Omgaan met diversiteit
- Studieomvang: 3 studiepunten
- Docent: Margot Mestdagh
- Groep: 6A
- Examenvorm: 5/20 taak & 15/20 open boek examen
- Examen: 19 januari 2023; 13u30 – 15u30
1. Meerzijdige identiteit en cultuur
1.1 Wie ben ik? Waar kom ik vandaan?
Onze identiteit heeft vele dimensies (secties). Deze verschillende dimensies beïnvloeden
elkaar in veel grotere mate dan we ons vaak bewust zijn. Iedereen is uniek, want de kans
dat je iemand tegekomt die voor alle dimensies hetzelfde si als jou is zeer klein.
1.2 Multi-dimensionele of meerzijdige identiteit
Elke persoon heeft in zijn of haar identiteit verschillende onderdelen, dimensies en
secties. Sommige zijn aangeboren, anderen verworden. Sommige zijn zichtbaar, anderen
niet. Sommige zijn bewust, anderen niet.
1.2.1 De dimensies van Caleidoscopia
Culturele identiteit die bepaalde groep mensen of aantal
bevolkingsgroepen verbindt. Het concept etniciteit is geworteld
Etniciteit
in het idee dat elke bevolkingsgroep gezamelijke factoren heeft
(vb: nationaliteit, herkomst, religie, taal, geschiedenis).
Gaat over waardenoriëntatie, spiritualiteit en/of religie die
Levensbeschouwing verder reikt dan het praktische van alledag. Het is geestelijk
fundament van waaruit je waarneemt, voelt, denkt en handelt.
Sociale-economische positie gezin van herkomst (toen je kind
Sociale klasse was). Binnen sociale context waarin iemand opgegroeid is of
nu leeft. Wisselen van sociale klasse van gedurende je leven.
Je bent de persoon geworden die je bent door: opvoeding
(beroeps)socialisatie (primair), opleiding (secundair), beroepsvorming en ervaring
(tertiair) en cultuur.
- Sekse (man of vrouw-zijn, biologische geslachtskenmerken)
Sekse-gender - Rolopvattingen (denkbeeld, betekenis, regel, waarden)
- Machtsverhoudingen tussen man en vrouw
- Homo-, hetero-, bi-, en aseksualiteit
Seksuele identiteit - Mogelijke consequenties daarvan voor maatschappelijke
positie en al je dimensies.
Lichamelijke, verstandelijke, psychische, spirituele kwaliteiten,
Talent-beperking
talenten en beperkingen.
Levensfase Generatie en levensfase
Blanco-zelf invullen Zelf in te vullen, voor jou belangrijk is en nog niet vernoemd.
1.2.2 Kruispunt-denken, intersectioneel denken of caleidoscopisch denken
, Dimensies beïnvloeden elkaar meer dan we ons bewust zijn. Crenshaw bedacht deze
term om te attenderen op de interactie tussen 2 soorten discriminatie, namelijk die
van vrouwen en die van etnische minderheden. Door de kruising, het samenkomen
van de gender- en rassenonderdrukking te npemen kwam er ruimte om van
rechtswege op te komen voor de positie van zwarte vrouwen.
1.2.3 Plat diversiteitsdenken
- Dichotoom (sluiten elkaar uit, of-of)
- 1-dimensionaal (cultureel, symbolisch, sociaal, interpersoonlijk, psychisch, biologisch)
- Machtsneutraal (geen ongelijkheden en machtsverschillen binnen categorie)
- Onveranderlijk (statisch, man blijft man)
- Onafhankelijk van elkaar (intersectioneel denken zijn veronderstellingen verlaten)
1.2.4 Intersectioneel denken
- Kruispunt van categorieën zijn gelijktijdig werkzaam
- Iedere maatschappelijke verschilcategorie kent verschillende lagen
- Elke sociale categorie houdt sociale ongelijkheid en machtsdynamiek in
- Mettertijd kunnen zich per categorie en ertussen veranderingen voordoen
- Verschil-categorieën verlenen elkaar betekenis en beïvloeden elkaar
1.3 Sociale ordeningsprincipes of dimensies
In contexten zijn er hoofdbewoners en de anderen. Voor een bepaalde dimensie behoor
je tot de in-group, out-group of ergens tussenin. Je kunt voor de ene dimensie tot de in-
group en voor de andere tot de out-group behoren. Ieder van ons is gesitueerd op 1 van
de assen. Deze bepalen onze positie in de samenleving en ook de kansen die we krijgen.
Ook beïnvloeden ze ons gedrag en denken. We zien ook dat meerdere assen meespelen
en elkaar beïnvloeden. De sociale ordeninsprincipes helpen ons om te beschrijven. Ze
hebben ook een impact op bvb voor- en nadelen ondervinden van kenmerken. Dit is
afhankelijk van de tijd, plaats, samenstelling van de bevolking enzovoort.
14 assen van identiteitsvorming
1. Verblijfstatuut 8. Klasse
2. Gezondheid 9. Maatschappelijke ontwikkeling
3. Religie 10. Nationaliteit
4. Leeftijd 11. Etniciteit
5. Bezit 12. Huidskleur
6. Noord-zuid en oost-west 13. Seksuele oriëntatie
7. Cultuur 14. Geslacht
White privilige
Het hebben van een eerder lichte huid.
,2. Het begrip ‘cultuur”
2.1 Wat is cultuur?
Heersende normen bepalen de impact van deze ordeningsprincipes. Wat we (niet)
normaal vinden wordt bepaald door wat ons wordt aangeleerd en wat we meekregen
van onze omgeving. Hier heeft onze cultuur een groot aandeel in.
Er bestaan zeer veel definities van cultuur? De meest ruime betekeis is dat cultuur alles is
wat door de mens gemaakt is. Het begrip staat tegenover natuur en verwijst naar de
menselijke activiteit en de symbolen die betekenis geven aan die activiteit.
Volgens Edwin Hoffman is het een gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarden,
symbolen, praktijken en kennis die een bepaald sociaal systeem kenmerken.
2.1.1 Wat is de inhoud en de werking van cultuur en wat zijn haar kenmerken?
Definitie van mens en maatschappij
Cultuur is het min of meer samenhangend geheel van voorstellingen, opvattingen,
waarden en normen die mensen als lid van hun maatschappij door middel van leer-
processen hebben verworven, dat in hoge mate hun gedrag beïnvloedt, waardoor zij
zich onderscheiden van de leden van andere maatschappijen.
Definitie Edwin Hoffman
Het is een gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarden, symbolen,
praktijken en kennis die een bepaald sociaal systeem kenmerken.
Kenmerken
- Interactie
- Heterogeen en onbegrensd
- Referentiekader
- Verwerven
- Bepaaldheid tegenover individuele vrijheid
- Persoon, cultuur en menselijk natuur
- Dynamisch
- Duurzaam
- Macht
- Hiërarchie
Geert Hofstede (allemaal andersdenkenden)
Beschrijft hoe ieder individu patronen van denken, voelen en potentieel handelen in
zich draagt, die in de loop van zijn/haar leven werden aangeleerd. Vooral in de vroege
kindertijd. Het zijn mentale programma’s die richting geven aan ons gedrag. Niemand
is door die patronen gedetermineerd. We afwijken en reageren op manieren, maar
kennis over deze patronen geeft ons wel inzicht in wat we kunnen verwachten, welke
reacties waarschijnlijk en begrijpelijk zijn gezien iemands verleden.
, 3 niveaus van mentale programmering
1. Natuur
De basis van ons handelen is onze
natuur. Onze natuur is universeel
geldig en aangeboren via de genen
overgedragen. Ze bepaald ons
lichamelijk en primair psychisch
functioneren. Wat we met de
universele basis doen, wordt
gestuurd door onze cultuur.
5 basisemoties 5 basisbehoeften
- Angst - Verbinden
- Woede - Spelen
- Liefde - Ontwikkelen
- Vreugde - Waarnemen
- Verdriet - Praten
2. Cultuur
De collectieve mentale programmering die de leden van een groep mensen
onderscheidt van die van andere. Cultuur is niet aangeboren, maar verworven. Je
bewust zijn van je eigen achtergrond en de mate waarin die jouw normen en
waarden bepaalt is nodig om professioneel met diversiteit om te kunnen gaan. De
bron voor de culturele mentale programma’s vind men dus in de sociale context.
Socialisatie
We leren door de omgang met anderen. Zo dragen mensen cultuur over aan elkaar
en nemen we cultuur van elkaar over. Het is een proces waardoor individuen zich
kennis, vaardigheden, normen en waarden eigen maken, die hen in staat stellen
om deel te nemen aan de maatschappij.
De 3 o’s van de cultuurbril
- Ouders / opvoeding
- Onderwijs
- Omgeving
Waarden, normen en mijn familiegeschiedenis
Wat je thuis leerde als kind vind je vanzelfsprekend. Om anderen te begrijpen
moeten we onzelf kunnen begrijpen. Om onszelf te kunnen begrijpen moeten we
bewust zijn van onzelf en geschiedenis
3. Persoonlijkheid
- Wat eigen is aan onszelf
- Dat wat we niet delen met anderen
- Deels aangeboren (genetisch), deels aangeleerd (cultuur, persoonlijke ervaringen)
- Studieomvang: 3 studiepunten
- Docent: Margot Mestdagh
- Groep: 6A
- Examenvorm: 5/20 taak & 15/20 open boek examen
- Examen: 19 januari 2023; 13u30 – 15u30
1. Meerzijdige identiteit en cultuur
1.1 Wie ben ik? Waar kom ik vandaan?
Onze identiteit heeft vele dimensies (secties). Deze verschillende dimensies beïnvloeden
elkaar in veel grotere mate dan we ons vaak bewust zijn. Iedereen is uniek, want de kans
dat je iemand tegekomt die voor alle dimensies hetzelfde si als jou is zeer klein.
1.2 Multi-dimensionele of meerzijdige identiteit
Elke persoon heeft in zijn of haar identiteit verschillende onderdelen, dimensies en
secties. Sommige zijn aangeboren, anderen verworden. Sommige zijn zichtbaar, anderen
niet. Sommige zijn bewust, anderen niet.
1.2.1 De dimensies van Caleidoscopia
Culturele identiteit die bepaalde groep mensen of aantal
bevolkingsgroepen verbindt. Het concept etniciteit is geworteld
Etniciteit
in het idee dat elke bevolkingsgroep gezamelijke factoren heeft
(vb: nationaliteit, herkomst, religie, taal, geschiedenis).
Gaat over waardenoriëntatie, spiritualiteit en/of religie die
Levensbeschouwing verder reikt dan het praktische van alledag. Het is geestelijk
fundament van waaruit je waarneemt, voelt, denkt en handelt.
Sociale-economische positie gezin van herkomst (toen je kind
Sociale klasse was). Binnen sociale context waarin iemand opgegroeid is of
nu leeft. Wisselen van sociale klasse van gedurende je leven.
Je bent de persoon geworden die je bent door: opvoeding
(beroeps)socialisatie (primair), opleiding (secundair), beroepsvorming en ervaring
(tertiair) en cultuur.
- Sekse (man of vrouw-zijn, biologische geslachtskenmerken)
Sekse-gender - Rolopvattingen (denkbeeld, betekenis, regel, waarden)
- Machtsverhoudingen tussen man en vrouw
- Homo-, hetero-, bi-, en aseksualiteit
Seksuele identiteit - Mogelijke consequenties daarvan voor maatschappelijke
positie en al je dimensies.
Lichamelijke, verstandelijke, psychische, spirituele kwaliteiten,
Talent-beperking
talenten en beperkingen.
Levensfase Generatie en levensfase
Blanco-zelf invullen Zelf in te vullen, voor jou belangrijk is en nog niet vernoemd.
1.2.2 Kruispunt-denken, intersectioneel denken of caleidoscopisch denken
, Dimensies beïnvloeden elkaar meer dan we ons bewust zijn. Crenshaw bedacht deze
term om te attenderen op de interactie tussen 2 soorten discriminatie, namelijk die
van vrouwen en die van etnische minderheden. Door de kruising, het samenkomen
van de gender- en rassenonderdrukking te npemen kwam er ruimte om van
rechtswege op te komen voor de positie van zwarte vrouwen.
1.2.3 Plat diversiteitsdenken
- Dichotoom (sluiten elkaar uit, of-of)
- 1-dimensionaal (cultureel, symbolisch, sociaal, interpersoonlijk, psychisch, biologisch)
- Machtsneutraal (geen ongelijkheden en machtsverschillen binnen categorie)
- Onveranderlijk (statisch, man blijft man)
- Onafhankelijk van elkaar (intersectioneel denken zijn veronderstellingen verlaten)
1.2.4 Intersectioneel denken
- Kruispunt van categorieën zijn gelijktijdig werkzaam
- Iedere maatschappelijke verschilcategorie kent verschillende lagen
- Elke sociale categorie houdt sociale ongelijkheid en machtsdynamiek in
- Mettertijd kunnen zich per categorie en ertussen veranderingen voordoen
- Verschil-categorieën verlenen elkaar betekenis en beïvloeden elkaar
1.3 Sociale ordeningsprincipes of dimensies
In contexten zijn er hoofdbewoners en de anderen. Voor een bepaalde dimensie behoor
je tot de in-group, out-group of ergens tussenin. Je kunt voor de ene dimensie tot de in-
group en voor de andere tot de out-group behoren. Ieder van ons is gesitueerd op 1 van
de assen. Deze bepalen onze positie in de samenleving en ook de kansen die we krijgen.
Ook beïnvloeden ze ons gedrag en denken. We zien ook dat meerdere assen meespelen
en elkaar beïnvloeden. De sociale ordeninsprincipes helpen ons om te beschrijven. Ze
hebben ook een impact op bvb voor- en nadelen ondervinden van kenmerken. Dit is
afhankelijk van de tijd, plaats, samenstelling van de bevolking enzovoort.
14 assen van identiteitsvorming
1. Verblijfstatuut 8. Klasse
2. Gezondheid 9. Maatschappelijke ontwikkeling
3. Religie 10. Nationaliteit
4. Leeftijd 11. Etniciteit
5. Bezit 12. Huidskleur
6. Noord-zuid en oost-west 13. Seksuele oriëntatie
7. Cultuur 14. Geslacht
White privilige
Het hebben van een eerder lichte huid.
,2. Het begrip ‘cultuur”
2.1 Wat is cultuur?
Heersende normen bepalen de impact van deze ordeningsprincipes. Wat we (niet)
normaal vinden wordt bepaald door wat ons wordt aangeleerd en wat we meekregen
van onze omgeving. Hier heeft onze cultuur een groot aandeel in.
Er bestaan zeer veel definities van cultuur? De meest ruime betekeis is dat cultuur alles is
wat door de mens gemaakt is. Het begrip staat tegenover natuur en verwijst naar de
menselijke activiteit en de symbolen die betekenis geven aan die activiteit.
Volgens Edwin Hoffman is het een gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarden,
symbolen, praktijken en kennis die een bepaald sociaal systeem kenmerken.
2.1.1 Wat is de inhoud en de werking van cultuur en wat zijn haar kenmerken?
Definitie van mens en maatschappij
Cultuur is het min of meer samenhangend geheel van voorstellingen, opvattingen,
waarden en normen die mensen als lid van hun maatschappij door middel van leer-
processen hebben verworven, dat in hoge mate hun gedrag beïnvloedt, waardoor zij
zich onderscheiden van de leden van andere maatschappijen.
Definitie Edwin Hoffman
Het is een gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarden, symbolen,
praktijken en kennis die een bepaald sociaal systeem kenmerken.
Kenmerken
- Interactie
- Heterogeen en onbegrensd
- Referentiekader
- Verwerven
- Bepaaldheid tegenover individuele vrijheid
- Persoon, cultuur en menselijk natuur
- Dynamisch
- Duurzaam
- Macht
- Hiërarchie
Geert Hofstede (allemaal andersdenkenden)
Beschrijft hoe ieder individu patronen van denken, voelen en potentieel handelen in
zich draagt, die in de loop van zijn/haar leven werden aangeleerd. Vooral in de vroege
kindertijd. Het zijn mentale programma’s die richting geven aan ons gedrag. Niemand
is door die patronen gedetermineerd. We afwijken en reageren op manieren, maar
kennis over deze patronen geeft ons wel inzicht in wat we kunnen verwachten, welke
reacties waarschijnlijk en begrijpelijk zijn gezien iemands verleden.
, 3 niveaus van mentale programmering
1. Natuur
De basis van ons handelen is onze
natuur. Onze natuur is universeel
geldig en aangeboren via de genen
overgedragen. Ze bepaald ons
lichamelijk en primair psychisch
functioneren. Wat we met de
universele basis doen, wordt
gestuurd door onze cultuur.
5 basisemoties 5 basisbehoeften
- Angst - Verbinden
- Woede - Spelen
- Liefde - Ontwikkelen
- Vreugde - Waarnemen
- Verdriet - Praten
2. Cultuur
De collectieve mentale programmering die de leden van een groep mensen
onderscheidt van die van andere. Cultuur is niet aangeboren, maar verworven. Je
bewust zijn van je eigen achtergrond en de mate waarin die jouw normen en
waarden bepaalt is nodig om professioneel met diversiteit om te kunnen gaan. De
bron voor de culturele mentale programma’s vind men dus in de sociale context.
Socialisatie
We leren door de omgang met anderen. Zo dragen mensen cultuur over aan elkaar
en nemen we cultuur van elkaar over. Het is een proces waardoor individuen zich
kennis, vaardigheden, normen en waarden eigen maken, die hen in staat stellen
om deel te nemen aan de maatschappij.
De 3 o’s van de cultuurbril
- Ouders / opvoeding
- Onderwijs
- Omgeving
Waarden, normen en mijn familiegeschiedenis
Wat je thuis leerde als kind vind je vanzelfsprekend. Om anderen te begrijpen
moeten we onzelf kunnen begrijpen. Om onszelf te kunnen begrijpen moeten we
bewust zijn van onzelf en geschiedenis
3. Persoonlijkheid
- Wat eigen is aan onszelf
- Dat wat we niet delen met anderen
- Deels aangeboren (genetisch), deels aangeleerd (cultuur, persoonlijke ervaringen)
