicatie bij belonen en straffen vb. een duim uitsteken.
o Veronderstelling dat de non-verbale communicatie goed begrepen wordt + het
verband gelegd kan worden tussen wat ze aan het doen zijn + weten wat je in de
plek zou moeten doen.
• Signalen van goed- en afkeurend wordt minder goed opgevat
• Bepaalde koppelingen worden heel snel gemaakt
4
