Samenvatting milieukunde
Examen: 2 openvragen, juist/fout, meerkeuzevragen (geen giscorrectie)
Milieukunde deel Inleiding
Mensen zijn deel van het milieu en zijn afhankelijk van een gezonde, functionerende planeet
Natuur & ecologie zijn hiervoor heel belangrijk!
Maar oefenen ook invloed uit op de natuur & het milieu (slecht)
1. Natuurlijke hulpbronnen
(= grondstoffen en energiebronnen)
1.1 Hernieuwbare natuurlijke energiebronnen
- Zonlicht
- Windenergie
- Geothermische energie
- Waterenergie
1.2 Niet hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen
- Gas
- Steenkool
- Aardolie
1.3 Probleem
We zijn met te veel, er is geen evenwicht meer. Maken van grondstoffen duurt
zeker 100 000 jaar en we kunnen het op gebruiken in een week.
2. Ecosysteemdiensten
= diensten die de aarde regelt voor de mens
- Klimaatregeling
- Zuurstof produceren
- Bestuiven van gewassen
- Productie van actieve componenten voor geneesmiddelen
! ! Zowel diensten als hulpbronnen staan onder druk door toenemende menselijke activiteit
3. Milieukunde = interdisciplinaire wetenschap
= alles hangt samen
Problemen oplossen wnr ze er zijn NEEN We moeten ze voorkomen
4. Hockeystick theorie/ curve
De grafiek geeft een reconstructie weer van de temperatuur op het Noordelijk
halfrond gedurende het afgelopen millennium.
Verklaren grafiek in onderwerp broeikasgassen:
Broeikasgassen altijd redelijk stabiel gebleven, wnr de mens er kwam steeg
alles op enorm korte tijd heel snel.
,5. Tijdperken
Enige gekende toestand van de planeet waarbij menselijke welvaart & ontwikkeling
mogelijk is = Holoceen (natuur heeft veel impact)
We kunnen hier als mens nu zijn omdat we al lang geen ijstijden meer mee
gemaakt hebben, eerste keer dat de menselijke welvaart & ontwikkeling op aarde zo
goed is.
Nu holoceen al verlaten zitten in Antropoceen (mens veel impact)
De toestand van de aarde wijkt af van de gekende stabiele staat van het holoceen.
Doel: aarde behouden in een “manageable” staat
6. Tipping points/ kantelpunten
= kritieke drempel waarbij een kleine verstoring de toestand van belangrijke
onderdelen van het aardsysteem ingrijpend kan veranderen.
Zolang we niet over de grens/buffer gaan is er geen probleem, doen we dit wel dan is
het onomkeerbaar.
Doel: veerkracht van het systeem
Wnr we één tipping point gaan overschrijden, zal de rest snel volgen
6.1 Hoe aarde reageert op milieudruk
6.1.1 Negatieve feedback loop (veerkracht gaat verloren) = positief
Wnr er iets dreigt fout te gaan geeft de natuur een tegenreactie, zorgt voor een
terug stabiele toestand.
6.1.2 Positieve feedback loop (geen veerkracht meer) = negatief
Versterkt het effect wnr er iets fout gaat, kunnen we niet tegen houden.
Voorbeeld kantelpunt – Coral Bleaching
7. Planetaire grenzen
9 planetaire grenzen vastgelegd waarbinnen de mensheid moet navigeren om
duurzaam gebruik te kunnen blijven maken van de hulpbronnen op aarde.
Klimaatsverandering & biodiversiteit zijn de 2 belangrijkste, deze kunnen op
zichzelf stabiliteit brengen.
7.1 Verlies van biodiversiteit & ecosystemen (zie ecologie)
7.2 Klimaatsverandering
- Planetaire grens al lang overschreden
- Verlies zomerpoolijs bijna onvermijdelijk
- Degradatie regenwoud
7.3 Verzuring van de oceanen (gaten in schelpen)
7.4 Verandering in landgebruik (omzetten vegetatietypes)
, 7.5 Niet duurzaam gebruik van zoetwaterbronnen
- Aralmeer in Azië: 2 rivieren ernaartoe hebben ze omgeleid nr andere plekken
vr katoenplantage te zetten daar geen watertoevoer meer opgedroogd
7.6 Verstoring N- & P-cycli
- Eutrofiëring kunnen uitleggen!! Zie video ppt
-
7.7 Wijziging van Atmosferische aerosolen
- Druppels/fijne deeltjes van chemische stoffen in de atmosfeer toegenomen
door menselijke activiteiten zoals industrie & verandering landgebruik (stof)
- Invloed op waterkringloop, klimaat, gezondheid mensen
7.8 Vervuiling door nieuwe chemische stoffen
- Vervuiling door toxische & persistente stoffen, zware metalen, ….
- Schade aan genen en vruchtbaarheid
7.9 De afbraak van ozon in de stratosfeer
- Beschermt aardoppervlak tegen meest schadelijke UV
- Afbraak door uitstoot
- Recente toename CFK11!
- Herstellende
Milieukunde deel Wetgeving
Vlaamse regering = uitvoerende macht
Wetgeving op Vlaams niveau = decreet! (Wetten bestaan enkel op Belgisch niveau)
Wetgeving rond milieu behoort hoofdzakelijk tot de gewesten, de uitvoering van decreten
kan dus verschillen van gewest tot gewest.
Belangrijke decreten:
- DABM (Decreet algemene bepalingen milieubeleid)
- Omgevingsvergunningsdecreet
- LET OP! Afvaldecreet bestaat niet meer, wij hebben geen afval meer
Besluiten:
- Omgevingsvergunningsbesluit
- Vlarem I, Vlarem II & Vlarem III
- Vlarebo: voorwaarden om bodemverontreiniging te voorkomen en/of te
saneren, doel is alle gronden in Vlaanderen proper maken
- Vlarema: afval bestaat niet
verplichting tot sorteren afval
voorwaarden inzameling, verwerking,…
- Vlarel
Vlarem = Vlaams reglement betreffende milieuvergunning
Vlarem I: bestaat nier meer sinds 2017!! (Strikvraag)
- Regelde het verlenen van vergunningen
Examen: 2 openvragen, juist/fout, meerkeuzevragen (geen giscorrectie)
Milieukunde deel Inleiding
Mensen zijn deel van het milieu en zijn afhankelijk van een gezonde, functionerende planeet
Natuur & ecologie zijn hiervoor heel belangrijk!
Maar oefenen ook invloed uit op de natuur & het milieu (slecht)
1. Natuurlijke hulpbronnen
(= grondstoffen en energiebronnen)
1.1 Hernieuwbare natuurlijke energiebronnen
- Zonlicht
- Windenergie
- Geothermische energie
- Waterenergie
1.2 Niet hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen
- Gas
- Steenkool
- Aardolie
1.3 Probleem
We zijn met te veel, er is geen evenwicht meer. Maken van grondstoffen duurt
zeker 100 000 jaar en we kunnen het op gebruiken in een week.
2. Ecosysteemdiensten
= diensten die de aarde regelt voor de mens
- Klimaatregeling
- Zuurstof produceren
- Bestuiven van gewassen
- Productie van actieve componenten voor geneesmiddelen
! ! Zowel diensten als hulpbronnen staan onder druk door toenemende menselijke activiteit
3. Milieukunde = interdisciplinaire wetenschap
= alles hangt samen
Problemen oplossen wnr ze er zijn NEEN We moeten ze voorkomen
4. Hockeystick theorie/ curve
De grafiek geeft een reconstructie weer van de temperatuur op het Noordelijk
halfrond gedurende het afgelopen millennium.
Verklaren grafiek in onderwerp broeikasgassen:
Broeikasgassen altijd redelijk stabiel gebleven, wnr de mens er kwam steeg
alles op enorm korte tijd heel snel.
,5. Tijdperken
Enige gekende toestand van de planeet waarbij menselijke welvaart & ontwikkeling
mogelijk is = Holoceen (natuur heeft veel impact)
We kunnen hier als mens nu zijn omdat we al lang geen ijstijden meer mee
gemaakt hebben, eerste keer dat de menselijke welvaart & ontwikkeling op aarde zo
goed is.
Nu holoceen al verlaten zitten in Antropoceen (mens veel impact)
De toestand van de aarde wijkt af van de gekende stabiele staat van het holoceen.
Doel: aarde behouden in een “manageable” staat
6. Tipping points/ kantelpunten
= kritieke drempel waarbij een kleine verstoring de toestand van belangrijke
onderdelen van het aardsysteem ingrijpend kan veranderen.
Zolang we niet over de grens/buffer gaan is er geen probleem, doen we dit wel dan is
het onomkeerbaar.
Doel: veerkracht van het systeem
Wnr we één tipping point gaan overschrijden, zal de rest snel volgen
6.1 Hoe aarde reageert op milieudruk
6.1.1 Negatieve feedback loop (veerkracht gaat verloren) = positief
Wnr er iets dreigt fout te gaan geeft de natuur een tegenreactie, zorgt voor een
terug stabiele toestand.
6.1.2 Positieve feedback loop (geen veerkracht meer) = negatief
Versterkt het effect wnr er iets fout gaat, kunnen we niet tegen houden.
Voorbeeld kantelpunt – Coral Bleaching
7. Planetaire grenzen
9 planetaire grenzen vastgelegd waarbinnen de mensheid moet navigeren om
duurzaam gebruik te kunnen blijven maken van de hulpbronnen op aarde.
Klimaatsverandering & biodiversiteit zijn de 2 belangrijkste, deze kunnen op
zichzelf stabiliteit brengen.
7.1 Verlies van biodiversiteit & ecosystemen (zie ecologie)
7.2 Klimaatsverandering
- Planetaire grens al lang overschreden
- Verlies zomerpoolijs bijna onvermijdelijk
- Degradatie regenwoud
7.3 Verzuring van de oceanen (gaten in schelpen)
7.4 Verandering in landgebruik (omzetten vegetatietypes)
, 7.5 Niet duurzaam gebruik van zoetwaterbronnen
- Aralmeer in Azië: 2 rivieren ernaartoe hebben ze omgeleid nr andere plekken
vr katoenplantage te zetten daar geen watertoevoer meer opgedroogd
7.6 Verstoring N- & P-cycli
- Eutrofiëring kunnen uitleggen!! Zie video ppt
-
7.7 Wijziging van Atmosferische aerosolen
- Druppels/fijne deeltjes van chemische stoffen in de atmosfeer toegenomen
door menselijke activiteiten zoals industrie & verandering landgebruik (stof)
- Invloed op waterkringloop, klimaat, gezondheid mensen
7.8 Vervuiling door nieuwe chemische stoffen
- Vervuiling door toxische & persistente stoffen, zware metalen, ….
- Schade aan genen en vruchtbaarheid
7.9 De afbraak van ozon in de stratosfeer
- Beschermt aardoppervlak tegen meest schadelijke UV
- Afbraak door uitstoot
- Recente toename CFK11!
- Herstellende
Milieukunde deel Wetgeving
Vlaamse regering = uitvoerende macht
Wetgeving op Vlaams niveau = decreet! (Wetten bestaan enkel op Belgisch niveau)
Wetgeving rond milieu behoort hoofdzakelijk tot de gewesten, de uitvoering van decreten
kan dus verschillen van gewest tot gewest.
Belangrijke decreten:
- DABM (Decreet algemene bepalingen milieubeleid)
- Omgevingsvergunningsdecreet
- LET OP! Afvaldecreet bestaat niet meer, wij hebben geen afval meer
Besluiten:
- Omgevingsvergunningsbesluit
- Vlarem I, Vlarem II & Vlarem III
- Vlarebo: voorwaarden om bodemverontreiniging te voorkomen en/of te
saneren, doel is alle gronden in Vlaanderen proper maken
- Vlarema: afval bestaat niet
verplichting tot sorteren afval
voorwaarden inzameling, verwerking,…
- Vlarel
Vlarem = Vlaams reglement betreffende milieuvergunning
Vlarem I: bestaat nier meer sinds 2017!! (Strikvraag)
- Regelde het verlenen van vergunningen
