VAN CEL NAAR WEEFSEL: FUNCTIE
VENNEKENS
examen:
2 open vragen over grote leerstofonderdelen (12/20)
20 meerkeuzevragen met giscorrectie over details (8/20)
1
,Algemene celfysiologie
2
, WAAROM CELFYSIOLOGIE?
MUCOVISCIDOSE
Mucoviscidose = cystische fibrose (CF) = taaislijmziekte
• Erfelijke ziekte (autosomaal-recessief)
• Levensverwachting = 37 jaar
• Problemen in groei, spijsvertering, fertiliteit en ontwikkeling
• Chronische en zware longinfecties zijn levensbedreigende factor
• Finale therapeutische optie: long-transplantatie (50% overleving 6 jaar erna)
• Meest gevoelige diagnose: zweet-test ([Cl-] in zweet boven 60 mM)
o ‘Kiss of death’: kind op voorhoofd kussen smaakt naar zout → mucoviscidose
• Loss-of-function v/h CFTR kanaal
o Oorzaak: mutatie in 1 gen: CFTR gen
• CFTR kanaal: chloorkanaal in epitheelcellen (longepitheel, zweetklier…)
• 1/25 (Caucasische) europeanen dragen een mutatie
• 1 in 2500 hebben ziekte
• Verschillende types v mutaties (1601 disease-causing)
• lage correlatie genotype - fenotype
• Andere mutatie: ander fenotyper
• ook invloed v andere genen en omgeving
VERSCHILLENDE TYPES VAN DEFECTEN IN CFTR KANALEN
Nog steeds onduidelijk wat kanaal doet → meer onderzoek nodig
I: transcriptie defect
II: defect in proteïne maturatie
• ∆F508 is meest voorkomend mutatie (70% v gevallen)
III: gating/regulatie defect
IV: porie defect, geen permeatie
3
, CF medicatie
• Potentiators verhogen activiteit v CFTR wanneer dit reeds in de membraan zit
• Correctors herstellen defect in proteine maturatie
o Invloed op trafficking → zorgt ervoor dat EW in membraan raakt
Nieuwe hoop?
• CFTR-G551D (5% CF gevallen): kanaal bereikt celmembraan maar is niet actief
→ potentiator (ivacaftor) → kanaal terug actief MAAR zeldzame mutatie
• CFTR-∆F508 (70% CF gevallen): kanaal is functioneel maar bereikt celmembraan niet:
→ corrector + potentiator (lumacaftor/ivacaftor: Orkambi©)
Longfunctie in CF patiënten: placebo VS orkambi
• Mucoviscidose is progressieve ziekte (elk jaar slechter)
• Neerwaartse trend platter met medicatie, maar zeker geen wondermiddel
• Effect behoorlijk beperkt: zowel in controle als behandeling daalt de longfunctie MAAR regressie
(= achteruitgang) trager met behandeling
• Medicatie duur
POLYCISTIC KIDNEY DISEASE
Polycystic kidney disease
• 1/1000
• Meest voorkomende erfelijke vorm v nierfalen
• Progressief
• Normale niet: grootte v/e citroen
• Ziekte: blaast op → cysten/blaasjes die gezond bindweefsel wegduwen
o kan tot 3 à 4 kg wegen + zo groot als rugbybal
• Mutatie polycystine-1 of 2 → coderen beiden voor TM EW
• Waar gaat het mis? Wat is de rol v/d EW in de cystvorming?
4
VENNEKENS
examen:
2 open vragen over grote leerstofonderdelen (12/20)
20 meerkeuzevragen met giscorrectie over details (8/20)
1
,Algemene celfysiologie
2
, WAAROM CELFYSIOLOGIE?
MUCOVISCIDOSE
Mucoviscidose = cystische fibrose (CF) = taaislijmziekte
• Erfelijke ziekte (autosomaal-recessief)
• Levensverwachting = 37 jaar
• Problemen in groei, spijsvertering, fertiliteit en ontwikkeling
• Chronische en zware longinfecties zijn levensbedreigende factor
• Finale therapeutische optie: long-transplantatie (50% overleving 6 jaar erna)
• Meest gevoelige diagnose: zweet-test ([Cl-] in zweet boven 60 mM)
o ‘Kiss of death’: kind op voorhoofd kussen smaakt naar zout → mucoviscidose
• Loss-of-function v/h CFTR kanaal
o Oorzaak: mutatie in 1 gen: CFTR gen
• CFTR kanaal: chloorkanaal in epitheelcellen (longepitheel, zweetklier…)
• 1/25 (Caucasische) europeanen dragen een mutatie
• 1 in 2500 hebben ziekte
• Verschillende types v mutaties (1601 disease-causing)
• lage correlatie genotype - fenotype
• Andere mutatie: ander fenotyper
• ook invloed v andere genen en omgeving
VERSCHILLENDE TYPES VAN DEFECTEN IN CFTR KANALEN
Nog steeds onduidelijk wat kanaal doet → meer onderzoek nodig
I: transcriptie defect
II: defect in proteïne maturatie
• ∆F508 is meest voorkomend mutatie (70% v gevallen)
III: gating/regulatie defect
IV: porie defect, geen permeatie
3
, CF medicatie
• Potentiators verhogen activiteit v CFTR wanneer dit reeds in de membraan zit
• Correctors herstellen defect in proteine maturatie
o Invloed op trafficking → zorgt ervoor dat EW in membraan raakt
Nieuwe hoop?
• CFTR-G551D (5% CF gevallen): kanaal bereikt celmembraan maar is niet actief
→ potentiator (ivacaftor) → kanaal terug actief MAAR zeldzame mutatie
• CFTR-∆F508 (70% CF gevallen): kanaal is functioneel maar bereikt celmembraan niet:
→ corrector + potentiator (lumacaftor/ivacaftor: Orkambi©)
Longfunctie in CF patiënten: placebo VS orkambi
• Mucoviscidose is progressieve ziekte (elk jaar slechter)
• Neerwaartse trend platter met medicatie, maar zeker geen wondermiddel
• Effect behoorlijk beperkt: zowel in controle als behandeling daalt de longfunctie MAAR regressie
(= achteruitgang) trager met behandeling
• Medicatie duur
POLYCISTIC KIDNEY DISEASE
Polycystic kidney disease
• 1/1000
• Meest voorkomende erfelijke vorm v nierfalen
• Progressief
• Normale niet: grootte v/e citroen
• Ziekte: blaast op → cysten/blaasjes die gezond bindweefsel wegduwen
o kan tot 3 à 4 kg wegen + zo groot als rugbybal
• Mutatie polycystine-1 of 2 → coderen beiden voor TM EW
• Waar gaat het mis? Wat is de rol v/d EW in de cystvorming?
4
