10 Proprioceptie
10.1 Inleiding
Proprioceptie = zintuig dat ons bewust en onbewust vertelt waar het lichaam en de ledematen zich
bevinden in de ruimte, en omvat de positie- en bewegingszin. (hoofd: vestibulair systeem)
Het is een deel van het somatosensorieel systeem maar enorm belangrijk voor de sturing van onze
motorische handelingen!
Baan voor tastzin is identiek aan baan voor proprioceptie.
10.2 Proprioceptoren
deze meten spieractiviteit & positie gewrichten
(1) Spierspoelen (= belangrijkste!):
- = intrafusale spiervezels
- In parallel geschakeld met extrafusale spiervezels
- Registeren spierlengteverschillen via Piezo2-kanalen (stretchgevoelig): receptorpotentiaal
neemt toe met snelheid (Ia) en amplitudo (Ia, II) van uitrekking
- Afferenten:
o Ia: draaien spiraalvormig rond centrale gebied van spierspoel + dynamische &
statische info geleiden. Bezenuwing: dynamische + statische kernzakvezels en
kernketenvezels
o II: eindigen op intermediaire gebied + statische info geleiden. Bezenuwing: statische
kernzakvezels en kernketenvezels
- Efferenten:
o γ-motorneuronen komen toe aan de polen spierspoel: regelen gevoeligheid
spierspoelen. Als spier samentrekt zou spierspoel slap komen te hangen, maar de γ-
motorneuronen zorgen ervoor dat spierspoel continu op spanning blijft aangezien
beide polen contraheren (geactiveerd tegelijk met α-motorneuronen)
o α-motorneuronen komen toe aan spier (en vertrekt in ventrale hoorn van RM!)
- We kunnen een spierspoel activeren door vibratie. Pinokkio-illusie: geblindeerde persoon zet
vinger op neus en terwijl trilling opwekken thv de biceps, dan zal deze persoon gevoel krijgen
dat zijn biceps uitgerokken wordt en dus arm verder van neus verwijderd geraakt gevoel
dat neus langer en langer wordt Illusie waarbij men proprioceptieve input geeft aan de
hersenen terwijl die effectief arm niet bewegen is
(2) Golgi-peesorgaan
- = omkapselde collageenbundels
- Gelegen op spier-peesovergang
- In serie geschakeld met extrafusale spiervezels
- Meten spierspanning en contractiekracht via Ib-afferenten Golgipeesorgaan
(contractiegevoelige krachtsensoren)
Spierspoel
10.1 Inleiding
Proprioceptie = zintuig dat ons bewust en onbewust vertelt waar het lichaam en de ledematen zich
bevinden in de ruimte, en omvat de positie- en bewegingszin. (hoofd: vestibulair systeem)
Het is een deel van het somatosensorieel systeem maar enorm belangrijk voor de sturing van onze
motorische handelingen!
Baan voor tastzin is identiek aan baan voor proprioceptie.
10.2 Proprioceptoren
deze meten spieractiviteit & positie gewrichten
(1) Spierspoelen (= belangrijkste!):
- = intrafusale spiervezels
- In parallel geschakeld met extrafusale spiervezels
- Registeren spierlengteverschillen via Piezo2-kanalen (stretchgevoelig): receptorpotentiaal
neemt toe met snelheid (Ia) en amplitudo (Ia, II) van uitrekking
- Afferenten:
o Ia: draaien spiraalvormig rond centrale gebied van spierspoel + dynamische &
statische info geleiden. Bezenuwing: dynamische + statische kernzakvezels en
kernketenvezels
o II: eindigen op intermediaire gebied + statische info geleiden. Bezenuwing: statische
kernzakvezels en kernketenvezels
- Efferenten:
o γ-motorneuronen komen toe aan de polen spierspoel: regelen gevoeligheid
spierspoelen. Als spier samentrekt zou spierspoel slap komen te hangen, maar de γ-
motorneuronen zorgen ervoor dat spierspoel continu op spanning blijft aangezien
beide polen contraheren (geactiveerd tegelijk met α-motorneuronen)
o α-motorneuronen komen toe aan spier (en vertrekt in ventrale hoorn van RM!)
- We kunnen een spierspoel activeren door vibratie. Pinokkio-illusie: geblindeerde persoon zet
vinger op neus en terwijl trilling opwekken thv de biceps, dan zal deze persoon gevoel krijgen
dat zijn biceps uitgerokken wordt en dus arm verder van neus verwijderd geraakt gevoel
dat neus langer en langer wordt Illusie waarbij men proprioceptieve input geeft aan de
hersenen terwijl die effectief arm niet bewegen is
(2) Golgi-peesorgaan
- = omkapselde collageenbundels
- Gelegen op spier-peesovergang
- In serie geschakeld met extrafusale spiervezels
- Meten spierspanning en contractiekracht via Ib-afferenten Golgipeesorgaan
(contractiegevoelige krachtsensoren)
Spierspoel
