Samenvatting Thema 1, 2 & 3:
§3.1:
Elk organisme lijkt in meer of mindere mate op de ouders.
Fenotype => alle waarneembare eigenschappen van een individu.
De informatie voor erfelijke eigenschappen ligt op de chromosomen.
Erfelijke eigenschappen worden doorgegeven van ouders aan de nakomelingen via
de chromosomen in een zaadcel en een eicel. De chromosomen in de zaadcel
bevatten de erfelijke eigenschappen van de vader, de chromosomen in de eicel
bevatten de erfelijke eigenschappen van de moeder. Bij de bevruchting komt deze
informatie bij elkaar.
Genotype => de informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een individu.
Chromosomen zijn langgerekte draden in de celkern. Chromosomen worden vaak in
paren gerangschikt, zo’n rangschikking heet een karyotype/ karyogram. Er kunnen
22 gelijke chromosomenparen (autosomen) worden gevormd.
Homologe chromosomen => chromosomenpaar dat gelijk is in vorm en lengte.
Met het 23e chromosomenpaar wordt het geslacht bepaald, dit zijn de
geslachtschromosomen, bij de man zijn ze niet gelijk, maar vormen ze toch een
paar, bij de vrouw zijn ze wel gelijk en vormen ze ook een paar.
Een gen/ erffactor is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een
of meer erfelijke eigenschappen. Er zijn vaak meerdere genen betrokken bij één
erfelijke eigenschap.
Een chromosoom bevat één zeer lang molecuul van de stof DNA en veel
eiwitmoleculen. Het DNA-molecuul bestaat uit twee ketens die in een dubbele spiraal
om elkaar heen gewikkeld liggen. DNA is opgebouwd uit vier verschillende
bouwstenen (nucleotiden). Elke keten bestaat uit vele duizenden aan elkaar
gekoppelde nucleotiden.
In cellen van schimmels, planten en dieren bevindt het DNA zich in de kern in en
mitochondriën, in een plantaardige cel zit het DNA ook nog in bladgroenkorrels.
Genoom => alle DNA-moleculen in een cel.
In een DNA molecuul komen vier verschillende stikstofbasen voor:
- Adenine (A);
- Thymine (T);
- Cytosine (C);
- Guanine (G).
De stikstofbasen van twee ketens zijn met elkaar verbonden, ze vormen
basenparen.
- A koppelt altijd aan T;
- C koppelt altijd aan G.
, Een chromosoom bevat een groot aantal genen, één gen bestaat uit honderden
nucleotiden.
De stikstofbasen in een gen zijn in een specifieke volgorde gerangschikt, dit is de
DNA-sequentie. In deze volgorde komen variaties voor genaamd allelen.
Genen kunnen aan- en uit worden gezet, als genen worden aangezet komen ze tot
uiting, er is sprake van genexpressie, staan genen uit dan is er sprake van
inactivatie.
Het genotype bepaalt veel eigenschappen van een individu, toch bepaalt het
genotype niet in zijn eentje het fenotype van een individu. Het fenotype wordt
bepaald door het genotype en milieufactoren.
Bij een modificatie verandert de informatie in chromosomen niet, maar het fenotype
wel, vaak onder invloed van milieufactoren.
Invloed van het milieu op mensen begint al in de baarmoeder. Wanneer een afwijking
of een aandoening in de baarmoeder ontstaat spreek je van een aangeboren
afwijking. Als deze genetisch is doorgegeven door de ouders is er sprake van een
erfelijke aandoening.
§3.1:
Elk organisme lijkt in meer of mindere mate op de ouders.
Fenotype => alle waarneembare eigenschappen van een individu.
De informatie voor erfelijke eigenschappen ligt op de chromosomen.
Erfelijke eigenschappen worden doorgegeven van ouders aan de nakomelingen via
de chromosomen in een zaadcel en een eicel. De chromosomen in de zaadcel
bevatten de erfelijke eigenschappen van de vader, de chromosomen in de eicel
bevatten de erfelijke eigenschappen van de moeder. Bij de bevruchting komt deze
informatie bij elkaar.
Genotype => de informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een individu.
Chromosomen zijn langgerekte draden in de celkern. Chromosomen worden vaak in
paren gerangschikt, zo’n rangschikking heet een karyotype/ karyogram. Er kunnen
22 gelijke chromosomenparen (autosomen) worden gevormd.
Homologe chromosomen => chromosomenpaar dat gelijk is in vorm en lengte.
Met het 23e chromosomenpaar wordt het geslacht bepaald, dit zijn de
geslachtschromosomen, bij de man zijn ze niet gelijk, maar vormen ze toch een
paar, bij de vrouw zijn ze wel gelijk en vormen ze ook een paar.
Een gen/ erffactor is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een
of meer erfelijke eigenschappen. Er zijn vaak meerdere genen betrokken bij één
erfelijke eigenschap.
Een chromosoom bevat één zeer lang molecuul van de stof DNA en veel
eiwitmoleculen. Het DNA-molecuul bestaat uit twee ketens die in een dubbele spiraal
om elkaar heen gewikkeld liggen. DNA is opgebouwd uit vier verschillende
bouwstenen (nucleotiden). Elke keten bestaat uit vele duizenden aan elkaar
gekoppelde nucleotiden.
In cellen van schimmels, planten en dieren bevindt het DNA zich in de kern in en
mitochondriën, in een plantaardige cel zit het DNA ook nog in bladgroenkorrels.
Genoom => alle DNA-moleculen in een cel.
In een DNA molecuul komen vier verschillende stikstofbasen voor:
- Adenine (A);
- Thymine (T);
- Cytosine (C);
- Guanine (G).
De stikstofbasen van twee ketens zijn met elkaar verbonden, ze vormen
basenparen.
- A koppelt altijd aan T;
- C koppelt altijd aan G.
, Een chromosoom bevat een groot aantal genen, één gen bestaat uit honderden
nucleotiden.
De stikstofbasen in een gen zijn in een specifieke volgorde gerangschikt, dit is de
DNA-sequentie. In deze volgorde komen variaties voor genaamd allelen.
Genen kunnen aan- en uit worden gezet, als genen worden aangezet komen ze tot
uiting, er is sprake van genexpressie, staan genen uit dan is er sprake van
inactivatie.
Het genotype bepaalt veel eigenschappen van een individu, toch bepaalt het
genotype niet in zijn eentje het fenotype van een individu. Het fenotype wordt
bepaald door het genotype en milieufactoren.
Bij een modificatie verandert de informatie in chromosomen niet, maar het fenotype
wel, vaak onder invloed van milieufactoren.
Invloed van het milieu op mensen begint al in de baarmoeder. Wanneer een afwijking
of een aandoening in de baarmoeder ontstaat spreek je van een aangeboren
afwijking. Als deze genetisch is doorgegeven door de ouders is er sprake van een
erfelijke aandoening.
