Hoofdstuk 1 Ovidius: leven, werk en tijdgeest
Publius Ovidius Naso
Naso = bijnaam (neus)
Bekend geworden door Metamorphoses
Geboorte en jeugd
- 20 maart 43 VC (dood van Cicero dit jaar, na dood van Caesar en het jaar dat Marcus
Antonius en Octavianus aan de macht komen. Maecenas is hier de minister van
binnenlandse zaken en Agrippa … )
- Hij werd geboren in Sulmo; boerengebied 120 km bij Rome vandaan
- Hoorde bij de equites (de ruiters)
- In Rome krijgt hij een opleiding in Retorica en Rechten. Hij kon dus zo de politiek in,
maar hij had veel meer interesse in literatuur. Hij kon zich heel goed inleven in de ander
en verhalen vanuit hun oogpunt schrijven.
- Tristia is boek over zijn eigen levensloop
Werken
- Amores
- Ars Amatoria
- Remedia Amoris
- Heroides
- Metamorphosen
- Fasti
Hij begint dus met verhalen over de liefde, heldenverhalen daarna en dan de metamorphosen
Literaire kringen
- Vergilius (70-19VC)
- Horatius (65-8VC)
- Propertius (47-15VC)
Octavianus heeft al lang weer rust gebracht in het rijk wanneer Ovidius oud genoeg wordt om te
begrijpen wat er in de politiek allemaal gaande is. Vergilius heeft dit wel meegemaakt en ziet
Octavianus als vrede stichter. Ovidius heeft het niet meegemaakt en ziet Octavianus als een
hypocriet. Hij probeert namelijk een hoop te vervangen en te herstellen, maar houdt zich er zelf
niet aan. Ook Propertius is ook kritischer richting de keizer. Kritiek op keizer uitspreken kostte je
je kop. Dus schreef hij over dingen die de keizer niet leuk vond (liefde ipv zo veel mogelijk
kinderen). Dit kan gezien worden als het stille verzet
,Verbanning
- Hij wordt verbannen naar Roemenië. Zelf zegt hij dat hij verbannen is door 'carmen et
error'.
- Carmen - ars amatoria vs ethisch reveil augustus?
- Error - verhouding met Julia?
- 18nc overleden
Metamorphosen
- Epos
- Dactyische hexameter
- Lang, samenhangend verhaal
- Helden en goden
- Anti-epos
- Dactylic hexameter: check
- Lang, samenhangend verhaal: check
- Helden en goden: check
- Maar… De helden gedragen zich niet zo heldhaftig. De goden zijn niet perfect.
Het lijkt dus bijna een parodie te zijn op de epos. Ook zijn het meerdere verhalen
die samenhangen ipv één verhaal.
Hoofdstuk 2
Aanhef en thema
Ovidius roept aan het begin van de epos zijn muze aan, de goden. Zij gaan tevens een
belangrijke rol in zijn verhalen spelen.
Thema
In zijn prooemium (proloog) geeft hij het thema van zijn werk aan. Hierna spreekt hij over de
gedaanten die in nieuwe vormen zijn veranderd. Hij pretendeert min of meer een
wereldgeschiedenis te schrijven in een doorlopend verhaal. De onderdelen hiervan worden
verbonden door het thema van de metamorfosen. Alle verhalen staan in het teken van de
eeuwigdurende verandering in de natuur. Alles ontstaat uit iets anders, dit proces gaat eeuwig
door - centraal thema epos.
Soms is het in mythologische verhalen lastig de chronologie vast te stellen. Hier gebruikt Ovidius
thematische of cyclische ordeningstechnieken voor. - Thebe-cyclus, Bacchus-cyclus,
Athene-cyclus en Orpheus -cyclus
, Hoofdthema, neventhema’s en de verteller
Metamorphoses vormen een samenhangend geheel. Hoofdthema bestaat uit verschillende
metamorphose, maar zijn toch eenheid. Vallen allemaal onder één overkoepelend begrip; de
voortdurende verandering in de natuur.
Belangrijk neventhema - de verhouding tussen goden en mensen. De goden zijn
verantwoordelijk voor de gedaanteveranderingen. Zo straffen (menselijke arrogantie - gelijk
denken te zijn aan goden en verblinding) of lonen (respect voor medemens, eerbied voor de
goden) zij.
Ander neventhema - de liefde en de macht die liefde heeft over mensen en goden.
Ook zijn er in veel verhalen aetiologische elementen verwerkt. Er worden hier verklaringen
gegeven voor het ontstaan van aardrijkskundige namen of een verschijnsel in de natuur.
Neventhema’s zijn zo vervlochten met het hoofdthema dat zij de inhoudelijke samenhang
bevorderen.
Dichter is voornamelijk alwetende verteller in MM. Hij kan het verhaal manipuleren zoals hij wil.
Kan wel complexer; 1) de alwetende verteller geeft in het verhaal aan een van de personages
het woord om bijvoorbeeld een gebeurtenis of een ander verhaal te vertellen - verhaal binnen
verhaal. 2) hele verhalen worden door een andere verteller weergeven. Hierdoor komt er een
ander perspectief. (Pyramus en Thisbe - dochters van koning Minyas)
Het epos
Ontstaan in 8e eeuw vC, na mondelinge traditie. Homerus heeft de twee oudste werken
geschreven, de Ilias en de Odyssee. Ilias gaat over de ruzie tussen twee Griekse leiders
Agamemnon en Achilles tijdens de Trojaanse oorlog. De Odyssee beschrijft de terugkeer van
Odysseus na de val van Troje naar huis, vanaf het moment dat de nimf Calypso werd vrijgelaten.
Genre-kenmerken
1) Lang, verhalend gedicht
2) Geschreven in verheven stijl
3) Dactylische hexameter
4) Onderwerp - daden van helden uit het verre verleden en van goden
Het didactische epos
Ook wel, leergedicht. Overeenkomst in taal, stijl en metrum. Populair ook binnen Hell. epos.
Het hellenistische epos
Gericht op het intellectuele publiek van literaire fijnproevers. Besteedde veel aandacht aan
psychologische en erotische aspecten en laten menselijk handelen niet meer uitsluitend door
goden bepalen. Ook kregen ze veel oog voor onbekende details en onderwerpen die niet zo
voor de hand lagen. Het epos verloor zijn spontane karakter zo.
Ontstaan en ontwikkeling van het Romeinse epos
Publius Ovidius Naso
Naso = bijnaam (neus)
Bekend geworden door Metamorphoses
Geboorte en jeugd
- 20 maart 43 VC (dood van Cicero dit jaar, na dood van Caesar en het jaar dat Marcus
Antonius en Octavianus aan de macht komen. Maecenas is hier de minister van
binnenlandse zaken en Agrippa … )
- Hij werd geboren in Sulmo; boerengebied 120 km bij Rome vandaan
- Hoorde bij de equites (de ruiters)
- In Rome krijgt hij een opleiding in Retorica en Rechten. Hij kon dus zo de politiek in,
maar hij had veel meer interesse in literatuur. Hij kon zich heel goed inleven in de ander
en verhalen vanuit hun oogpunt schrijven.
- Tristia is boek over zijn eigen levensloop
Werken
- Amores
- Ars Amatoria
- Remedia Amoris
- Heroides
- Metamorphosen
- Fasti
Hij begint dus met verhalen over de liefde, heldenverhalen daarna en dan de metamorphosen
Literaire kringen
- Vergilius (70-19VC)
- Horatius (65-8VC)
- Propertius (47-15VC)
Octavianus heeft al lang weer rust gebracht in het rijk wanneer Ovidius oud genoeg wordt om te
begrijpen wat er in de politiek allemaal gaande is. Vergilius heeft dit wel meegemaakt en ziet
Octavianus als vrede stichter. Ovidius heeft het niet meegemaakt en ziet Octavianus als een
hypocriet. Hij probeert namelijk een hoop te vervangen en te herstellen, maar houdt zich er zelf
niet aan. Ook Propertius is ook kritischer richting de keizer. Kritiek op keizer uitspreken kostte je
je kop. Dus schreef hij over dingen die de keizer niet leuk vond (liefde ipv zo veel mogelijk
kinderen). Dit kan gezien worden als het stille verzet
,Verbanning
- Hij wordt verbannen naar Roemenië. Zelf zegt hij dat hij verbannen is door 'carmen et
error'.
- Carmen - ars amatoria vs ethisch reveil augustus?
- Error - verhouding met Julia?
- 18nc overleden
Metamorphosen
- Epos
- Dactyische hexameter
- Lang, samenhangend verhaal
- Helden en goden
- Anti-epos
- Dactylic hexameter: check
- Lang, samenhangend verhaal: check
- Helden en goden: check
- Maar… De helden gedragen zich niet zo heldhaftig. De goden zijn niet perfect.
Het lijkt dus bijna een parodie te zijn op de epos. Ook zijn het meerdere verhalen
die samenhangen ipv één verhaal.
Hoofdstuk 2
Aanhef en thema
Ovidius roept aan het begin van de epos zijn muze aan, de goden. Zij gaan tevens een
belangrijke rol in zijn verhalen spelen.
Thema
In zijn prooemium (proloog) geeft hij het thema van zijn werk aan. Hierna spreekt hij over de
gedaanten die in nieuwe vormen zijn veranderd. Hij pretendeert min of meer een
wereldgeschiedenis te schrijven in een doorlopend verhaal. De onderdelen hiervan worden
verbonden door het thema van de metamorfosen. Alle verhalen staan in het teken van de
eeuwigdurende verandering in de natuur. Alles ontstaat uit iets anders, dit proces gaat eeuwig
door - centraal thema epos.
Soms is het in mythologische verhalen lastig de chronologie vast te stellen. Hier gebruikt Ovidius
thematische of cyclische ordeningstechnieken voor. - Thebe-cyclus, Bacchus-cyclus,
Athene-cyclus en Orpheus -cyclus
, Hoofdthema, neventhema’s en de verteller
Metamorphoses vormen een samenhangend geheel. Hoofdthema bestaat uit verschillende
metamorphose, maar zijn toch eenheid. Vallen allemaal onder één overkoepelend begrip; de
voortdurende verandering in de natuur.
Belangrijk neventhema - de verhouding tussen goden en mensen. De goden zijn
verantwoordelijk voor de gedaanteveranderingen. Zo straffen (menselijke arrogantie - gelijk
denken te zijn aan goden en verblinding) of lonen (respect voor medemens, eerbied voor de
goden) zij.
Ander neventhema - de liefde en de macht die liefde heeft over mensen en goden.
Ook zijn er in veel verhalen aetiologische elementen verwerkt. Er worden hier verklaringen
gegeven voor het ontstaan van aardrijkskundige namen of een verschijnsel in de natuur.
Neventhema’s zijn zo vervlochten met het hoofdthema dat zij de inhoudelijke samenhang
bevorderen.
Dichter is voornamelijk alwetende verteller in MM. Hij kan het verhaal manipuleren zoals hij wil.
Kan wel complexer; 1) de alwetende verteller geeft in het verhaal aan een van de personages
het woord om bijvoorbeeld een gebeurtenis of een ander verhaal te vertellen - verhaal binnen
verhaal. 2) hele verhalen worden door een andere verteller weergeven. Hierdoor komt er een
ander perspectief. (Pyramus en Thisbe - dochters van koning Minyas)
Het epos
Ontstaan in 8e eeuw vC, na mondelinge traditie. Homerus heeft de twee oudste werken
geschreven, de Ilias en de Odyssee. Ilias gaat over de ruzie tussen twee Griekse leiders
Agamemnon en Achilles tijdens de Trojaanse oorlog. De Odyssee beschrijft de terugkeer van
Odysseus na de val van Troje naar huis, vanaf het moment dat de nimf Calypso werd vrijgelaten.
Genre-kenmerken
1) Lang, verhalend gedicht
2) Geschreven in verheven stijl
3) Dactylische hexameter
4) Onderwerp - daden van helden uit het verre verleden en van goden
Het didactische epos
Ook wel, leergedicht. Overeenkomst in taal, stijl en metrum. Populair ook binnen Hell. epos.
Het hellenistische epos
Gericht op het intellectuele publiek van literaire fijnproevers. Besteedde veel aandacht aan
psychologische en erotische aspecten en laten menselijk handelen niet meer uitsluitend door
goden bepalen. Ook kregen ze veel oog voor onbekende details en onderwerpen die niet zo
voor de hand lagen. Het epos verloor zijn spontane karakter zo.
Ontstaan en ontwikkeling van het Romeinse epos
