Deel II: De Europese Unie als
autonome en gedifferentieerde
rechtsorde
C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 1-2 eu autonome
rechtsorde.pptx
C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 3 eu rechtsorde
gebaseerd op gemeenschappelijke waarden.pptx
Hoofdstuk 1: De EU als autonome
rechtsorde
Eigen rechtsprincipes en eigen rechtsbronnen, te onderscheiden van internationaal recht
Autonomie is gevolg van interpretatie van Verdragen door HvJ
Arrest Van Gend en Loos (1963)
Basisarrest voor interpretatie EEG-Verdrag als autonome rechtsorde met directe werking
Feiten
Nederlandse transportfirma wordt geconfronteerd met hogere importtarieven in Nederland
In strijd met Artikel 12 EEG-Verdrag?
Rechtsvraag
Kunnen particulieren rechtstreeks rechten putten uit het Europees recht?
Argumenten
Nederland: EEG is internationaal Verdrag en dus voor intern staatsrecht en niet voor nationaal
kwestie
Commissie EEG: in Verdrag zijn er kenmerken die rechten toekennen aan particulieren
Uitspraak HvJ
“De EEG [nu EU] vormt in het volkenrecht een nieuwe rechtsorde ten bate waarvan de staten,
zij het op een beperkt terrein, hun soevereiniteit hebben begrensd en waarbinnen niet slechts
deze lidstaten maar ook hun onderdanen gerechtigd zijn”
Analyse van de ‘geest, inhoud en bewoordingen’ van het Verdrag (teleologische benadering)
EEG is meer dan klassieke akkoorden (tss staten) die wederzijdse verplichtingen schept
tussen de verdragsluitende partijen (staten)
Preambule van het verdrag: verwezen naar staten en burgers
Institutionele structuur: vertegenwoordiging van burgers
Prejudiciële procedure
Rol van het Hof van Justitie om interpretatie en toepassing van het
recht te verzekeren
EU als autonome rechtsorde met mogelijkheid tot directe werking van de
verdragsbepalingen!!! (! Indien deze bepalingen duidelijk en onvoorwaardelijk zijn)
1. Er is een autonome rechtsorde in het leven geroepen
2. Directe werking van het Verdrag wordt geïntroduceerd
particulieren kunnen zich rechtstreeks beroepen op bepalingen vh verdrag (!)
, Arrest Costa t. Enel
Basisarrest voor voorrang van Unierecht op nationaal recht
Feiten
– Mr. Costa is aandeelhouder in een privaat elektriciteitsbedrijf en weigert zijn
elektriciteitsrekening te betalen als protest tegen nationalisering van de Italiaanse
elektriciteitssector
Rechtsvraag
– Wat is de verhouding tussen Italiaanse wetgeving en het Europees recht?
Argumenten
Costa: “Nationalisering van Italiaanse elektriciteitssector is in strijd met EEG-Verdrag.”
Italië: “Meest specifieke heeft voorrang op meest algemene regel + meest recent aangenomen
wetgeving heeft voorrang op eerdere aangenomen wetgeving.”
Uitspraak HvJ
– EU is eigen rechtsorde en staat heeft dus soevereiniteit overgedragen
– Rechtsorde heeft bindende regels voor staten en burgers
– Uniforme toepassing en interpretatie garanderen bij alle lidstaten later aangenomen
nationale wetgeving kan geen voorrang hebben op EEG-recht
1. Autonome rechtsorde waarbij Unierecht in alle lidstaten uniform moet worden toegepast
2. Voorrang van Europees recht om gelijkheid tss staten en burgers te garanderen
Nog geen expliciet artikel die voorrang geeft aan Europees recht, maar wel een verklaring van alle
lidstaten die dit erkennen, obv uitspraak HvJ
Politi ek debat
– Grenzen van de voorrang? Enkel binnen bevoegdheden en domeinen van EU
MAAR deze breiden uit!
– Brexit; kon zich niet verenigen met principe van voorrang Europees recht
Juridisch debat
– Specifieke situaties waarbij bepalingen van EU en nationale grondwet op spel staat
– Duitsland GwH (garanderen grondwet te respecteren) niet eens met uitspraak HvJ
Europese Centrale bank nieuw programma waarbij die kon interveniëren in financiële
markt Kan hij dat wel op basis van zijn bevoegdheden op grond van EU-Verdragen?
Volgen HvJ heeft die de bevoegdheid wel DU GwH niet mee eens
Principe belangrijker dan situatie zelf
Poolse grondwet (onafhankelijkheid rechtelijke macht) impliceert dat bepaalde uitspraken van
HvJ niet van toepassing kan zijn in Polen
Fundamenteel probleem mbt grondwet waarbij bepaalde interpretaties van HvJ geen
gevolgen kunnen hebben in Pools grondwet
Problematiek: in strijd met principe van voorrang + samenstelling Poolse
Grondwettelijk Tribunaal voldoet niet aan Europees rechtelijk criteria voor
onafhankelijkheid v rechtelijke macht
Polexit niet mogelijk want lidstaat zelf moet initiatief nemen om uit te treden uit EU
(geen verplichte uittreding of verstoting mogelijk)
autonome en gedifferentieerde
rechtsorde
C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 1-2 eu autonome
rechtsorde.pptx
C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 3 eu rechtsorde
gebaseerd op gemeenschappelijke waarden.pptx
Hoofdstuk 1: De EU als autonome
rechtsorde
Eigen rechtsprincipes en eigen rechtsbronnen, te onderscheiden van internationaal recht
Autonomie is gevolg van interpretatie van Verdragen door HvJ
Arrest Van Gend en Loos (1963)
Basisarrest voor interpretatie EEG-Verdrag als autonome rechtsorde met directe werking
Feiten
Nederlandse transportfirma wordt geconfronteerd met hogere importtarieven in Nederland
In strijd met Artikel 12 EEG-Verdrag?
Rechtsvraag
Kunnen particulieren rechtstreeks rechten putten uit het Europees recht?
Argumenten
Nederland: EEG is internationaal Verdrag en dus voor intern staatsrecht en niet voor nationaal
kwestie
Commissie EEG: in Verdrag zijn er kenmerken die rechten toekennen aan particulieren
Uitspraak HvJ
“De EEG [nu EU] vormt in het volkenrecht een nieuwe rechtsorde ten bate waarvan de staten,
zij het op een beperkt terrein, hun soevereiniteit hebben begrensd en waarbinnen niet slechts
deze lidstaten maar ook hun onderdanen gerechtigd zijn”
Analyse van de ‘geest, inhoud en bewoordingen’ van het Verdrag (teleologische benadering)
EEG is meer dan klassieke akkoorden (tss staten) die wederzijdse verplichtingen schept
tussen de verdragsluitende partijen (staten)
Preambule van het verdrag: verwezen naar staten en burgers
Institutionele structuur: vertegenwoordiging van burgers
Prejudiciële procedure
Rol van het Hof van Justitie om interpretatie en toepassing van het
recht te verzekeren
EU als autonome rechtsorde met mogelijkheid tot directe werking van de
verdragsbepalingen!!! (! Indien deze bepalingen duidelijk en onvoorwaardelijk zijn)
1. Er is een autonome rechtsorde in het leven geroepen
2. Directe werking van het Verdrag wordt geïntroduceerd
particulieren kunnen zich rechtstreeks beroepen op bepalingen vh verdrag (!)
, Arrest Costa t. Enel
Basisarrest voor voorrang van Unierecht op nationaal recht
Feiten
– Mr. Costa is aandeelhouder in een privaat elektriciteitsbedrijf en weigert zijn
elektriciteitsrekening te betalen als protest tegen nationalisering van de Italiaanse
elektriciteitssector
Rechtsvraag
– Wat is de verhouding tussen Italiaanse wetgeving en het Europees recht?
Argumenten
Costa: “Nationalisering van Italiaanse elektriciteitssector is in strijd met EEG-Verdrag.”
Italië: “Meest specifieke heeft voorrang op meest algemene regel + meest recent aangenomen
wetgeving heeft voorrang op eerdere aangenomen wetgeving.”
Uitspraak HvJ
– EU is eigen rechtsorde en staat heeft dus soevereiniteit overgedragen
– Rechtsorde heeft bindende regels voor staten en burgers
– Uniforme toepassing en interpretatie garanderen bij alle lidstaten later aangenomen
nationale wetgeving kan geen voorrang hebben op EEG-recht
1. Autonome rechtsorde waarbij Unierecht in alle lidstaten uniform moet worden toegepast
2. Voorrang van Europees recht om gelijkheid tss staten en burgers te garanderen
Nog geen expliciet artikel die voorrang geeft aan Europees recht, maar wel een verklaring van alle
lidstaten die dit erkennen, obv uitspraak HvJ
Politi ek debat
– Grenzen van de voorrang? Enkel binnen bevoegdheden en domeinen van EU
MAAR deze breiden uit!
– Brexit; kon zich niet verenigen met principe van voorrang Europees recht
Juridisch debat
– Specifieke situaties waarbij bepalingen van EU en nationale grondwet op spel staat
– Duitsland GwH (garanderen grondwet te respecteren) niet eens met uitspraak HvJ
Europese Centrale bank nieuw programma waarbij die kon interveniëren in financiële
markt Kan hij dat wel op basis van zijn bevoegdheden op grond van EU-Verdragen?
Volgen HvJ heeft die de bevoegdheid wel DU GwH niet mee eens
Principe belangrijker dan situatie zelf
Poolse grondwet (onafhankelijkheid rechtelijke macht) impliceert dat bepaalde uitspraken van
HvJ niet van toepassing kan zijn in Polen
Fundamenteel probleem mbt grondwet waarbij bepaalde interpretaties van HvJ geen
gevolgen kunnen hebben in Pools grondwet
Problematiek: in strijd met principe van voorrang + samenstelling Poolse
Grondwettelijk Tribunaal voldoet niet aan Europees rechtelijk criteria voor
onafhankelijkheid v rechtelijke macht
Polexit niet mogelijk want lidstaat zelf moet initiatief nemen om uit te treden uit EU
(geen verplichte uittreding of verstoting mogelijk)
