Samenvatting Inleiding tot de
kunstwetenschappen
College 2: Plinius tot Van Mander
1. De Oudheid
Griekse oudheid
Filosofie
Retorica
Romeinse oudheid
Filosofie
Retorica
Plinius de Oudere: Naturalis Historia
Paradox: belang en interesse voor kunst maar geen coherente theorie over kunst
Filosofie
Cruciale concepten:
Mimesis = het zo getrouw mogelijk afbeelden van de natuur, het idee dat kunst de
natuur moet imiteren
Aisthesis = alle zintuigelijke ervaringen, gevoel
Proportieleer (o.a. Vitruvius)
Consequenties
Veel romeinse auteurs nemen ideeën over
Neoplatonisme (renaissance)
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 1
, Cruciaal in de Renaissance kunsttheorie tot modernisme
Retorica
1. Argumentatie
2. Taalbeheersing (stijlbewustzijn)
Algemeen: Vinding, Ordening, Verwoording, Memorie, Voordracht
Cruciale concepten:
Decorum
Ekphrasis (beschrijven kunstobjecten)
Allegorie (metafoor)
Ut Pictura Poesis
Romeinse auteurs nemen ideeën over
Plinius de Oudere (24/25 – 79)
Historia Naturalis → oudst overgebleven kunsttheorie
Rijke romeinse ridder en landbezitter.
Militair, schreef reeks van boeken
Boek is wereldkennis
Soort van encyclopedie
“Het hoogtepunt van de schilderkunst 4e eeuw voor Christus”
Historia Naturalis
In 37 delen over de geschiedenis en aspecten ban de natuur: hemel en aarde, de
mens, fauna flora, geneeskundige recepten, mineralen enz.
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 2
, Boekdelen 33-36: metalen en gesteenten
Materiaal → kunstwerken → kunstenaar
Biografische insteek: kunstwerk in relatie tot kunstenaar
Beschrijving kunstwerken, ook verdwenen werken
Stijl en kwaliteitsoordeel
Citeert zijn bronnen
Veel anekdotes en topoi (=literaire beschrijving)
Ook bron voor kunstwerken
Kunstenaars al veel vroeger geïnspireerd door beschrijvingen van schilderijen door
Plinius
Vb.: beschrijving geboorte van Venus → aanleiding Botticelli
2. De Middeleeuwen
Geen kunsttheoretische werken
Technische handboeken → traditie receptenboeken
Modelboeken
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 3
, Probleem: Christelijk verbod op kunst?
10 geboden: geen beelden maken en niet verafgoden
Twee oplossingen:
Beelden kunnen werken als schrift van de ongeletterden
Kunst als geestverheffing, spirituele ervaring vb.: glas in lood
2.Theologie en beeld
“Libri Carolini”
de boeken van Karel de Grote geschreven tijdens de Karolingische renaissance
(kunsten kennen opnieuw een bloei)
Als antwoord op Byzantijnse iconoclasme (kapot maken van beelden)
Voor het eerst uitgegeven 16e eeuw
Verdediging gebruik van beelden in de katholieke kerk
⇒ Waarde van beeldtaal (gift van God)
⇒ Respect voor wat echt is (in vorm) en goed is (in inhoud)
⇒ Waarde van het symbolische/ allegorische (exegeses)
3. De Renaissance
Een nieuw begin?
Doorleven van de Middeleeuwen
Pedagogisch model
Middeleeuwste beeld-theologie
Ideeën uit de Oudheid
Herontdekking oude teksten (Petrarca)
Herontdekking oude kunst
Francisco Petrarca (1304-1374)
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 4
kunstwetenschappen
College 2: Plinius tot Van Mander
1. De Oudheid
Griekse oudheid
Filosofie
Retorica
Romeinse oudheid
Filosofie
Retorica
Plinius de Oudere: Naturalis Historia
Paradox: belang en interesse voor kunst maar geen coherente theorie over kunst
Filosofie
Cruciale concepten:
Mimesis = het zo getrouw mogelijk afbeelden van de natuur, het idee dat kunst de
natuur moet imiteren
Aisthesis = alle zintuigelijke ervaringen, gevoel
Proportieleer (o.a. Vitruvius)
Consequenties
Veel romeinse auteurs nemen ideeën over
Neoplatonisme (renaissance)
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 1
, Cruciaal in de Renaissance kunsttheorie tot modernisme
Retorica
1. Argumentatie
2. Taalbeheersing (stijlbewustzijn)
Algemeen: Vinding, Ordening, Verwoording, Memorie, Voordracht
Cruciale concepten:
Decorum
Ekphrasis (beschrijven kunstobjecten)
Allegorie (metafoor)
Ut Pictura Poesis
Romeinse auteurs nemen ideeën over
Plinius de Oudere (24/25 – 79)
Historia Naturalis → oudst overgebleven kunsttheorie
Rijke romeinse ridder en landbezitter.
Militair, schreef reeks van boeken
Boek is wereldkennis
Soort van encyclopedie
“Het hoogtepunt van de schilderkunst 4e eeuw voor Christus”
Historia Naturalis
In 37 delen over de geschiedenis en aspecten ban de natuur: hemel en aarde, de
mens, fauna flora, geneeskundige recepten, mineralen enz.
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 2
, Boekdelen 33-36: metalen en gesteenten
Materiaal → kunstwerken → kunstenaar
Biografische insteek: kunstwerk in relatie tot kunstenaar
Beschrijving kunstwerken, ook verdwenen werken
Stijl en kwaliteitsoordeel
Citeert zijn bronnen
Veel anekdotes en topoi (=literaire beschrijving)
Ook bron voor kunstwerken
Kunstenaars al veel vroeger geïnspireerd door beschrijvingen van schilderijen door
Plinius
Vb.: beschrijving geboorte van Venus → aanleiding Botticelli
2. De Middeleeuwen
Geen kunsttheoretische werken
Technische handboeken → traditie receptenboeken
Modelboeken
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 3
, Probleem: Christelijk verbod op kunst?
10 geboden: geen beelden maken en niet verafgoden
Twee oplossingen:
Beelden kunnen werken als schrift van de ongeletterden
Kunst als geestverheffing, spirituele ervaring vb.: glas in lood
2.Theologie en beeld
“Libri Carolini”
de boeken van Karel de Grote geschreven tijdens de Karolingische renaissance
(kunsten kennen opnieuw een bloei)
Als antwoord op Byzantijnse iconoclasme (kapot maken van beelden)
Voor het eerst uitgegeven 16e eeuw
Verdediging gebruik van beelden in de katholieke kerk
⇒ Waarde van beeldtaal (gift van God)
⇒ Respect voor wat echt is (in vorm) en goed is (in inhoud)
⇒ Waarde van het symbolische/ allegorische (exegeses)
3. De Renaissance
Een nieuw begin?
Doorleven van de Middeleeuwen
Pedagogisch model
Middeleeuwste beeld-theologie
Ideeën uit de Oudheid
Herontdekking oude teksten (Petrarca)
Herontdekking oude kunst
Francisco Petrarca (1304-1374)
Samenvatting Inleiding tot de kunstwetenschappen 4
