1
SAMENVATTING
NEUROFYSIOLOGIE
1 organisatie van het centrale zenuwstelsel
1.1 Structurele organisatie van de cerebrale cortex
Cerebrale cortex bestaat voor meer dan 90% uit zeslagige neocortex:
- Laag 1: dendritische uitlopers
- Laag 2 en 3: cortico-corticale projecties
- Laag 4: inputlaag voor thalamus (afferent thalamocorticaal)
- Laag 5: belangrijke outputlaag: projecties via piramidale neuronen naar subcorticale
structuren (basale ganglia, hersenstam, ruggenmerg)
- Laag 6: efferente corticothalamische neuronen
Brodmann: cortex onderverdeeld in 52 gebieden —> iedere area overeenkomend met functioneel
gebied
Witte stof —> gemyeliniseerdse axonen & gliacellen: wiring van grijze informatiehubs. De banen
projecteren rostrocaudaal via projectiebanen, interhemisferisch via commissuurbanen en
intrahemisferisch via korte associatievezels & en lange associatiebanen
1.2 Functionele neuroanatomie
1.2.1 Het telencephalon: cerebrum, basale ganglia en limbisch systeem
Grootste verschilpunten tussen hersenen rat & mens: grootte (absoluut & relatief) cerebrale
hemisferen, bepaalde sulci en gyri in menselijk brein, kleinere bulbus olfactorius bij de mens en
hemisferische lateralisatie bij de mens.
Frontale kwab: motorische regio’s van de prefrontale associatiezones.
M1, area 4 gaat vooraan over in pmc, area 6 en mediaal in sma.
Frontal eye field, fef = de frontale oogvelden die bij stimulatie zorgen voor geconjugeerde
oogdeviatie naar contralaterale zijde.
Zone van broca in onderste frontale winding van dominante hemisfeer.
Grote prefrontale cortex, pfc, speelt rol in executieve functies, werkgeheugen, cognitie en
persoonlijkheid.
Parietale kwab: primaire somatosensorische cortex, s1, in de gyrus postcentralis.
S2 gelegen net boven sulcus lateralis.
Achter sulcus postcentralis liggen sensorische associatiezones —> rol bij herkenning van allerlei
aspecten van een object.
Ook in deze kwab ligt het lichaamsschema en een algemene visuo-spatiale organisatie (weergave
van de locatie van voorwerpen in de ruimte)
Lobulus inferior: gebieden die functie hebben bij lezen, schrijven, rekenen en vingerherkenning.
Occipitale kwab: primaire visuele cortex (ba 17) rond sulcus calcarinus. Hierrond: area 18 en 19die
visuele associatiecortex vormen
temporale kwab: hippocampus & amygdala —> onderdeel van limbisch systeem —> geheugen &
emotie.
Primaire auditieve cortex thv gyri van heschl met hierrond auditieve associatiezones.
Zone van wernicke, gelegen in area 22 van gyrus temporalis superior in de dominante hemisfeer, is
een belangrijk taalgebied.
Occipitotemporale cortex heeft belangrijke rol bij herkenning van levende wezens, objecten en
plaatsen.
Insula: ‘fifth lobe’ —> driehoekig eiland in diepte van laterale sulcus.
Basale ganglia: nucleus caudatus + de kernen = putamen & globus pallidus. Rol bij regulatie van
bewegingen, emotie, motivatie en leren.
, 2
1.2.2 Het diencephalon: thalamus en hypothalamus
Thalamus: in centrum van brein als schakelkern want synaptisch tussenstation voor verschillende
soorten informatie (sensorisch, motorisch, limbisch) + belang voor bewustzijn en slaap-waakritmen.
Hypothalamus: gelegen in wand van derde ventrikel. Van belang voor overleving: thermoregulatie,
regulatie endocriene systemen en regulatie van gedrag (the four f’s: eten en drinken, seksueel
gedrag, vluchten en vechten)
1.2.3 Het cerebellum
Gelegen in de achterste schedelgroeve en bestaat uit 2 hemisferen en een mediaan gelegen vermis.
Gelijkenissen cerebellum: bestaat uit witte en grijze stof + grijze stof gelegen in cortex en dieper
gelegen kernen + cortex heeft sleuven en windingen.
Sulci cerebellaire cortex liggen dichter bij elkaar dan in cerebrum —> windingen zijn smaller = folia.
Nucleus dentatus met een semicirculair en getand voorkomen.
Nucleus interpositus ligt mediaal van nc dentatus.
Nucleus fastigii die paramediaan in dak van vierde ventrikel gelegen is.
Cerebellum speelt rol in motorische systeem: ontvangen en integreren van informatie van
verschillende sensorische systemen + hierna bewegingen coordineren en controleren van
ipsilaterale lichaamshelft.
1.2.4 Hersenstam
Mesencephalon + pons + medulla oblongata.
Essentieel voor het bewustzijn via ascending reticular activating system (aras).
Hier bevinden zich de kernen van craniale zenuwen iii tem xii.
Hier lopen verschillende banen: banen van lemniscaal & anterolateraal systeem, lemniscus lateralis,
en flm. Ook projectiebanen: corticopontiene vezels, corticonucleaire banen en corticospinale baan.
Mesencephalon: aqueductus cerebri omgeven door periaqueductal grey (pag). Dorsaal hiervan ligt
het tectum, ventraal het tegmentum en anterieur de crus cerebri.
Tectum mesencephali wordt gevormd door colliculus superior en inferior bilateraal.
In het tegmentum mesencephali ligt nucleus ruber, wat een belangrijke kern is in motorisch
systeem.
Substantia nigra ligt op overgang tussen tegmentum mesencephali en crus cerebri, en het vormt een
belangrijke tussenschakel in motorische systeem.
Pons: vestibulaire kernen + corpus trapezoideum + nucleus olivaris superior (deze laatste 2 zijn
tussenstations op auditieve banen afkomstig van de nuceli cochleares).
Medulla oblongata: nucelus olivaris inferior, die via verbindingen met cerebellum en vestibulaire
kernen een tussenstation van het motorisch systeem vormt.
In mo bevinden zich ook kruisingen van het lemniscale systeem en van piramidale baan.
1.2.5 Het ruggenmerg
Beschermd in spinale kanaal. Verlengde van de hersenstam.
Vanuit ruggenmerg vertrekken spinale zenuwen (perifeer zs), waarbij elke zenuw een dorsale wortel
(afferent) en ventrale wortel (efferent) heeft.
Dorsal root ganglion = cellichamen van de sensibele vezels, gelegen in het spinale ganglion.
Grijze stof ligt centraal en h-vorm. Ze wordt ingedeeld in 10 laminae (rexed).
In de achterhoorn maken binnentredende neuronen van de radix posterior synaps met neuronen die
de sensorische informatie naar rostraal geleiden en met interneuronen. In de voorhoorn zijn de
motorneuronen gelegen die de radix anterior van de spinale zenuw vormen.
8 cervicale, 12 thoracale, 5 lumbale, 5 sacrale en 1 coccygeale segmenten die overeenstemmen met
31 spinale zenuwen.
Dermatoom: het bandvormige huidgebied dat bezenuwd wordt door één dorsale wortel van een
spinaal segment.
Witte stof: banen voor motoriek en gevoel + autonome zenuwbanen
SAMENVATTING
NEUROFYSIOLOGIE
1 organisatie van het centrale zenuwstelsel
1.1 Structurele organisatie van de cerebrale cortex
Cerebrale cortex bestaat voor meer dan 90% uit zeslagige neocortex:
- Laag 1: dendritische uitlopers
- Laag 2 en 3: cortico-corticale projecties
- Laag 4: inputlaag voor thalamus (afferent thalamocorticaal)
- Laag 5: belangrijke outputlaag: projecties via piramidale neuronen naar subcorticale
structuren (basale ganglia, hersenstam, ruggenmerg)
- Laag 6: efferente corticothalamische neuronen
Brodmann: cortex onderverdeeld in 52 gebieden —> iedere area overeenkomend met functioneel
gebied
Witte stof —> gemyeliniseerdse axonen & gliacellen: wiring van grijze informatiehubs. De banen
projecteren rostrocaudaal via projectiebanen, interhemisferisch via commissuurbanen en
intrahemisferisch via korte associatievezels & en lange associatiebanen
1.2 Functionele neuroanatomie
1.2.1 Het telencephalon: cerebrum, basale ganglia en limbisch systeem
Grootste verschilpunten tussen hersenen rat & mens: grootte (absoluut & relatief) cerebrale
hemisferen, bepaalde sulci en gyri in menselijk brein, kleinere bulbus olfactorius bij de mens en
hemisferische lateralisatie bij de mens.
Frontale kwab: motorische regio’s van de prefrontale associatiezones.
M1, area 4 gaat vooraan over in pmc, area 6 en mediaal in sma.
Frontal eye field, fef = de frontale oogvelden die bij stimulatie zorgen voor geconjugeerde
oogdeviatie naar contralaterale zijde.
Zone van broca in onderste frontale winding van dominante hemisfeer.
Grote prefrontale cortex, pfc, speelt rol in executieve functies, werkgeheugen, cognitie en
persoonlijkheid.
Parietale kwab: primaire somatosensorische cortex, s1, in de gyrus postcentralis.
S2 gelegen net boven sulcus lateralis.
Achter sulcus postcentralis liggen sensorische associatiezones —> rol bij herkenning van allerlei
aspecten van een object.
Ook in deze kwab ligt het lichaamsschema en een algemene visuo-spatiale organisatie (weergave
van de locatie van voorwerpen in de ruimte)
Lobulus inferior: gebieden die functie hebben bij lezen, schrijven, rekenen en vingerherkenning.
Occipitale kwab: primaire visuele cortex (ba 17) rond sulcus calcarinus. Hierrond: area 18 en 19die
visuele associatiecortex vormen
temporale kwab: hippocampus & amygdala —> onderdeel van limbisch systeem —> geheugen &
emotie.
Primaire auditieve cortex thv gyri van heschl met hierrond auditieve associatiezones.
Zone van wernicke, gelegen in area 22 van gyrus temporalis superior in de dominante hemisfeer, is
een belangrijk taalgebied.
Occipitotemporale cortex heeft belangrijke rol bij herkenning van levende wezens, objecten en
plaatsen.
Insula: ‘fifth lobe’ —> driehoekig eiland in diepte van laterale sulcus.
Basale ganglia: nucleus caudatus + de kernen = putamen & globus pallidus. Rol bij regulatie van
bewegingen, emotie, motivatie en leren.
, 2
1.2.2 Het diencephalon: thalamus en hypothalamus
Thalamus: in centrum van brein als schakelkern want synaptisch tussenstation voor verschillende
soorten informatie (sensorisch, motorisch, limbisch) + belang voor bewustzijn en slaap-waakritmen.
Hypothalamus: gelegen in wand van derde ventrikel. Van belang voor overleving: thermoregulatie,
regulatie endocriene systemen en regulatie van gedrag (the four f’s: eten en drinken, seksueel
gedrag, vluchten en vechten)
1.2.3 Het cerebellum
Gelegen in de achterste schedelgroeve en bestaat uit 2 hemisferen en een mediaan gelegen vermis.
Gelijkenissen cerebellum: bestaat uit witte en grijze stof + grijze stof gelegen in cortex en dieper
gelegen kernen + cortex heeft sleuven en windingen.
Sulci cerebellaire cortex liggen dichter bij elkaar dan in cerebrum —> windingen zijn smaller = folia.
Nucleus dentatus met een semicirculair en getand voorkomen.
Nucleus interpositus ligt mediaal van nc dentatus.
Nucleus fastigii die paramediaan in dak van vierde ventrikel gelegen is.
Cerebellum speelt rol in motorische systeem: ontvangen en integreren van informatie van
verschillende sensorische systemen + hierna bewegingen coordineren en controleren van
ipsilaterale lichaamshelft.
1.2.4 Hersenstam
Mesencephalon + pons + medulla oblongata.
Essentieel voor het bewustzijn via ascending reticular activating system (aras).
Hier bevinden zich de kernen van craniale zenuwen iii tem xii.
Hier lopen verschillende banen: banen van lemniscaal & anterolateraal systeem, lemniscus lateralis,
en flm. Ook projectiebanen: corticopontiene vezels, corticonucleaire banen en corticospinale baan.
Mesencephalon: aqueductus cerebri omgeven door periaqueductal grey (pag). Dorsaal hiervan ligt
het tectum, ventraal het tegmentum en anterieur de crus cerebri.
Tectum mesencephali wordt gevormd door colliculus superior en inferior bilateraal.
In het tegmentum mesencephali ligt nucleus ruber, wat een belangrijke kern is in motorisch
systeem.
Substantia nigra ligt op overgang tussen tegmentum mesencephali en crus cerebri, en het vormt een
belangrijke tussenschakel in motorische systeem.
Pons: vestibulaire kernen + corpus trapezoideum + nucleus olivaris superior (deze laatste 2 zijn
tussenstations op auditieve banen afkomstig van de nuceli cochleares).
Medulla oblongata: nucelus olivaris inferior, die via verbindingen met cerebellum en vestibulaire
kernen een tussenstation van het motorisch systeem vormt.
In mo bevinden zich ook kruisingen van het lemniscale systeem en van piramidale baan.
1.2.5 Het ruggenmerg
Beschermd in spinale kanaal. Verlengde van de hersenstam.
Vanuit ruggenmerg vertrekken spinale zenuwen (perifeer zs), waarbij elke zenuw een dorsale wortel
(afferent) en ventrale wortel (efferent) heeft.
Dorsal root ganglion = cellichamen van de sensibele vezels, gelegen in het spinale ganglion.
Grijze stof ligt centraal en h-vorm. Ze wordt ingedeeld in 10 laminae (rexed).
In de achterhoorn maken binnentredende neuronen van de radix posterior synaps met neuronen die
de sensorische informatie naar rostraal geleiden en met interneuronen. In de voorhoorn zijn de
motorneuronen gelegen die de radix anterior van de spinale zenuw vormen.
8 cervicale, 12 thoracale, 5 lumbale, 5 sacrale en 1 coccygeale segmenten die overeenstemmen met
31 spinale zenuwen.
Dermatoom: het bandvormige huidgebied dat bezenuwd wordt door één dorsale wortel van een
spinaal segment.
Witte stof: banen voor motoriek en gevoel + autonome zenuwbanen
