Samenvatting taaldidactiek

1 Geletterdheid
Geletterdheid = competenties om info te verwerven, verwerken en gericht te gebruiken. Kunnen
omgaan met taal, cijfers en grafische cijfers en gebruik maken van ICT en multimedia.

Geletterdheid start vanaf de geboorte. Ze herkennen signalen van de geboorte.

Geletterdheid en taalontwikkeling zijn verbonden met elkaar!

2 Lezen en school
Ontcijferen van code gebeurt enkel in het kleuter. In het lager onderwijs wordt er nergens in de
doelen en eindtermen iets gezegd over ‘technisch lezen’. Alles gaat over begrijpend lezen.

2.1 Verschil ondersteunende en functionele taalactiviteit

Functioneel taalactiviteit: hier wordt lezen gebruikt om te verstaan wat je moet doen.

Ondersteunende taalactiviteit: hier ondersteun je de leesontwikkeling. Je wilt leesvaardigheid
vergroten.

2.2 Logografische taal vs fonologische taal

Logografische taal: 1 teken geeft een volledig woord weer. Je moet dus heel veel letters kennen om
een dagelijkse tekst te kunnen lezen.
bvb. De cijfers van wiskunde

Fonologische taal: Europese talen maken gebruik van een alfabet waarvan de tekens klanken
weergeven, door klanken aan mekaar te verbinden, komen we tot woorden en zo tot hele zinnen.

2.3 Lezen in de basisschool

Grafeem: letters

Foneem: Klanken die de letters maken

Morfologie Vorm van een woord
Bv. toen is hij zo met de deur in huis gevald en
zijn neus was kapot.
Bv. ik jijd met mijn tjactoj naaj die twee kats
Syntaxis Grammaticale zinsvorming. Is de zin correct
gevormd?
BV. vader staat als eerste op, hij steekt de
kachel aan en daarna moeder
Bv. wij kochten een ticketje en sprongen erop
Fonologie Leer van de klank
Bv. ik jijd met mijn tjactoj naaj die twee kats
Semantiek Betekenis
Bv. de hoge bomen vangen veel wind
(spreektaal)
Bv. toen is hij zo met de deur in huis gevald en

1

, zijn neus was kapot
Bv. wij kochten een ticketje en sprongen erop
Actieve taal Taal die gebruikt wordt. Taal die je dagelijks
gebruikt
Passieve taal Taal die je kent maar niet actief gebruikt



3 Aanvankelijk lezen
3.1 Inleiding
3.1.1 Algemeen

Kinderen met leesmoeilijkheden zijn de afgelopen decennia bijna verdubbeld in de Westerse landen.
 slecht nieuws WANT kunnen lezen = noodzaak in een kenniseconomie

Basis voor goed leren lezen voor alle kinderen hetzelfde!

Kinderen leren lezen  kerntaak van onderwijs

Lezen:

- Complex, doelgericht, sociaal en cognitief proces waarin lezers tegelijkertijd hun kennis van
gesproken en geschreven taal, hun kennis over het onderwerp van de tekst en hun culturele
kennis gebruiken om betekenis te verlenen aan wat ze lezen
- Ontwikkelingsproces dat levenslang doorgaat
- Eindpunt is de lezer die met gemak een grote verscheidenheid van teksten om
uiteenlopende redenen kan lezen
- Afnemende leesvaardigheid  functioneel analfabetisme
- Gevoelige periode en onderzoeksresultaten

3.1.2 Lezen en school

Bijna 50% van leesmoeilijkheden te verklaren door gebrekkige instructie van lkr

Rol van directie is niet te onderschatten.

Er moeten hoge verwachtingen gesteld worden  selffulfilling prophecy

3.2 Onderwijs in lezen
3.2.1 Lezen in het leven

Lezen is noodzakelijk voor maatschappelijke deelname!

Lezen is een functionele vaardigheid, je maakt je lezen eigen in het dagelijkse lezen

Lezen op school ook ondersteunende taalactiviteit
 lezen als ondersteunende taalactiviteit: doelstelling leesvaardigheid vergroten
 lezen als functionele taalactiviteit: doelstelling leesvaardigheid toepassen

Leesplezier is ook een cruciale factor!!

Logografische taal: tekens geven hele woorden weer. Bvb. Onze rekentaal of chinese taal



2