aan kinderen met specifieke noden
Inhoud
Inhoud ............................................................................................................................................................................ 1
1. Beleid .......................................................................................................................................................................... 5
1.1. Geschiedenis ........................................................................................................................................................ 5
1.2. Het M-decreet ..................................................................................................................................................... 6
1.2.1. Mindshift....................................................................................................................................................... 6
1.2.2. Meer inclusie ................................................................................................................................................ 7
1.2.3. Meesterschap ............................................................................................................................................... 7
1.2.4. Modernisering............................................................................................................................................... 8
1.2.5. Medezeggenschap ...................................................................................................................................... 10
1.2.6. Middelen voor meesterschap ..................................................................................................................... 10
1.2.7. Onderliggende kaders ................................................................................................................................. 12
1.3. Decreet leersteun .............................................................................................................................................. 14
1.4. Onderwijs aan leerlingen met specifieke noden naast het M-decreet .............................................................. 14
1.4.1. DMOB of onderwijs in diensten met onderwijsbehoefte ............................................................................ 14
1.4.2. Tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH) ............................................................................................................ 15
1.4.3. Synchroon internetonderwijs (SIO) ............................................................................................................. 15
1.4.4. Vrijwilligersorganisaties .............................................................................................................................. 16
1.4.5. Leerlingen met zeer ernstige beperkingen, ziekte of extreme gedrags- en emotionele problemen ........... 16
2. Gewoon vs. buitengewoon onderwijs ...................................................................................................................... 17
2.1. European agency for special needs and inclusive education ............................................................................. 17
2.1.1. The enrolment rate in inclusive education (%) ........................................................................................... 18
2.1.2. The share of children/learners who are educated outside of mainstream education (%) .......................... 18
2.1.3. The identification rate of children/learners with an official decision of SEN (%) ........................................ 19
2.2. Typologie in het buitengewoon onderwijs ......................................................................................................... 19
2.3. Leerlingen met specifieke noden in buitengewoon onderwijs .......................................................................... 20
2.4. Opleidingsvormen in het buitengewoon secundair onderwijs........................................................................... 21
2.5. Verschillen in gender ......................................................................................................................................... 22
2.6. Verklaring tegenstrijdige resultaten .................................................................................................................. 22
2.7. Debat: effectiviteit van het onderwijs................................................................................................................ 22
2.7.1. DEBAT: Wat is het effect van de plaatsingsoptie op de resultaten van studenten?.................................... 22
3. Gewoon vs. buitengewoon onderwijs: een continuüm ............................................................................................ 23
3.1. Gemeenschappelijke kenmerken van beleid en praktijken ............................................................................... 23
3.2. Continuüm ......................................................................................................................................................... 24
Pagina 1 van 70
, 3.3. One size does not fit all ...................................................................................................................................... 25
3.4. Werken aan meer inclusief onderwijs: cultuur .................................................................................................. 25
3.4.1. Visies op handicap ...................................................................................................................................... 25
3.4.2. Labels .......................................................................................................................................................... 26
4. Sociale participatie.................................................................................................................................................... 26
4.1. Sociale participatie van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ............................................................ 26
4.1.1. Attitude van klasgenoten ............................................................................................................................ 27
4.1.2. Sociale referentietheorie ............................................................................................................................ 27
4.1.3. Contact theorie (Allport, 1954) ................................................................................................................... 27
5. Inclusief onderwijs realiseren ................................................................................................................................... 28
5.1. Positieve attitudes ............................................................................................................................................. 28
5.1.1. Belang van positieve attitudes .................................................................................................................... 28
5.1.2. Drie-componententheorie van Triandis (1971) ........................................................................................... 28
5.1.3. Theory of Planned Behavior (TPB, Ajzen, 1991) .......................................................................................... 29
5.1.4. Factoren die attitudes beïnvloeden ............................................................................................................ 29
5.2. Competenties van de inclusieve leraar .............................................................................................................. 29
5.2.1. Competentieprofiel van de inclusieve leraar .............................................................................................. 29
5.2.2. Inschatten eigen competenties ................................................................................................................... 31
5.2.3. Eigen competenties als inclusieve leerkracht in kaart brengen .................................................................. 31
5.3. De inclusieve school ........................................................................................................................................... 32
5.3.1. Randvoorwaarden voor duurzame schoolontwikkeling .............................................................................. 33
5.3.2. Samenwerking (relationele component)..................................................................................................... 34
5.3.3. Collectief leren ...................................................................................................................................... 34
5.3.4. Sociale netwerkanalyse van schoolteams ............................................................................................. 34
5.3.5. Samenwerking om inclusieve onderwijs mogelijk te maken ................................................................. 35
5.3.6. 5 indicatoren van werkbaar maken ....................................................................................................... 35
6. Universal Design for Learning ................................................................................................................................... 36
6.1. Neurologisch onderzoek .................................................................................................................................... 36
6.1.1. Van neurologie tot UDL-principes ............................................................................................................... 36
6.2. UDL: samenvattend ........................................................................................................................................... 38
6.3. UDL: evidentie? .................................................................................................................................................. 38
7. Adaptief lesgeven aan alle kinderen ......................................................................................................................... 39
7.1. Binnenklasdifferentiatie ..................................................................................................................................... 39
7.2. Co-teaching ........................................................................................................................................................ 42
7.2.1. Vormen van co-teaching ............................................................................................................................. 43
7.2.2. Keuze van co-teaching .......................................................................................................................... 45
7.2.3. Aanbevolen frequentie ......................................................................................................................... 45
7.2.4. Effectiviteit ............................................................................................................................................ 45
Pagina 2 van 70
, 7.2.5. Voorwaarden en valkuilen .................................................................................................................... 46
7.3. Redelijke aanpassingen ...................................................................................................................................... 46
7.3.1. Soorten redelijke aanpassingen .................................................................................................................. 47
7.3.2. Interactiehypothese .................................................................................................................................... 47
7.3.3. Criteria redelijke aanpassingen ................................................................................................................... 48
7.3.4. Afweging redelijkheid ................................................................................................................................. 48
7.3.5. Effectiviteit & (on)redelijkheid .................................................................................................................... 52
8. Samenwerkingen ...................................................................................................................................................... 55
8.1. Samenwerking buitengewoon onderwijs & welzijn ........................................................................................... 55
8.1.1. Organisatie BuO .......................................................................................................................................... 55
8.1.2. Verschil inclusief – BuO ............................................................................................................................... 56
8.1.3. Andere manieren van onderwijs organiseren ............................................................................................. 56
8.2. Samenwerkingen met ouders en leerkrachten .................................................................................................. 59
8.2.1. Leerlingen/ouders en inclusief onderwijs ................................................................................................... 59
8.2.2. Verbindend samenwerken vanuit raamwerk interprofessioneel samenwerken ........................................ 61
8.2.3. Beleid: stand van zaken over het decreet leersteun ................................................................................... 61
9. Gastcolleges .............................................................................................................................................................. 62
9.1. Matadi – onderwijs ............................................................................................................................................ 62
9.1.1. Geschiedenis ............................................................................................................................................... 62
9.1.2. Prototypewerking ....................................................................................................................................... 62
9.2. Spreker van BuSO De Garve ............................................................................................................................... 64
9.3. Ponton43 ........................................................................................................................................................... 65
9.3.1. Moeilijk hanteerbaar gedrag ....................................................................................................................... 65
9.3.2. Visie Ponton43 ............................................................................................................................................ 66
9.3.3. Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag ................................................................................................. 66
9.3.4. Concepten uit de blauwdruk ....................................................................................................................... 66
9.3.5. Persoonsgebonden visie ............................................................................................................................. 67
9.4. Overstap naar het buitengewoon lager onderwijs............................................................................................. 67
9.4.1. Centrum voor leerlingenbegeleiding........................................................................................................... 67
9.4.2. Overgang naar het buitengewoon onderwijs .............................................................................................. 67
9.4.3. Wettelijke bepalingen ................................................................................................................................. 68
9.4.4. Vinden van een juiste school buitengewoon lager onderwijs ..................................................................... 70
9.4.5. Overstap naar het secundair onderwijs ...................................................................................................... 70
Pagina 3 van 70
, Pagina 4 van 70