HOOFDSTUK TITEL #
PAGINA’S
HOOFDSTUK 1 INTRODUCTIE 3
HOOFDSTUK 2 DEONTOLOGISCHE BESLUITVORMING 2
HOOFDSTUK 3 KLACHTRECHT EN JURIDISERING 2
HOOFDSTUK 4 HET BEROEPSGEHEIM EN DISCRETIEPLICHT 3
HOOFDSTUK 5 DEONTOLOGISCHE ASPECTEN BINNEN DE PRAKTIJK 2
HOOFDSTUK 6 DE GEMACHTIGDE DERDE 4
HOOFDSTUK 7 JONGEREN – ECHTSCHEIDING 1
HOOFDSTUK 8 AUTONOMIE EN WILSBEKWAAMHEID IN DE GGZ 2
HOOFDSTUK 9 MORAALFILOSOFIE 1
HOOFDSTUK 10 UTILITARISME 3
HOOFDSTUK 11 KANT 4
1
,INTRODUCTIE................................................................................................................................................ 5
1. MOREEL DILEMMA..............................................................................................................................................5
2. WAARDEN: BEVORDEREN, BESCHERMEN, BIEDEN …...................................................................................................5
3. MOREEL VS. PRAKTISCH DILEMMA..........................................................................................................................5
4. DOMEINEN BINNEN DE BEROEPSETHIEK (3)..............................................................................................................5
4.1 Juridisch luik: plichtenleer..........................................................................................................................5
4.1.1 Belang van juridisch luik.....................................................................................................................................6
4.2 Moreel luik..................................................................................................................................................6
4.2.1 Belang moreel luik..............................................................................................................................................6
4.3 Psychologisch luik.......................................................................................................................................6
5. CONCLUSIE........................................................................................................................................................ 7
DEONTOLOGISCHE BESLUITVORMING............................................................................................................ 8
1. OP ZOEK GAAN NAAR HOUVAST.............................................................................................................................8
2. ELEMENTEN (5)..................................................................................................................................................8
2.1 Herken en kies een dilemma......................................................................................................................8
2.2 Situatie en de betrokkenen beschrijven.....................................................................................................8
2.3 Het morele dilemma expliciteren...............................................................................................................8
2.4 Formuleren van handelingsalternatieven..................................................................................................8
2.5 Informatie inwinnen...................................................................................................................................9
2.6 Handelingsalternatief kiezen, uitvoeren en evalueren..............................................................................9
2.6.1 Handelingsalternatief kiezen..............................................................................................................................9
2.6.2 Handelingsalternatief uitvoeren.........................................................................................................................9
2.6.3 Handelingsalternatief evalueren.........................................................................................................................9
KLACHTRECHT EN JURIDISERING.................................................................................................................. 10
1. INLEIDING........................................................................................................................................................10
2. TUCHTRECHT VOOR PSYCHOLOGEN.......................................................................................................................10
3. KLACHTENPROCEDURES VOOR PSYCHOLOGISCH CONSULENTEN...................................................................................10
4. VOORDELEN TUCHTRECHT EN KLACHTENPROCEDURES (3)..........................................................................................10
5. NADELEN (4)...................................................................................................................................................11
6. FREQUENTE BEROEPSETHISCHE VRAGEN.................................................................................................................11
7. PSYCHOLOGENCOMMISSIE: THEMA’S VAN ONTVANGEN KLACHTEN..............................................................................11
HET BEROEPSGEHEIM EN DE DISCRETIEPLICHT.............................................................................................12
1. BEROEPSGEHEIM...............................................................................................................................................12
1.1 Wat is het?...............................................................................................................................................12
1.2 Voor wie?..................................................................................................................................................12
1.3 Uitzonderingen (5)....................................................................................................................................12
1.3.1 Schuldig hulpverzuim........................................................................................................................................12
1.3.2 Noodtoestand...................................................................................................................................................13
1.3.3 Andere.............................................................................................................................................................. 13
1.3.4 Kwetsbare groepen: art. 458bis........................................................................................................................13
1.3.5 Getuigenis in rechte..........................................................................................................................................13
1.3.6 Op vraag........................................................................................................................................................... 13
2. DISCRETIEPLICHT...............................................................................................................................................14
2.1 Wat is het?...............................................................................................................................................14
2.2 Voor wie?..................................................................................................................................................14
3. GEDEELD – GEZAMENLIJK BEROEPSGEHEIM............................................................................................................14
3.1 Gedeeld beroepsgeheim...........................................................................................................................14
3.2 Gezamenlijk beroepsgeheim....................................................................................................................15
DEONTOLOGISCHE ASPECTEN BINNEN DIAGNOSTIEK...................................................................................15
1. TESTFAIRNESS EN INVLOED VAN STEREOTYPEN........................................................................................................15
2
, 2. ROLLEN...........................................................................................................................................................15
3. GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING IN DE KLINISCHE PSYCHOLOGIE.................................................................................15
3.1 Respect voor autonomie: rechten en plichten (3)....................................................................................15
3.1.1 Geïnformeerde toestemming...........................................................................................................................16
3.2 Welke informatie geef je?........................................................................................................................16
4. HET DOSSIER....................................................................................................................................................16
4.1 Inhoud......................................................................................................................................................16
4.2 Rechten van de cliënt...............................................................................................................................16
5. HET VERSLAG................................................................................................................................................... 16
5.1 Inhoud......................................................................................................................................................16
DE GEMACHTIGDE DERDE............................................................................................................................ 17
1. DE GEMACHTIGDE 3E.........................................................................................................................................17
1.1 Wie?.........................................................................................................................................................17
1.2 Algemene richtlijnen................................................................................................................................18
1.3 Samenwerking met justitie.......................................................................................................................18
1.4 Samenwerking met werkgever.................................................................................................................18
1.5 Samenwerking met anderen....................................................................................................................18
1.6 Conclusie...................................................................................................................................................19
2. SAMENWERKING MET MINDERJARIGEN EN HUN OUDERS...........................................................................................19
2.1 Samenwerking met families.....................................................................................................................19
2.2 Rechten van de ouders.............................................................................................................................19
2.3 Geïnformeerde toestemming...................................................................................................................19
2.4 Theorie vs. realiteit...................................................................................................................................20
2.5 Wiens toestemming is vereist?................................................................................................................20
3. OVERZICHT......................................................................................................................................................20
JONGEREN – ECHTSCHEIDING....................................................................................................................... 21
1. NIET-WILSBEKWAAM.........................................................................................................................................21
2. KEUZEBOOM....................................................................................................................................................21
AUTONOMIE EN WILSBEKWAAMHEID IN DE GGZ......................................................................................... 23
1. KADER............................................................................................................................................................ 23
2. UITGANGSPUNTEN (6).......................................................................................................................................23
3. CRITERIA VAN WILSBEKWAAMHEID.......................................................................................................................23
4. VERMINDERD WILSBEKWAAM?............................................................................................................................23
5. EUTHANASIE AANVRAGEN...................................................................................................................................24
6. EUTHANASIE BIJ AANHOUDEND EN ONDRAGELIJK PSYCHISCH LIJDEN (6).......................................................................24
MORAALFILOSOFIE...................................................................................................................................... 25
1. MOREEL DILEMMA............................................................................................................................................25
2. MORAALFILOSOFIE............................................................................................................................................25
3. DRIE DOMEINEN............................................................................................................................................... 25
UTILITARISME.............................................................................................................................................. 26
1. BENTHAM........................................................................................................................................................26
2. IN DE PRAKTIJK................................................................................................................................................. 26
3. TWEE STERKE KANTEN........................................................................................................................................26
4. PROBLEMEN MET HET UTILITARISME.....................................................................................................................27
4.1 Probleem 1: Individuele rechten...............................................................................................................27
4.2 Probleem 2: Welke meetlat?....................................................................................................................27
5. J.S. MILL.........................................................................................................................................................28
5.1 Hogere en lagere vormen van genot........................................................................................................28
3
, INTENTIES EN BEWEEGREDENEN – IMMANUEL KANT...................................................................................29
1. VRAAG VAN VELE FILOSOFEN...............................................................................................................................29
2. KANT IN HET KORT............................................................................................................................................29
3. BEGRIPPEN...................................................................................................................................................... 29
3.1 De rede als soevereine meester...............................................................................................................29
3.2 Autonoom en heteronoom handelen.......................................................................................................30
3.2.1 Heteronoom handelen.....................................................................................................................................30
3.2.2 Autonoom handelen.........................................................................................................................................30
3.3 Imperatieven............................................................................................................................................30
3.3.1 Welk imperatief in ons leven?..........................................................................................................................31
4. WAT IS ER MOREEL? ZOEK NAAR DE BEWEEGREDEN!...............................................................................................31
4.1 Vraag 1: Gulden regel..............................................................................................................................31
4.2 Vraag 2: Ondergeschikt aan de wet.........................................................................................................31
4.3 Vraag 3: Elke mens zijn eigen morele wetten..........................................................................................32
4.4 Vraag 4: Als wetenschap toont dat we geen vrije wil hebben.................................................................32
4.5 Seks...........................................................................................................................................................32
4.6 Liegen.......................................................................................................................................................32
4.7 Politiek en rechtvaardigheid....................................................................................................................32
4.8 Mensenrechten verdedigen......................................................................................................................33
5. RECAPITULATIE.................................................................................................................................................33
4
PAGINA’S
HOOFDSTUK 1 INTRODUCTIE 3
HOOFDSTUK 2 DEONTOLOGISCHE BESLUITVORMING 2
HOOFDSTUK 3 KLACHTRECHT EN JURIDISERING 2
HOOFDSTUK 4 HET BEROEPSGEHEIM EN DISCRETIEPLICHT 3
HOOFDSTUK 5 DEONTOLOGISCHE ASPECTEN BINNEN DE PRAKTIJK 2
HOOFDSTUK 6 DE GEMACHTIGDE DERDE 4
HOOFDSTUK 7 JONGEREN – ECHTSCHEIDING 1
HOOFDSTUK 8 AUTONOMIE EN WILSBEKWAAMHEID IN DE GGZ 2
HOOFDSTUK 9 MORAALFILOSOFIE 1
HOOFDSTUK 10 UTILITARISME 3
HOOFDSTUK 11 KANT 4
1
,INTRODUCTIE................................................................................................................................................ 5
1. MOREEL DILEMMA..............................................................................................................................................5
2. WAARDEN: BEVORDEREN, BESCHERMEN, BIEDEN …...................................................................................................5
3. MOREEL VS. PRAKTISCH DILEMMA..........................................................................................................................5
4. DOMEINEN BINNEN DE BEROEPSETHIEK (3)..............................................................................................................5
4.1 Juridisch luik: plichtenleer..........................................................................................................................5
4.1.1 Belang van juridisch luik.....................................................................................................................................6
4.2 Moreel luik..................................................................................................................................................6
4.2.1 Belang moreel luik..............................................................................................................................................6
4.3 Psychologisch luik.......................................................................................................................................6
5. CONCLUSIE........................................................................................................................................................ 7
DEONTOLOGISCHE BESLUITVORMING............................................................................................................ 8
1. OP ZOEK GAAN NAAR HOUVAST.............................................................................................................................8
2. ELEMENTEN (5)..................................................................................................................................................8
2.1 Herken en kies een dilemma......................................................................................................................8
2.2 Situatie en de betrokkenen beschrijven.....................................................................................................8
2.3 Het morele dilemma expliciteren...............................................................................................................8
2.4 Formuleren van handelingsalternatieven..................................................................................................8
2.5 Informatie inwinnen...................................................................................................................................9
2.6 Handelingsalternatief kiezen, uitvoeren en evalueren..............................................................................9
2.6.1 Handelingsalternatief kiezen..............................................................................................................................9
2.6.2 Handelingsalternatief uitvoeren.........................................................................................................................9
2.6.3 Handelingsalternatief evalueren.........................................................................................................................9
KLACHTRECHT EN JURIDISERING.................................................................................................................. 10
1. INLEIDING........................................................................................................................................................10
2. TUCHTRECHT VOOR PSYCHOLOGEN.......................................................................................................................10
3. KLACHTENPROCEDURES VOOR PSYCHOLOGISCH CONSULENTEN...................................................................................10
4. VOORDELEN TUCHTRECHT EN KLACHTENPROCEDURES (3)..........................................................................................10
5. NADELEN (4)...................................................................................................................................................11
6. FREQUENTE BEROEPSETHISCHE VRAGEN.................................................................................................................11
7. PSYCHOLOGENCOMMISSIE: THEMA’S VAN ONTVANGEN KLACHTEN..............................................................................11
HET BEROEPSGEHEIM EN DE DISCRETIEPLICHT.............................................................................................12
1. BEROEPSGEHEIM...............................................................................................................................................12
1.1 Wat is het?...............................................................................................................................................12
1.2 Voor wie?..................................................................................................................................................12
1.3 Uitzonderingen (5)....................................................................................................................................12
1.3.1 Schuldig hulpverzuim........................................................................................................................................12
1.3.2 Noodtoestand...................................................................................................................................................13
1.3.3 Andere.............................................................................................................................................................. 13
1.3.4 Kwetsbare groepen: art. 458bis........................................................................................................................13
1.3.5 Getuigenis in rechte..........................................................................................................................................13
1.3.6 Op vraag........................................................................................................................................................... 13
2. DISCRETIEPLICHT...............................................................................................................................................14
2.1 Wat is het?...............................................................................................................................................14
2.2 Voor wie?..................................................................................................................................................14
3. GEDEELD – GEZAMENLIJK BEROEPSGEHEIM............................................................................................................14
3.1 Gedeeld beroepsgeheim...........................................................................................................................14
3.2 Gezamenlijk beroepsgeheim....................................................................................................................15
DEONTOLOGISCHE ASPECTEN BINNEN DIAGNOSTIEK...................................................................................15
1. TESTFAIRNESS EN INVLOED VAN STEREOTYPEN........................................................................................................15
2
, 2. ROLLEN...........................................................................................................................................................15
3. GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING IN DE KLINISCHE PSYCHOLOGIE.................................................................................15
3.1 Respect voor autonomie: rechten en plichten (3)....................................................................................15
3.1.1 Geïnformeerde toestemming...........................................................................................................................16
3.2 Welke informatie geef je?........................................................................................................................16
4. HET DOSSIER....................................................................................................................................................16
4.1 Inhoud......................................................................................................................................................16
4.2 Rechten van de cliënt...............................................................................................................................16
5. HET VERSLAG................................................................................................................................................... 16
5.1 Inhoud......................................................................................................................................................16
DE GEMACHTIGDE DERDE............................................................................................................................ 17
1. DE GEMACHTIGDE 3E.........................................................................................................................................17
1.1 Wie?.........................................................................................................................................................17
1.2 Algemene richtlijnen................................................................................................................................18
1.3 Samenwerking met justitie.......................................................................................................................18
1.4 Samenwerking met werkgever.................................................................................................................18
1.5 Samenwerking met anderen....................................................................................................................18
1.6 Conclusie...................................................................................................................................................19
2. SAMENWERKING MET MINDERJARIGEN EN HUN OUDERS...........................................................................................19
2.1 Samenwerking met families.....................................................................................................................19
2.2 Rechten van de ouders.............................................................................................................................19
2.3 Geïnformeerde toestemming...................................................................................................................19
2.4 Theorie vs. realiteit...................................................................................................................................20
2.5 Wiens toestemming is vereist?................................................................................................................20
3. OVERZICHT......................................................................................................................................................20
JONGEREN – ECHTSCHEIDING....................................................................................................................... 21
1. NIET-WILSBEKWAAM.........................................................................................................................................21
2. KEUZEBOOM....................................................................................................................................................21
AUTONOMIE EN WILSBEKWAAMHEID IN DE GGZ......................................................................................... 23
1. KADER............................................................................................................................................................ 23
2. UITGANGSPUNTEN (6).......................................................................................................................................23
3. CRITERIA VAN WILSBEKWAAMHEID.......................................................................................................................23
4. VERMINDERD WILSBEKWAAM?............................................................................................................................23
5. EUTHANASIE AANVRAGEN...................................................................................................................................24
6. EUTHANASIE BIJ AANHOUDEND EN ONDRAGELIJK PSYCHISCH LIJDEN (6).......................................................................24
MORAALFILOSOFIE...................................................................................................................................... 25
1. MOREEL DILEMMA............................................................................................................................................25
2. MORAALFILOSOFIE............................................................................................................................................25
3. DRIE DOMEINEN............................................................................................................................................... 25
UTILITARISME.............................................................................................................................................. 26
1. BENTHAM........................................................................................................................................................26
2. IN DE PRAKTIJK................................................................................................................................................. 26
3. TWEE STERKE KANTEN........................................................................................................................................26
4. PROBLEMEN MET HET UTILITARISME.....................................................................................................................27
4.1 Probleem 1: Individuele rechten...............................................................................................................27
4.2 Probleem 2: Welke meetlat?....................................................................................................................27
5. J.S. MILL.........................................................................................................................................................28
5.1 Hogere en lagere vormen van genot........................................................................................................28
3
, INTENTIES EN BEWEEGREDENEN – IMMANUEL KANT...................................................................................29
1. VRAAG VAN VELE FILOSOFEN...............................................................................................................................29
2. KANT IN HET KORT............................................................................................................................................29
3. BEGRIPPEN...................................................................................................................................................... 29
3.1 De rede als soevereine meester...............................................................................................................29
3.2 Autonoom en heteronoom handelen.......................................................................................................30
3.2.1 Heteronoom handelen.....................................................................................................................................30
3.2.2 Autonoom handelen.........................................................................................................................................30
3.3 Imperatieven............................................................................................................................................30
3.3.1 Welk imperatief in ons leven?..........................................................................................................................31
4. WAT IS ER MOREEL? ZOEK NAAR DE BEWEEGREDEN!...............................................................................................31
4.1 Vraag 1: Gulden regel..............................................................................................................................31
4.2 Vraag 2: Ondergeschikt aan de wet.........................................................................................................31
4.3 Vraag 3: Elke mens zijn eigen morele wetten..........................................................................................32
4.4 Vraag 4: Als wetenschap toont dat we geen vrije wil hebben.................................................................32
4.5 Seks...........................................................................................................................................................32
4.6 Liegen.......................................................................................................................................................32
4.7 Politiek en rechtvaardigheid....................................................................................................................32
4.8 Mensenrechten verdedigen......................................................................................................................33
5. RECAPITULATIE.................................................................................................................................................33
4