HOOFDSTUK 2 IN HET BEGIN SCHIEP GOD HEMEL EN AARDE
1. Bespreek de argumenten die pleiten voor de opname van dit vak in het curriculum van je opleiding.
- Economie is een humane wetenschap en is dus onlosmakelijk verbonden met de andere aspecten van het mens-zijn
en vooral met de menselijke zoektocht naar zekerheid, waardering, het goede leven, welzijn en geluk. Menselijk
gedrag wordt bestudeerd. Daarom gaan we de economie kortstondig vanuit het warme hart van ons totale mens-
zijn benaderen. Dit vak is geen analyse maar een synthese: het samenbrengen van oude en nieuwe inzichten en
tegelijk zoeken naar een vast standpunt, een kompas kalibreren voor leven, werk en liefde. Een overkoepelend beeld
vormen van wie we uiteindelijk zijn en de belangrijke vragen stellen: wat kunnen we weten, wat moeten we doen
en wat kunnen we geloven?
- De samenleving verwacht van universitaire dat zij naast de eigen vakspecialisatie een ruimere intellectuele, cultu-
rele, menselijke en sociale achtergrond verwerven die hen in staat moet stellen beslissingen te nemen met aandacht
voor de omvattende menselijke en maatschappelijke context.
- De universitair zou zijn eigen mens-zijn tekort doen als hij enkel belangstelling zou tonen voor zijn eigen vakgebied.
Of zoals j.s. mill: a man is not likely to be a good economist if he is nothing else.
2. Moet de universiteit onderrichten wat goed en fout is?
- De universiteit kan bijna niet anders. Zelfs als de universiteit geen ethiek zou onderwijzen, is en blijft ze toch een
waardevormende en waardeoverdragende omgeving. Door de organisatie van het universitaire gebeuren, de regle-
menten, de beslissingen, de omgang tussen de professoren, de diensten en de studenten, de affiches ad valvas…
hierin tonen ze hun waarden
- Volgens van parijs is de pedagogische relatie tegelijk een overdracht van kennis (savoir), vaardigheden (savoir-faire)
en savoir-etre, wat onvermijdelijk een morele dimensie inhoudt. Professoren brengen dit Over door hun manier van
zijn. Velen zeggen dat professoren moreel neutraal moeten zijn maar dit is een onhoudbare positie. Men zegt dan:
‘alle meningen zijn gelijk’. Dan mag de prof geen antwoord geven op vragen als ‘wat geloof jij?’ neutraliteit betekent
geen oordeel, alles is gelijk en in feite geen moraal → alles mag. Als je weet waar de prof voor staat en dat straalt
van hem af dan helpt dat ook bij het opgroeien van de student.
3. Waarom is het nutig in deze cursus ook over religie te spreken?
- Geloof heeft direct via de persoonlijke keuzes van gelovigen en indirect via de maatschappelijke invloed van
georganiseerde religies een onmiskenbare impact op het maatschappelijk leven waaronder ook de economie.
Komt daarbij dat religies die op een systematische wijze reflecteren op hun geloof zijn meestal zeer voorzichtig
met betreking tot wat, hoeveel, en wie ze geloven. Als mensen niet meer kritisch nadenken over wat ze wel
geloven, zijn ze in staat alles te geloven. Onkritisch geloven schurkt gevaarlijk dicht tegen brave goedgelovig-
heid, domme naïviteit en blind fundamentalisme aan. De doelstelling van het vak RZL is dan ook de studenten
aan te zetten tot kritische reflectie over levensbeschouwelijke kwesties in respect voor hun eigen overtuigingen
én in dialoog met het christelijk geloof.
4. Bespreek de logische structuur en opbouw van de cursus?
- De tekst is historisch opgebouwd (Jodendom, Grieken, Christendom, Islam, Middeleeuwen, moderniteit, heden)
waarbinnne verschillende – vaak ook actuele- thema’s worden uitgediept.
5. Wat is de betekenis van de verwondering voor de filosofie?
- De verwondering is de blijvende opborrelende bron van het vragen dat filosofie heet. Een filosoof is iemand die de
feiten van het dagelijks leven eigenlijk ongelooflijk vreemd vindt. Filosofie is het radicaliseren van de verwondering
naar alle kanten. Dit vragen is de drijfveer van het zoeken naar kennis en inzicht op alle gebieden.
- De verwondering leidt tot twijfel aan (vermeende) zekerheden. Dit noemt men methodische twijfel. Deze twijfel
brengt ons zover dat er maar één zekerheid meer bestaat, namelijk dat je twijfelt.
- De radicaalste vorm van verwondering is echter de existentiële twijfel of vertwijfeling. Deze vraagt zich af wat de zin
van het bestaan is = de bestaanstwijfel.
6. Wat is filosofie?
Het streven naar redelijk verklaarde kennis van de totale werkelijkheid. Kenmerken van de filosofie zijn alleszins dat de
filosoof op een verstandelijke wijze poogt klaarheid, ordening en begrip te brengen, die alles onder twijfel durft te stel-
len (methodische twijfel).
Economie en ethiek met inbegrip van religie, zingeving en levensbeschouwing 1
1. Bespreek de argumenten die pleiten voor de opname van dit vak in het curriculum van je opleiding.
- Economie is een humane wetenschap en is dus onlosmakelijk verbonden met de andere aspecten van het mens-zijn
en vooral met de menselijke zoektocht naar zekerheid, waardering, het goede leven, welzijn en geluk. Menselijk
gedrag wordt bestudeerd. Daarom gaan we de economie kortstondig vanuit het warme hart van ons totale mens-
zijn benaderen. Dit vak is geen analyse maar een synthese: het samenbrengen van oude en nieuwe inzichten en
tegelijk zoeken naar een vast standpunt, een kompas kalibreren voor leven, werk en liefde. Een overkoepelend beeld
vormen van wie we uiteindelijk zijn en de belangrijke vragen stellen: wat kunnen we weten, wat moeten we doen
en wat kunnen we geloven?
- De samenleving verwacht van universitaire dat zij naast de eigen vakspecialisatie een ruimere intellectuele, cultu-
rele, menselijke en sociale achtergrond verwerven die hen in staat moet stellen beslissingen te nemen met aandacht
voor de omvattende menselijke en maatschappelijke context.
- De universitair zou zijn eigen mens-zijn tekort doen als hij enkel belangstelling zou tonen voor zijn eigen vakgebied.
Of zoals j.s. mill: a man is not likely to be a good economist if he is nothing else.
2. Moet de universiteit onderrichten wat goed en fout is?
- De universiteit kan bijna niet anders. Zelfs als de universiteit geen ethiek zou onderwijzen, is en blijft ze toch een
waardevormende en waardeoverdragende omgeving. Door de organisatie van het universitaire gebeuren, de regle-
menten, de beslissingen, de omgang tussen de professoren, de diensten en de studenten, de affiches ad valvas…
hierin tonen ze hun waarden
- Volgens van parijs is de pedagogische relatie tegelijk een overdracht van kennis (savoir), vaardigheden (savoir-faire)
en savoir-etre, wat onvermijdelijk een morele dimensie inhoudt. Professoren brengen dit Over door hun manier van
zijn. Velen zeggen dat professoren moreel neutraal moeten zijn maar dit is een onhoudbare positie. Men zegt dan:
‘alle meningen zijn gelijk’. Dan mag de prof geen antwoord geven op vragen als ‘wat geloof jij?’ neutraliteit betekent
geen oordeel, alles is gelijk en in feite geen moraal → alles mag. Als je weet waar de prof voor staat en dat straalt
van hem af dan helpt dat ook bij het opgroeien van de student.
3. Waarom is het nutig in deze cursus ook over religie te spreken?
- Geloof heeft direct via de persoonlijke keuzes van gelovigen en indirect via de maatschappelijke invloed van
georganiseerde religies een onmiskenbare impact op het maatschappelijk leven waaronder ook de economie.
Komt daarbij dat religies die op een systematische wijze reflecteren op hun geloof zijn meestal zeer voorzichtig
met betreking tot wat, hoeveel, en wie ze geloven. Als mensen niet meer kritisch nadenken over wat ze wel
geloven, zijn ze in staat alles te geloven. Onkritisch geloven schurkt gevaarlijk dicht tegen brave goedgelovig-
heid, domme naïviteit en blind fundamentalisme aan. De doelstelling van het vak RZL is dan ook de studenten
aan te zetten tot kritische reflectie over levensbeschouwelijke kwesties in respect voor hun eigen overtuigingen
én in dialoog met het christelijk geloof.
4. Bespreek de logische structuur en opbouw van de cursus?
- De tekst is historisch opgebouwd (Jodendom, Grieken, Christendom, Islam, Middeleeuwen, moderniteit, heden)
waarbinnne verschillende – vaak ook actuele- thema’s worden uitgediept.
5. Wat is de betekenis van de verwondering voor de filosofie?
- De verwondering is de blijvende opborrelende bron van het vragen dat filosofie heet. Een filosoof is iemand die de
feiten van het dagelijks leven eigenlijk ongelooflijk vreemd vindt. Filosofie is het radicaliseren van de verwondering
naar alle kanten. Dit vragen is de drijfveer van het zoeken naar kennis en inzicht op alle gebieden.
- De verwondering leidt tot twijfel aan (vermeende) zekerheden. Dit noemt men methodische twijfel. Deze twijfel
brengt ons zover dat er maar één zekerheid meer bestaat, namelijk dat je twijfelt.
- De radicaalste vorm van verwondering is echter de existentiële twijfel of vertwijfeling. Deze vraagt zich af wat de zin
van het bestaan is = de bestaanstwijfel.
6. Wat is filosofie?
Het streven naar redelijk verklaarde kennis van de totale werkelijkheid. Kenmerken van de filosofie zijn alleszins dat de
filosoof op een verstandelijke wijze poogt klaarheid, ordening en begrip te brengen, die alles onder twijfel durft te stel-
len (methodische twijfel).
Economie en ethiek met inbegrip van religie, zingeving en levensbeschouwing 1
