Deel 1: Algemene kenmerken van het
internationaal recht
1.1 Wat is internationaal recht?
Mensenrechten = EVRM
Veel Milieu = klimaatakkoorden van Parijs
invloed Handelsverdragen
op ons Recht op vrij verkeer van mensen en goederen = akkoorden van Schengen
leven Oorlogen = conventie van Geneve
1.1.1 Rol
Vreedzame co-existentie
Staten vreedzaam laten samenleven
Elkaar + elkaars grenzen respecteren
Orde brengen in vijandige gemeenschappen
Samenwerking
Op allerlei domeinen
Afspraken maken
Vb. handelsrecht
Politiek project met
Agendasetting (= prioriteiten zetten om aan te pakken)
MDG (= millennium doelstellingen, bepaalde doelen werden op een
lijst gezet om armoede uit de wereld te zetten)
SDG (= sustainable development goals, doelstellingen die bereikt
moeten worden voor duurzame ontwikkeling)
Een beheer van global public goods (men gaat goede beslissingen nemen en
dit verspreiden over alle landen, mensen en generaties)
Gemeenschappelijke fundamentele waarde (elke land is gelijk)
Voortdurende groei globalisering tussen het Westen en China
Geglobaliseerde wereld landen zijn
afhankelijk van elkaar! Als er één iets gebeurt in
een land kan het invloed hebben op een ander
land. Er is nood aan een internationale
samenwerking want internationaal recht is zeer
HETEROGEEN en GEFRAGMENTEERD (minder
toegankelijk dan nationaal recht en
ingewikkelder.)
“The time when any one scholar could give a definitive overview of the whole of Public
International Law is past.”
DIA 9 > er is geen internationaal fiscaal recht, dit zorgt voor versnippering want ieder land
heeft haar eigen regime. Zo ontstaan en er belastingparadijzen en misbruik. Finance
ministers willen dus samenwerken om belastingen op één niveau te krijgen.
,1.1.2 Functionele definitie
= regels die betrekking tussen staten regelen?
Verschil met nationaal recht (= in één land worden er wetten opgelegd en de
bevolking volgt die).
Internationaal publiekrecht Internationaal privaatrecht
Wat wij behandelen in de les De regels & wetten komen van het
nationaal recht.
Regelt hoe men op nationaal niveau
moet handelen bij int’le conflicten.
100% internationaal Niet echt internationaal
Vroeger = volkenrecht/droit des gens genoemd
EU is geen staat en kan toch verdragen sluiten dus het gebeurt niet alleen tussen
staten. + er zijn ook buitenbeschouwde domeinen zoals mensenrecht (= je kan daar
als staat NIET onderuitkomen ook al verander je uw regels op nationaal vlak).
1.1.3 Formele definitie
een formele definitie = beter
intern ationaal recht is alle bindende bronnen die we kunnen vinden Art. 38 Statuut
IGH
MAAR er bestaat nog steeds veel informeel recht (= niet-bindende instrumenten die van
toepassing zijn).
1.1.4 Primaire en secundaire regels
1. Primaire regels = inhoudelijke rechten en plichten
2. Secundaire regels = regels die bepalen hoe internationaal recht wordt gecreëerd.
1.2 Historische evolutie
1.2.1 Oudheid
Verschillende volkeren voeren handel met elkaar afspraken en verdragen!
Verdrag Egypte-hittieten (niet kennen)
1.2.2 Middeleeuwen
– Natuurrecht / jus naturale
– Men had geen recht, maar vooral rechtsregels die gelinkt worden met de theologie
en godswil! (katholieke kerk)
1.2.3 17e eeuw
– Hier begon huidig internationaal recht (Europa). Natuurrecht positief recht
– Positief recht ontstaat
o Internationale gemeenschap met onafhankelijke & soevereine staten die geen
hoger gezag hebben.
o Macht is gecentraliseerd.
– Hugo de groot/ grotius
2
, o Rechtsgeleerde
o Schreef meesterwerken en zijn ideeën worden tot nu gebruikt in het recht.
1.2.4 18e en 19e eeuw
– Doorbraak positief recht
Achttiende eeuw Negentiende eeuw
1. 1758: droit des gens (de Vattel), Veel professionalisering.
handboek met wetten om het 1. = oprichting ILA EN IDI1
internationale recht te volgen. 2. Eerste internationale organisaties
2. International law door BENTHAM 3. Multilaterale verdragen
3. Toename bilaterale verdragen 4. Internationale juridische
(= tussen 2 landen) geschillenbeslechting= geschillen die
niet kunnen worden opgelost,
worden opgelost door juridische
‘scheidsrechters’ met behulp van
rechtsregels.
1.2.5 20e eeuw = exponentiële groei
– Proliferatie (=verspreiding) op internationaal als op regionaal vlak + ontstaan
volkenbond (1919) & VN (1945).
– Mondiaal: Japan, VS, …
o Oorzaak?
Dekolonisatie
Uiteenvallen van SU Groene balk = leden
van VN
WOI en WOII Blauwe balk = leden
veiligheidsraad.
Bestaande domeinen worden gecodificeerd (= neergeschreven)
Nieuwe domeinen ontstaan.
Toename van hoven en rechtbanken.
Naast staten komen er ook andere spelers zoals organisaties,
Individuen,… diversificatie
Door de blijvende ontwikkeling komt internationaal recht onder druk.
Trump is van mening dat we de internationale groepen
moeten wegdoen.
1
1: ILA: International Law Association, IDI: Institute des Droits Internationales Internationale
verenigingen van juristen. Die zijn opgericht in Brussel en Gent, 1873
3
, 1.3 Horizontaal en onvolmaakt systeem
<-> nationaal recht, verticaal systeem: machtgevers geven van bovenaf regels en wij binden
ons daar aan.
Horizontaal?
De staten creëren de afspraken zelf en elke staat heeft dezelfde rechten en plichten.
Onvolmaakt?
Instemming van ALLE staten is héél belangrijk dus je kan als staat niet doen wat je wilt
zonder toestemming.
SOEVEREINE GELIJKHEID ALS UITGANGSPUNT
Zie ppt DIA 17 EN 18 VOOR FOTOS
Centrale wetgever? Algemene vergadering?
NEE, de resoluties = advies, maar zeker niet bindend.
Verdragen worden wel overhandigd, maar alleen bindend
voor staten die toetreden tot zo een verdrag.
VN?
NEE, niet mogelijk om bindende wetten neer te pennen
want beperkte materiele bevoegdheidsdomein; VREDE
BEHOUDEN EN BESCHERMING BIEDEN
Geen algemene draagwijdte
Meer een uitvoerende macht, geen wetvorming
Europese landen kunnen dus ZELF geen wetten neerpennen,
want dit wordt overgedragen aan Europese organen2 (commissie,
parlement…)
<-> nationaal niveau: Enorm veel wetgevers die wetten opleggen
Centrale rechter? Internationale rechter van IGH Den Haag?
JA, indien er een geschil is, gaat men hier naartoe.
België en Nederland hebben een geschil. België kan pas
gaan naar de internationale rechter ALS
1. Nederland toestemming geeft door een compromis.
2. Als beiden een verklaring afleggen aan de
internationale rechter; rechtsmacht erkennen
3. Onderdeel van het reglement waarin beide staten het
verdrag ratificeren (=ondertekenen).
Internationaal Gerechtshof in Den Haag
Geschillen tss staten; uiteenlopende int’le problematiek
Gewapende conflicten: afbakenen van grenzen,..
Een orgaan van de Verenigde Naties
Strafhof in Den Haag
Vervolgen van individuen (leden van een overheid,
rebellenleiders,…)
Strafrechtelijke vervolging adhv gevangenisstraf
Strafbare feiten zoals genocides, misdaad van agressie3,..
Geen link met VN, want is opgericht tijdens het verdrag van Rome
strafhof is alleen bevoegd voor de staten die dat verdrag
geratificeerd hebben.
2
EU; supranationaal instelling en kan dingen beslissen ook al zijn anderen er niet mee eens
3
Misdaad van agressie : militairen die onwetting een invasie plegen.
4
internationaal recht
1.1 Wat is internationaal recht?
Mensenrechten = EVRM
Veel Milieu = klimaatakkoorden van Parijs
invloed Handelsverdragen
op ons Recht op vrij verkeer van mensen en goederen = akkoorden van Schengen
leven Oorlogen = conventie van Geneve
1.1.1 Rol
Vreedzame co-existentie
Staten vreedzaam laten samenleven
Elkaar + elkaars grenzen respecteren
Orde brengen in vijandige gemeenschappen
Samenwerking
Op allerlei domeinen
Afspraken maken
Vb. handelsrecht
Politiek project met
Agendasetting (= prioriteiten zetten om aan te pakken)
MDG (= millennium doelstellingen, bepaalde doelen werden op een
lijst gezet om armoede uit de wereld te zetten)
SDG (= sustainable development goals, doelstellingen die bereikt
moeten worden voor duurzame ontwikkeling)
Een beheer van global public goods (men gaat goede beslissingen nemen en
dit verspreiden over alle landen, mensen en generaties)
Gemeenschappelijke fundamentele waarde (elke land is gelijk)
Voortdurende groei globalisering tussen het Westen en China
Geglobaliseerde wereld landen zijn
afhankelijk van elkaar! Als er één iets gebeurt in
een land kan het invloed hebben op een ander
land. Er is nood aan een internationale
samenwerking want internationaal recht is zeer
HETEROGEEN en GEFRAGMENTEERD (minder
toegankelijk dan nationaal recht en
ingewikkelder.)
“The time when any one scholar could give a definitive overview of the whole of Public
International Law is past.”
DIA 9 > er is geen internationaal fiscaal recht, dit zorgt voor versnippering want ieder land
heeft haar eigen regime. Zo ontstaan en er belastingparadijzen en misbruik. Finance
ministers willen dus samenwerken om belastingen op één niveau te krijgen.
,1.1.2 Functionele definitie
= regels die betrekking tussen staten regelen?
Verschil met nationaal recht (= in één land worden er wetten opgelegd en de
bevolking volgt die).
Internationaal publiekrecht Internationaal privaatrecht
Wat wij behandelen in de les De regels & wetten komen van het
nationaal recht.
Regelt hoe men op nationaal niveau
moet handelen bij int’le conflicten.
100% internationaal Niet echt internationaal
Vroeger = volkenrecht/droit des gens genoemd
EU is geen staat en kan toch verdragen sluiten dus het gebeurt niet alleen tussen
staten. + er zijn ook buitenbeschouwde domeinen zoals mensenrecht (= je kan daar
als staat NIET onderuitkomen ook al verander je uw regels op nationaal vlak).
1.1.3 Formele definitie
een formele definitie = beter
intern ationaal recht is alle bindende bronnen die we kunnen vinden Art. 38 Statuut
IGH
MAAR er bestaat nog steeds veel informeel recht (= niet-bindende instrumenten die van
toepassing zijn).
1.1.4 Primaire en secundaire regels
1. Primaire regels = inhoudelijke rechten en plichten
2. Secundaire regels = regels die bepalen hoe internationaal recht wordt gecreëerd.
1.2 Historische evolutie
1.2.1 Oudheid
Verschillende volkeren voeren handel met elkaar afspraken en verdragen!
Verdrag Egypte-hittieten (niet kennen)
1.2.2 Middeleeuwen
– Natuurrecht / jus naturale
– Men had geen recht, maar vooral rechtsregels die gelinkt worden met de theologie
en godswil! (katholieke kerk)
1.2.3 17e eeuw
– Hier begon huidig internationaal recht (Europa). Natuurrecht positief recht
– Positief recht ontstaat
o Internationale gemeenschap met onafhankelijke & soevereine staten die geen
hoger gezag hebben.
o Macht is gecentraliseerd.
– Hugo de groot/ grotius
2
, o Rechtsgeleerde
o Schreef meesterwerken en zijn ideeën worden tot nu gebruikt in het recht.
1.2.4 18e en 19e eeuw
– Doorbraak positief recht
Achttiende eeuw Negentiende eeuw
1. 1758: droit des gens (de Vattel), Veel professionalisering.
handboek met wetten om het 1. = oprichting ILA EN IDI1
internationale recht te volgen. 2. Eerste internationale organisaties
2. International law door BENTHAM 3. Multilaterale verdragen
3. Toename bilaterale verdragen 4. Internationale juridische
(= tussen 2 landen) geschillenbeslechting= geschillen die
niet kunnen worden opgelost,
worden opgelost door juridische
‘scheidsrechters’ met behulp van
rechtsregels.
1.2.5 20e eeuw = exponentiële groei
– Proliferatie (=verspreiding) op internationaal als op regionaal vlak + ontstaan
volkenbond (1919) & VN (1945).
– Mondiaal: Japan, VS, …
o Oorzaak?
Dekolonisatie
Uiteenvallen van SU Groene balk = leden
van VN
WOI en WOII Blauwe balk = leden
veiligheidsraad.
Bestaande domeinen worden gecodificeerd (= neergeschreven)
Nieuwe domeinen ontstaan.
Toename van hoven en rechtbanken.
Naast staten komen er ook andere spelers zoals organisaties,
Individuen,… diversificatie
Door de blijvende ontwikkeling komt internationaal recht onder druk.
Trump is van mening dat we de internationale groepen
moeten wegdoen.
1
1: ILA: International Law Association, IDI: Institute des Droits Internationales Internationale
verenigingen van juristen. Die zijn opgericht in Brussel en Gent, 1873
3
, 1.3 Horizontaal en onvolmaakt systeem
<-> nationaal recht, verticaal systeem: machtgevers geven van bovenaf regels en wij binden
ons daar aan.
Horizontaal?
De staten creëren de afspraken zelf en elke staat heeft dezelfde rechten en plichten.
Onvolmaakt?
Instemming van ALLE staten is héél belangrijk dus je kan als staat niet doen wat je wilt
zonder toestemming.
SOEVEREINE GELIJKHEID ALS UITGANGSPUNT
Zie ppt DIA 17 EN 18 VOOR FOTOS
Centrale wetgever? Algemene vergadering?
NEE, de resoluties = advies, maar zeker niet bindend.
Verdragen worden wel overhandigd, maar alleen bindend
voor staten die toetreden tot zo een verdrag.
VN?
NEE, niet mogelijk om bindende wetten neer te pennen
want beperkte materiele bevoegdheidsdomein; VREDE
BEHOUDEN EN BESCHERMING BIEDEN
Geen algemene draagwijdte
Meer een uitvoerende macht, geen wetvorming
Europese landen kunnen dus ZELF geen wetten neerpennen,
want dit wordt overgedragen aan Europese organen2 (commissie,
parlement…)
<-> nationaal niveau: Enorm veel wetgevers die wetten opleggen
Centrale rechter? Internationale rechter van IGH Den Haag?
JA, indien er een geschil is, gaat men hier naartoe.
België en Nederland hebben een geschil. België kan pas
gaan naar de internationale rechter ALS
1. Nederland toestemming geeft door een compromis.
2. Als beiden een verklaring afleggen aan de
internationale rechter; rechtsmacht erkennen
3. Onderdeel van het reglement waarin beide staten het
verdrag ratificeren (=ondertekenen).
Internationaal Gerechtshof in Den Haag
Geschillen tss staten; uiteenlopende int’le problematiek
Gewapende conflicten: afbakenen van grenzen,..
Een orgaan van de Verenigde Naties
Strafhof in Den Haag
Vervolgen van individuen (leden van een overheid,
rebellenleiders,…)
Strafrechtelijke vervolging adhv gevangenisstraf
Strafbare feiten zoals genocides, misdaad van agressie3,..
Geen link met VN, want is opgericht tijdens het verdrag van Rome
strafhof is alleen bevoegd voor de staten die dat verdrag
geratificeerd hebben.
2
EU; supranationaal instelling en kan dingen beslissen ook al zijn anderen er niet mee eens
3
Misdaad van agressie : militairen die onwetting een invasie plegen.
4
