Toetsdoel 1 Ontwikkeling moedertaal:
Bij moedertaalverwerving ontwikkelen zich tussen 0 en 7 jaar de functionele
taalgebieden in de hersenen. Daar ontwikkelt zich taalbegrip (klankherkenning,
woordherkenning, zinsbegrip) en taalproductie (klankproductie, woordvorming,
zinsvorming). Dit begint met taalherkenning, het is belangrijk dat kinderen vanaf de
geboorte voldoende taalaanbod krijgen. Daarna volgt klankproductie, dit is een
motorische ontwikkeling. Vervolgens ontstaat er woordherkenning, de kinderen
beginnen vanaf hun tweede jaar te bouwen aan een persoonlijk woordenboek. Met
dit woordenboek kunnen ze in hun derde jaar beginnen aan zinsbegrip en
zinsproductie. Vanaf het vijfde jaar zijn alle belangrijke karakteristieken van de taal
verworven.
Ontwikkeling tweede taal of vreemde taal:
Ook hier zijn er voorwaarden om te kunnen leren. Zo moet er naar voorbeelden
geluisterd kunnen worden, zodat de uitspraak geleerd kan worden. Verder is het
belangrijk dat ze genoeg input verwerken. En zorgt aanvullende informatie zoals
beelden en contexten ervoor dat ze begrijpen waar het overgaat. Dit zijn eigenlijk
allemaal dezelfde voorwaardes als bij moedertaal en vreemde taalontwikkeling. Wat
voornamelijk van invloed is op het leren van een taal is op welke leeftijd en onder
welke omstandigheden de taal geleerd wordt. Net zoals bij baby’s die nog niet
meteen kunnen praten doorlopen ook tweedetaalleerders en vreemdetaalleerders
een stille periode waarbij ze voornamelijk taalaanbod in zich op nemen en niet
spreken.
Toetsdoel 2 Schijf van vijf:
Uit de manier waarop kinderen hun moedertaal verwerven, zijn
verschillende principes te herkennen. Deze principes vormen de
basis voor de didactiek van vreemde talen onderwijs.
Componenten:
1. Input: het is belangrijk dat kinderen bloot worden gesteld
aan goed taalaanbod.
2. Verwerken op inhoud: de leerlingen moeten er ook iets mee doen. Ze
moeten de input verwerken op inhoud. Waar gaat het over? Wat is de
strekking van de tekst? Het gaat hierbij dus om het wat. (taalaanbod alleen
is niet voldoende)
3. Verwerken op vorm: hierbij gaat het om de taalvormen en -element die
worden gebruikt. Hoe zeg ik het?
4. Output: het is heel belangrijk dat kinderen ook zelf taal gaan produceren.
5. Strategisch handelen: leerlingen hebben tijdens deze verschillende fasen
, compenserende strategieën nodig.
Input:
Taalaanbod is enorm belangrijk, zonder taalaanbod is er geen taalverwerving
mogelijk. De leerlingen ontdekken regels vanuit het taalaanbod wat ze krijgen, net
zoals jonge kinderen dit doen bij het verwerven van hun moedertaal. Op deze
manier leren ze regelmatigheden herkennen. Regel: hoe meer input en hoe groter
de variëteit aan input, des te gevoeliger worden de leerlingen voor de systematiek
van de taal (de grammatica). Drie criteria waaraan de input moet voldoen:
1. Rijk en uitgebreid
2. Van een moeilijkheidsgraad die net iets boven het actuele
taalbeheersingsniveau van de leerling ligt (interlanguage +1)
3. Authentiek (levensecht, natuurlijk, betekenisvol (functioneel), begrijpelijk en
aantrekkelijk.
Verwerking op inhoud:
Bij verwerking op inhoud gaat het om het begrijpen van de betekenis van de tekst.
Alleen taal luisteren is niet voldoende er moet ook iets gedaan worden met de
input. Het gaat bij verwerking op inhoud om de input te begrijpen. Het is handig om
verwerkingstaken voorafgaand aan de tekst te geven en te bespreken, zo weten de
leerlingen waar ze op moeten letten bij het luisteren of lezen van de tekst.
Verwerking op vorm:
Verwerking op vorm is nodig om bijvoorbeeld de taalregels en de spelling te leren.
Het gaat hierbij om de manier waarop iets gezegd wordt. in het basisonderwijs hoeft
grammatica niet expliciet aangeboden te worden, omdat de leerlingen de
systematiek van de taal impliciet leren. Verwerking van de input op vorm versnelt
dit proces.
Output:
Bij het produceren van taal speelt het langetermijngeheugen een belangrijke rol.
Het werkgeheugen met kenniselementen helpt de kinderen om begrijpelijke
taaluitingen omzetten. Je hebt twee vormen van output:
1. Chunks of combinaties: chunks zijn taalfragmenten van meer dan een
woord of standaardzinnen. Ze spelen een belangrijke rol omdat ze vaak
voorkomen. Beginnende taalleerders kunnen al snel een beetje taal
profuceren waneer ze chunks als fragmenten in verschillende combinaties
gebruiken. Dit noem je Formulaic speech = spreken in formules die bestaan
uit standaardzinnen, zonder de taalregels te kennen.
2. Regelgeleide productie: dit is het onbewust toepassen van regels. Deze
output kan alleen ontstaan als kinderen heel veel taalaanbod hebben gehad,
waardoor ze taalregels hebben ontdekt. Het word ook wel creative speech
genoemd.
Strategisch handelen:
Bij het leren gebruiken van een taal is het voor de leerlingen handig als zij ook
vertrouwd zijn met strategieën en trucs om hun gebrek aan kennis en vaardigheden
te compenseren. Strategieën kun je toepassen bij: receptief handelen (lees- en
luister strategieën), productief handelen (compensatie- of communicatie
strategieën) en algemeen taalgebruik (communcatievaardigheden).
Bij moedertaalverwerving ontwikkelen zich tussen 0 en 7 jaar de functionele
taalgebieden in de hersenen. Daar ontwikkelt zich taalbegrip (klankherkenning,
woordherkenning, zinsbegrip) en taalproductie (klankproductie, woordvorming,
zinsvorming). Dit begint met taalherkenning, het is belangrijk dat kinderen vanaf de
geboorte voldoende taalaanbod krijgen. Daarna volgt klankproductie, dit is een
motorische ontwikkeling. Vervolgens ontstaat er woordherkenning, de kinderen
beginnen vanaf hun tweede jaar te bouwen aan een persoonlijk woordenboek. Met
dit woordenboek kunnen ze in hun derde jaar beginnen aan zinsbegrip en
zinsproductie. Vanaf het vijfde jaar zijn alle belangrijke karakteristieken van de taal
verworven.
Ontwikkeling tweede taal of vreemde taal:
Ook hier zijn er voorwaarden om te kunnen leren. Zo moet er naar voorbeelden
geluisterd kunnen worden, zodat de uitspraak geleerd kan worden. Verder is het
belangrijk dat ze genoeg input verwerken. En zorgt aanvullende informatie zoals
beelden en contexten ervoor dat ze begrijpen waar het overgaat. Dit zijn eigenlijk
allemaal dezelfde voorwaardes als bij moedertaal en vreemde taalontwikkeling. Wat
voornamelijk van invloed is op het leren van een taal is op welke leeftijd en onder
welke omstandigheden de taal geleerd wordt. Net zoals bij baby’s die nog niet
meteen kunnen praten doorlopen ook tweedetaalleerders en vreemdetaalleerders
een stille periode waarbij ze voornamelijk taalaanbod in zich op nemen en niet
spreken.
Toetsdoel 2 Schijf van vijf:
Uit de manier waarop kinderen hun moedertaal verwerven, zijn
verschillende principes te herkennen. Deze principes vormen de
basis voor de didactiek van vreemde talen onderwijs.
Componenten:
1. Input: het is belangrijk dat kinderen bloot worden gesteld
aan goed taalaanbod.
2. Verwerken op inhoud: de leerlingen moeten er ook iets mee doen. Ze
moeten de input verwerken op inhoud. Waar gaat het over? Wat is de
strekking van de tekst? Het gaat hierbij dus om het wat. (taalaanbod alleen
is niet voldoende)
3. Verwerken op vorm: hierbij gaat het om de taalvormen en -element die
worden gebruikt. Hoe zeg ik het?
4. Output: het is heel belangrijk dat kinderen ook zelf taal gaan produceren.
5. Strategisch handelen: leerlingen hebben tijdens deze verschillende fasen
, compenserende strategieën nodig.
Input:
Taalaanbod is enorm belangrijk, zonder taalaanbod is er geen taalverwerving
mogelijk. De leerlingen ontdekken regels vanuit het taalaanbod wat ze krijgen, net
zoals jonge kinderen dit doen bij het verwerven van hun moedertaal. Op deze
manier leren ze regelmatigheden herkennen. Regel: hoe meer input en hoe groter
de variëteit aan input, des te gevoeliger worden de leerlingen voor de systematiek
van de taal (de grammatica). Drie criteria waaraan de input moet voldoen:
1. Rijk en uitgebreid
2. Van een moeilijkheidsgraad die net iets boven het actuele
taalbeheersingsniveau van de leerling ligt (interlanguage +1)
3. Authentiek (levensecht, natuurlijk, betekenisvol (functioneel), begrijpelijk en
aantrekkelijk.
Verwerking op inhoud:
Bij verwerking op inhoud gaat het om het begrijpen van de betekenis van de tekst.
Alleen taal luisteren is niet voldoende er moet ook iets gedaan worden met de
input. Het gaat bij verwerking op inhoud om de input te begrijpen. Het is handig om
verwerkingstaken voorafgaand aan de tekst te geven en te bespreken, zo weten de
leerlingen waar ze op moeten letten bij het luisteren of lezen van de tekst.
Verwerking op vorm:
Verwerking op vorm is nodig om bijvoorbeeld de taalregels en de spelling te leren.
Het gaat hierbij om de manier waarop iets gezegd wordt. in het basisonderwijs hoeft
grammatica niet expliciet aangeboden te worden, omdat de leerlingen de
systematiek van de taal impliciet leren. Verwerking van de input op vorm versnelt
dit proces.
Output:
Bij het produceren van taal speelt het langetermijngeheugen een belangrijke rol.
Het werkgeheugen met kenniselementen helpt de kinderen om begrijpelijke
taaluitingen omzetten. Je hebt twee vormen van output:
1. Chunks of combinaties: chunks zijn taalfragmenten van meer dan een
woord of standaardzinnen. Ze spelen een belangrijke rol omdat ze vaak
voorkomen. Beginnende taalleerders kunnen al snel een beetje taal
profuceren waneer ze chunks als fragmenten in verschillende combinaties
gebruiken. Dit noem je Formulaic speech = spreken in formules die bestaan
uit standaardzinnen, zonder de taalregels te kennen.
2. Regelgeleide productie: dit is het onbewust toepassen van regels. Deze
output kan alleen ontstaan als kinderen heel veel taalaanbod hebben gehad,
waardoor ze taalregels hebben ontdekt. Het word ook wel creative speech
genoemd.
Strategisch handelen:
Bij het leren gebruiken van een taal is het voor de leerlingen handig als zij ook
vertrouwd zijn met strategieën en trucs om hun gebrek aan kennis en vaardigheden
te compenseren. Strategieën kun je toepassen bij: receptief handelen (lees- en
luister strategieën), productief handelen (compensatie- of communicatie
strategieën) en algemeen taalgebruik (communcatievaardigheden).
