Samenvatting - Inleiding In De Algemene En Revalidatiepsychologie

PSYCHISCHE FUNCTIES (cursustekst canvas)


1 Motivatie, gedragsverandering en therapietrouw

1.1 Inleiding motivatie
 Waarom doen mensen hun oefeningen niet?
o Gebrek aan positieve feedback
o Gevoel van hulpeloosheid
o Hinderpalen die ze ondervinden

1.2 Motivatie voor verandering

Drie denkrichtingen:
1. Motivatie is een intrinsieke persoonlijkheidstrek
2. Motivatie is het gevolg van sociale factoren
3. Motivatie is combinatie van persoonlijk, sociale factoren en klinische kenmerken

MP(Os)VC
 M = motivatie tot deelname aan het revalidatieproces
 P(Os) = subjectieve inschatting van de kans op positieve uitkomst van de revalidatie
(korte termijndoelen afspreken met patiënt)
 V = waarde die patiënt toekent aan succesvolle revalidatie (betekenis van
revalidatieuitkomst vertalen naar leefwereld van de patiënt)
 C = kosten van revalidatie (hoe denk patiënt hier over)

1.3 Factoren die de motivatie tot verandering kunnen beïnvloeden


1. Locus of control
Interne locus of control:
 Ze nemen het leven in eigen handen en handelen er naar
 Gemakkelijker gezondheidsvoorschriften naleven
 Beter kunnen omgaan met pijn

Externe locus of control:
 Externe omstandigheden bepalen gedrag, minder geneigd gedrag te veranderen, het
lot, gelijk zijn belangrijke factoren

2. De inschatting van zelfeffectiviteit (self-efficacy)
 Geloof dat je hebt om taak succesvol af te werken
 Hoe zelfeffectiviteit verhogen:
o Anderen observeren bij het succesvol uitvoeren van een taak (modelleren)
o Zelf te leren taken af te werken

3. De zelfwaardering (self-esteem)
 In welke maten waardeert iemand zich als waardevol
 Hoge zelfwaardering:
o Meer controle over leren
o Meer inzet voor revalideren
 Hoe verhogen:
o Positieve feedback geven, kleding dragen ipv pyjama,…

, 4. Sociale steun
 Aanmoedigen
 Concrete hulp
 Patiënten zelfhulpgroepen

5. Ziektewinst
 Psychologische ziektewinst: meer aandacht van de omgeving
 Materiële ziektewinst: vergoedingen, uitkeringen

6. Andere factoren die impact hebben op motivatie
 Depressie
 Angst
 Ontkenning
 Pijn
 Vermoeidheid
 Twijfelen aan behandeldoelstellingen
 Culturele opvattingen
 Praktische omstandigheden

1.4 Kan de motivatie van een revalidant gemeten worden

Meten van therapietrouw en motivatie tot gedragsverandering


1.5 Gedragsverandering

1. ASE determinantenmodel
Gedragsverandering wordt bepaald door 3 factoren:
1) A: attitude
Attitude = willen
Hoe kijkt iemand aan tegen gedragsverandering? = willen

2) S: sociale invloed
Hoe kijken anderen aan tegen gedragsverandering?

3) E: self-efficacy
Vertrouwen in het eigen kunnen


2. Model voor gedragsverandering en gedragsbehoud

, 1) Openstaan voor gedragsverandering
2) Begrijpen van het nut van gedragsverandering
3) Willen veranderen
4) Kunnen gedragsverandering realiseren
5) Doen van gedragsverandering
6) Blijven doen van gedragsverandering


1.6 Therapietrouw

 Compliance: therapietrouw op korte termijn strikt uitvoeren van behandelingsadviezen
 Adherence: therapietrouw op lange termijn volhouden van maatregelen

Mate van therapietrouw wordt bepaald door een interactie van
 Patiëntgebonden kenmerken
 Behandelingsgebonden kenmerken




1.7 Kan de motivatie tot gedragsverandering en therapietrouw beïnvloed worden

1. Verstrekken van duidelijke informatie
 Begrijpbare taal
 Goed begrepen?
 Instructies herhalen
 Schriftelijke informatie
 Implementering in het dagelijks leven

2. Gezondheisgerelateerde attitudes modificeren
Oefentherapie + motivatietherapie geeft hogere therapietrouw
Inhoud motivatietherapie:
 Regelmatig oefenen
 Positieve bekrachtiging
 Behandelingscontract
 Oefendagboek

3. Hulpverlener-revalidantrelatie verbeteren
Communicatie is belangrijk
Soort uitspraken:
 Direct: doe de oefening 10x per dag