1. Soorten democratieën
Intro
1. Parlementaire en presidentiële stelsels
Parlementaire stelsels
Presidentieel stelsel
Side info:
2. Eenheidsstaten en (con-)federale staten
Intro
Democratieën ontstaan door concrete omstandigheden: afzetting,
machtsstrijd, regionaal autonomiestreven, ...
Nemen een bepaalde vorm aan (heel veel verschillende vormen, wij
vereenvoudigen naar twee)
Twee tweedelingen:
Presidentieel stelsel (vb: Frankrijk, VS, ...) vs. Parlementair stelsel (vb:
Duitsland, Nederland, ...)
&
Federale staat (vb: Duitsland, VS, ...) vs. Eenheidsstaat (vb: Nederland,
Frankrijk, ...)
1. Parlementaire en presidentiële stelsels
In elke democratie heerst er een spanning tussen twee opvattingen:
de neiging van politici om naar de bevolking te luisteren, ondanks zoveel
tegenstrijdige meningen
de wens snel knopen te kunnen doorhakken, waarbij niet wordt geluisterd
naar bepaalde groepen
Problematiek ligt in verschillende stelsels die in democratie gelden om
verhouding van uitvoerende en wetgevende macht vorm te geven.
1. Soorten democratieën 1
, 🗣 Handige info voor dit hoofdstuk:
Wetgevende macht = bepaalt inhoud van wetten in land =
parlement
Uitvoerende macht = invulling idee scheiding der machten in een
staat = regering
Evenwicht vinden tussen democratische rechten minderheid, verlangens
pressiegroepen etc & eis af en toe maatregelen nemen die ingaan tegen
belangen van grote groepen in maatschappij is vaak moeilijk. (moeilijke versie
van de versie hierboven)
Parlementaire gaat trager, presidentieel sneller.
Parlementaire stelsels
Overwicht van wetgevende macht. Uitvoerende macht = bijna onmacht.
vb: Constitutionele monarchieën (macht van koning wordt beperkt door
constitutie)
Stelsel kent meermaals crisisen, 3 soorten:
Jaren 1930 in België: roep om autoritair regime werd groter, in sommige
staten werd democratie zelfs vervangen door fascistische dictatuur.
Jaren '80 economische crisis: werd gewerkt met systeem van 'bijzondere
machten'. Hierbij verleent parlement tijdelijk aan regering om koninklijke
besluiten KB's) met kracht van wet (volmachtswetten) te nemen.
Parlement keurt deze KB's meestal achteraf goed.
(soortgelijke crisissen: coronacrisis (vb regering van lopende zaken:
Wilmès), epidemieën bij dieren)
(eigenlijk inbreuk op doctrine scheiding der machten, maar met argument
'noodsituatie')
Jaren '90: regering Dehaene werkt met variant van 2; kaderwetten
(hierbij bepaalt parlement het kader/doel/achtergrond van de wet & de
regering werkt deze kader dan uit.)
terug naar H2
Presidentieel stelsel
1. Soorten democratieën 2
Intro
1. Parlementaire en presidentiële stelsels
Parlementaire stelsels
Presidentieel stelsel
Side info:
2. Eenheidsstaten en (con-)federale staten
Intro
Democratieën ontstaan door concrete omstandigheden: afzetting,
machtsstrijd, regionaal autonomiestreven, ...
Nemen een bepaalde vorm aan (heel veel verschillende vormen, wij
vereenvoudigen naar twee)
Twee tweedelingen:
Presidentieel stelsel (vb: Frankrijk, VS, ...) vs. Parlementair stelsel (vb:
Duitsland, Nederland, ...)
&
Federale staat (vb: Duitsland, VS, ...) vs. Eenheidsstaat (vb: Nederland,
Frankrijk, ...)
1. Parlementaire en presidentiële stelsels
In elke democratie heerst er een spanning tussen twee opvattingen:
de neiging van politici om naar de bevolking te luisteren, ondanks zoveel
tegenstrijdige meningen
de wens snel knopen te kunnen doorhakken, waarbij niet wordt geluisterd
naar bepaalde groepen
Problematiek ligt in verschillende stelsels die in democratie gelden om
verhouding van uitvoerende en wetgevende macht vorm te geven.
1. Soorten democratieën 1
, 🗣 Handige info voor dit hoofdstuk:
Wetgevende macht = bepaalt inhoud van wetten in land =
parlement
Uitvoerende macht = invulling idee scheiding der machten in een
staat = regering
Evenwicht vinden tussen democratische rechten minderheid, verlangens
pressiegroepen etc & eis af en toe maatregelen nemen die ingaan tegen
belangen van grote groepen in maatschappij is vaak moeilijk. (moeilijke versie
van de versie hierboven)
Parlementaire gaat trager, presidentieel sneller.
Parlementaire stelsels
Overwicht van wetgevende macht. Uitvoerende macht = bijna onmacht.
vb: Constitutionele monarchieën (macht van koning wordt beperkt door
constitutie)
Stelsel kent meermaals crisisen, 3 soorten:
Jaren 1930 in België: roep om autoritair regime werd groter, in sommige
staten werd democratie zelfs vervangen door fascistische dictatuur.
Jaren '80 economische crisis: werd gewerkt met systeem van 'bijzondere
machten'. Hierbij verleent parlement tijdelijk aan regering om koninklijke
besluiten KB's) met kracht van wet (volmachtswetten) te nemen.
Parlement keurt deze KB's meestal achteraf goed.
(soortgelijke crisissen: coronacrisis (vb regering van lopende zaken:
Wilmès), epidemieën bij dieren)
(eigenlijk inbreuk op doctrine scheiding der machten, maar met argument
'noodsituatie')
Jaren '90: regering Dehaene werkt met variant van 2; kaderwetten
(hierbij bepaalt parlement het kader/doel/achtergrond van de wet & de
regering werkt deze kader dan uit.)
terug naar H2
Presidentieel stelsel
1. Soorten democratieën 2
