RELIGIE EN ZINGEVING
PRAKTISCHE INFORMATIE
Examen:
= veel verbanden leggen met elkaar
- Meerkeuze met giscorrectie en open vragen (12) (18/20)
- Deelname aan de module (2/20): zinvol en optijd
Deadlines:
- Opdracht (24 maart)
o Discussielijn: 31 maart
o Deadline: 28 april
- Opdracht (28 april)
o Discussielijn: 5 mei
o Deadline 12 mei
! Tip: lees de vragen goed op het examen (goed verbanden leggen niet enkel apart de theorieën uitleggen) !
,WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE “ZINGEVENDE INTERESSE”
WETENSCHAP, BETEKENIS EN LEEFWERELD
~ Filmpje: in- en uitzoomen op de wereld
LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID
Edmund Husserl (1859 -1938): Joodse filosoof
- Grondlegger fenomenologie
= rol van het denken kijken naar de wetenschap?
- Leefwereld: wereld zoals we die beleven
o Intersubjectief (gedeeld met andere), persoonlijk, betekenisvol, …
o Alle dingen/plaatsen/… zijn in de eerste plaats primair betekenisvol
vb: computer: gebruiksinstrument met een persoonlijke betekenis
- Wetenschap:
o Vertrekt van de leefwereld: sluit erbij aan, elke tak binnenin houdt verband met de
leefwereld (betekenisvolle feit)
vb: criminologie: mensen zijn is staat elkaar erge dingen aan te doen, dat er zoiets is als een
wet waarmee we vertrouwt mee geraken
o Maakt abstractie van de leefwereld: subject – object verhouding
= van de betekenis abstractie maken tussen haakjes plaatsen, afstandelijk, bewust een
onpersoonlijke houding, mensen en dingen maken tot objecten om afstandelijk te
bestuderen
o Tijdelijke opschorting van de normale omgang met de leefwereld
= buiten de wetenschap (leefwereld) neemt men deze houding niet aan
vb: anatomie: pas succesvol toen we lijken gingen opensnijden -> hoogst betekenisvol iets ->
betekenis ervan tussen haakjes plaatsen en lichaam gaan behandelen als een object
terugkeer naar de leefwereld: lichaam met respect behandelen
vb: dader van misdrijf veroordelen op recidive -> persoon herleiden tot een object om het
risico in te schatten
Staat haaks op elkaar
o Keert altijd terug naar de leefwereld
- Filmpje: vertrekt uit en terugkeer naar de leefwereld
= wetenschap objectiveert, kijken naar de cosmos als onpersoonlijk gegeven (Louise: onbetekenend is)
terugkeer naar Louise: onthult weer het onpersoonlijk karakter van Louise (hoopje moleculen)
terug naar de leefwereld: het blijft Louise in de leefwereld
relatie (hoopje moleculen en leefwereld)
, o Op meer wetenschappelijke manier met elkaar omgaan? Meer wetenschappelijke
leefwereld?
o Of heeft leefwereld een zekere autonomie? Bepaalde wetten die de wetenschap niet kan
vatten/niet hetzelfde zijn als die van de wetenschap
- Redelijkheid en nationaliteit
= iets kan hoogst rationeel zijn maar onredelijk in de leefwereld
vb: vrienden zoeken obv een enquête
Spanning logica wetenschap en de autonomie van de leefwereld
ZINGEVENDE/COGNITIEVE/MANIPULATIEVE INTERESSES VAN DE MENS
- 3 interesses van de mens
= verlangens, manieren van betrokken zijn
1. Cognitief
= verlangen naar kennis, kennis omwille van de kennis
vb: wetenschap
2. Manipulatief
= neutraal, bepaalde doelen bereiken op een zo efficiënt mogelijke manier, willen veranderen
van de werkelijkheid, iets willen bereiken
vb: notities aan iemand vragen
3. Zingevend
= het streven naar een betekenisvol leven, betekenis beleven/creëren in de leefwereld,
betekenis geven
- Zingevend is vaker groter dan we denken, fundamenteler dan we denken
vb: praten met elkaar -> zingevend: bezig met zinvol handelen, betekenis geven, vriendschap
onderhouden -> manipulatief: behoefte bevredigen
- Verband tussen de 3: volgen van een cursus
ZINGEVEND EN COGNITIEF
Stelling 1: er zijn activiteiten in ons leven die lijken te gaan over een ‘cognitieve interesse’, maar eigenlijk
fundamenteel over zingeving gaan.
- Uitwisselen van info
vb: met je buurman over het weer praten -> nonsens want je kan het gwn opzoeken -> manier om je
relatie te vieren, betekenis geven aan elkaars nabijheid
, Stelling 2: Op het domein van de zingeving bestaat er redelijkheid en onredelijkheid. Wat ‘redelijk’ en
‘onredelijk’ is, is echter niet hetzelfde als wat vanuit cognitief oogpunt ‘rationeel’ en ‘irrationeel’ is.
- Vb: bedriegt mijn lief mij -> trackingapp, privé-detective (onredelijk)
redelijke manieren: gwn het vragen, intuïtie
- Hoe men handelt in de leefwereld kan (on)redelijk zijn, heel andere manier dan enkel kennis vergaren
- Vaak onredelijk als we rationeel handelen
Stelling 3: Wetenschappelijke (cognitieve) bevindingen, zijn vaak slechts van relatief belang voor de
zingevende relaties in de leefwereld.
- Vb: de boekskes, het lot heeft ons samengebracht -> je wordt aangetrokken door de geur (feromonen)
van iemand
wat is hiervan de relevantie voor de beleving van relaties: zeer beperkt
- Veel wetenschappelijk inzichten al bij al vrij weinig effect hebben op hoe we de wereld ervaren, weinig
relevant voor ons
~ filmpje van in- en uitzoomen
- Vb: straf
~ Richard Dawkins
o Als mensen zijn we ook machines (neurowetenschappen)
o Gevolgen voor de leefwereld: irrationeel om kwaad te zijn op elkaar/elkaar te straffen
o Prof: feit dat we weten dat de ander een biochemische machine is, dat cognitief gegeven is
grotendeel irrelevant -> we zullen altijd kwaad op mekaar zijn als we dingen fout doen
illusie vanuit wetenschap te bepalen hoe we met elkaar moeten omgaan, afhankelijk van
de leefwereld
o Rol van de wetenschapper
~ schilderij: kijken naar een windmolen -> is enkel verf die je ziet -> we blijven de windmolen
zien
o Wat wetenschap zegt is waar en voor een stuk relevant maar voor een groot stuk irrelevant,
het glijdt van ons af
ZINGEVEND EN MANIPULATIEF
Stelling 1: Er zijn zaken in ons leven die lijken te gaan over onze ‘manipulatieve interesse’, maar die eigenlijk
fundamenteel over zingevend gaan (en die niet kunnen bereikt worden door manipulatief handelen). Vb:
geluk en erkenning.
- Geneigd om over menselijke interactie na te denken in termen van behoefte
vb: behoefte aan erkenning, …
- Manipulatieve interesse (behoefte bevredigen)
PRAKTISCHE INFORMATIE
Examen:
= veel verbanden leggen met elkaar
- Meerkeuze met giscorrectie en open vragen (12) (18/20)
- Deelname aan de module (2/20): zinvol en optijd
Deadlines:
- Opdracht (24 maart)
o Discussielijn: 31 maart
o Deadline: 28 april
- Opdracht (28 april)
o Discussielijn: 5 mei
o Deadline 12 mei
! Tip: lees de vragen goed op het examen (goed verbanden leggen niet enkel apart de theorieën uitleggen) !
,WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE “ZINGEVENDE INTERESSE”
WETENSCHAP, BETEKENIS EN LEEFWERELD
~ Filmpje: in- en uitzoomen op de wereld
LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID
Edmund Husserl (1859 -1938): Joodse filosoof
- Grondlegger fenomenologie
= rol van het denken kijken naar de wetenschap?
- Leefwereld: wereld zoals we die beleven
o Intersubjectief (gedeeld met andere), persoonlijk, betekenisvol, …
o Alle dingen/plaatsen/… zijn in de eerste plaats primair betekenisvol
vb: computer: gebruiksinstrument met een persoonlijke betekenis
- Wetenschap:
o Vertrekt van de leefwereld: sluit erbij aan, elke tak binnenin houdt verband met de
leefwereld (betekenisvolle feit)
vb: criminologie: mensen zijn is staat elkaar erge dingen aan te doen, dat er zoiets is als een
wet waarmee we vertrouwt mee geraken
o Maakt abstractie van de leefwereld: subject – object verhouding
= van de betekenis abstractie maken tussen haakjes plaatsen, afstandelijk, bewust een
onpersoonlijke houding, mensen en dingen maken tot objecten om afstandelijk te
bestuderen
o Tijdelijke opschorting van de normale omgang met de leefwereld
= buiten de wetenschap (leefwereld) neemt men deze houding niet aan
vb: anatomie: pas succesvol toen we lijken gingen opensnijden -> hoogst betekenisvol iets ->
betekenis ervan tussen haakjes plaatsen en lichaam gaan behandelen als een object
terugkeer naar de leefwereld: lichaam met respect behandelen
vb: dader van misdrijf veroordelen op recidive -> persoon herleiden tot een object om het
risico in te schatten
Staat haaks op elkaar
o Keert altijd terug naar de leefwereld
- Filmpje: vertrekt uit en terugkeer naar de leefwereld
= wetenschap objectiveert, kijken naar de cosmos als onpersoonlijk gegeven (Louise: onbetekenend is)
terugkeer naar Louise: onthult weer het onpersoonlijk karakter van Louise (hoopje moleculen)
terug naar de leefwereld: het blijft Louise in de leefwereld
relatie (hoopje moleculen en leefwereld)
, o Op meer wetenschappelijke manier met elkaar omgaan? Meer wetenschappelijke
leefwereld?
o Of heeft leefwereld een zekere autonomie? Bepaalde wetten die de wetenschap niet kan
vatten/niet hetzelfde zijn als die van de wetenschap
- Redelijkheid en nationaliteit
= iets kan hoogst rationeel zijn maar onredelijk in de leefwereld
vb: vrienden zoeken obv een enquête
Spanning logica wetenschap en de autonomie van de leefwereld
ZINGEVENDE/COGNITIEVE/MANIPULATIEVE INTERESSES VAN DE MENS
- 3 interesses van de mens
= verlangens, manieren van betrokken zijn
1. Cognitief
= verlangen naar kennis, kennis omwille van de kennis
vb: wetenschap
2. Manipulatief
= neutraal, bepaalde doelen bereiken op een zo efficiënt mogelijke manier, willen veranderen
van de werkelijkheid, iets willen bereiken
vb: notities aan iemand vragen
3. Zingevend
= het streven naar een betekenisvol leven, betekenis beleven/creëren in de leefwereld,
betekenis geven
- Zingevend is vaker groter dan we denken, fundamenteler dan we denken
vb: praten met elkaar -> zingevend: bezig met zinvol handelen, betekenis geven, vriendschap
onderhouden -> manipulatief: behoefte bevredigen
- Verband tussen de 3: volgen van een cursus
ZINGEVEND EN COGNITIEF
Stelling 1: er zijn activiteiten in ons leven die lijken te gaan over een ‘cognitieve interesse’, maar eigenlijk
fundamenteel over zingeving gaan.
- Uitwisselen van info
vb: met je buurman over het weer praten -> nonsens want je kan het gwn opzoeken -> manier om je
relatie te vieren, betekenis geven aan elkaars nabijheid
, Stelling 2: Op het domein van de zingeving bestaat er redelijkheid en onredelijkheid. Wat ‘redelijk’ en
‘onredelijk’ is, is echter niet hetzelfde als wat vanuit cognitief oogpunt ‘rationeel’ en ‘irrationeel’ is.
- Vb: bedriegt mijn lief mij -> trackingapp, privé-detective (onredelijk)
redelijke manieren: gwn het vragen, intuïtie
- Hoe men handelt in de leefwereld kan (on)redelijk zijn, heel andere manier dan enkel kennis vergaren
- Vaak onredelijk als we rationeel handelen
Stelling 3: Wetenschappelijke (cognitieve) bevindingen, zijn vaak slechts van relatief belang voor de
zingevende relaties in de leefwereld.
- Vb: de boekskes, het lot heeft ons samengebracht -> je wordt aangetrokken door de geur (feromonen)
van iemand
wat is hiervan de relevantie voor de beleving van relaties: zeer beperkt
- Veel wetenschappelijk inzichten al bij al vrij weinig effect hebben op hoe we de wereld ervaren, weinig
relevant voor ons
~ filmpje van in- en uitzoomen
- Vb: straf
~ Richard Dawkins
o Als mensen zijn we ook machines (neurowetenschappen)
o Gevolgen voor de leefwereld: irrationeel om kwaad te zijn op elkaar/elkaar te straffen
o Prof: feit dat we weten dat de ander een biochemische machine is, dat cognitief gegeven is
grotendeel irrelevant -> we zullen altijd kwaad op mekaar zijn als we dingen fout doen
illusie vanuit wetenschap te bepalen hoe we met elkaar moeten omgaan, afhankelijk van
de leefwereld
o Rol van de wetenschapper
~ schilderij: kijken naar een windmolen -> is enkel verf die je ziet -> we blijven de windmolen
zien
o Wat wetenschap zegt is waar en voor een stuk relevant maar voor een groot stuk irrelevant,
het glijdt van ons af
ZINGEVEND EN MANIPULATIEF
Stelling 1: Er zijn zaken in ons leven die lijken te gaan over onze ‘manipulatieve interesse’, maar die eigenlijk
fundamenteel over zingevend gaan (en die niet kunnen bereikt worden door manipulatief handelen). Vb:
geluk en erkenning.
- Geneigd om over menselijke interactie na te denken in termen van behoefte
vb: behoefte aan erkenning, …
- Manipulatieve interesse (behoefte bevredigen)
