Samenvatting Morfologie van de zaadplant

Morfologie van de zaadplant
Wortel
Definitie
 Bevat geen bladeren of knopen (ongeleed)
 Wordt door belichting niet groen

Wortelgestel: diepte tot waar de wortels doordringen en breedte tot waar ze zich lateraal
uitspreiden

Bouw
Wortelharen
 Naar de top toe ontstaan steeds nieuwe wortelharen, oude verschrompelen en
sterven af (beperkte levensduur)  wortelharenzone, met wortelharen omgeven,
blijft steeds even groot (zone van wortelharen schuift steeds verder naar voren op)
 Functie:
o Opname van water en mineralen
o Oppervlaktevergroting
Slijmschede
 Vanaf de worteltop tot achter de laatst afgestorven wortelharen
 Functie
o Beter contact tussen de absorberende wortelharen en de bodemdeeltjes
o Bescherming tegen uitdroging
  Bij verplanting breken er onvermijdelijk wortelharen af
Wortelmutsje
 Beschermend laagje voor de groeipunt (meristeem) (kan afslijten op zijn weg door de
bodemdeeltjes)
 Slijt zelf ook af maar maakt steeds nieuw materiaal bij
Kurkzone
 Achter de zonde van de wortelharen gaan de buitenste cellen verkurken
 Hierin zijn de cellen ondoordringbaar voor water
 Er kunnen zich wel zijwortels vormen (die op hun beurt weer wortelhaartjes hebben)

Types
Hoofdwortel met zijwortels
 Kiemwortel  hoofdwortel
 Secundaire wortels  zijwortels
Bijwortels = adventieve wortels
 Kiemwortel verdwijnt of groeit even sterk uit als alle andere wortels
 OF indien wortels groeien op andere plantendelen dan de hoofdwortel (vb wortels
op een bol of wortelstok)
 Ontstaan van bijwortels kan benut worden om planten ongeslachtelijk voort te
kweken
 Vele planten kan men bijwortels laten ontwikkelen op afgesneden stengels


Functies

,  Vasthechting in de bodem
 Wortelgestel
o Afhankelijk van vochtigheid, klimaat en bodemsamenstelling
o Meestal niet dieper dan 1 meter, spreiden zich vooral zijdelings uit
o Vb eik en den: wel meer naar de diepte
 Opname van water en mineralen
o Wortelharen: groot absorptieoppervlak
 Opslaan van reservevoedingsstoffen
 Ongeslachtelijke voortplanting

Omgevormde wortels
Knolvormige wortels
 Hoofdwortel is verdikt
 Verdikking want opslagplaats van voedsel zoals bv zetmeel
 Vb peen, suikerbiet, schorseneer
 Verdikte hoofdwortel is langwerpig, smal  penwortel
o Vb paardenbloem, peen, schorseneer
o Meestal tweejarige planten: 1e jaar reserve opslaan, 2e jaar reserve gebruiken
voor ontwikkeling van bloemen, vruchten en zaden
 Bij verdikking is onderste deel van de stengel (hypocotyl) betrokken  verdikte
stengel
o Vb radijs, raap
Wortelknollen
 Verdikte bijwortels
 Knollen staan in verbinding met een knop die dient voor de vermenigvuldiging
 Vb dahlia, speenkruid
Wortels met wortelknolletjes
 Kleine, parelvormige verdikkingen op wortel
 In knolletjes leven bacteriën van het geslacht Rhizobium
 Mutualisme
o Knolletjesbacteriën leven in symbiose met de hogere plant
o Kunnen vrije stikstof uit de lucht halen  stikstofverbindingen  aminozuren
 aanmaak eiwitten (zowel voor de bacteriën als voor de plant)
o In ruil krijgen bacteriën water, zouten en suikers
 Groenbemesting
o Op stikstofarme gronden zaaien  op natuurlijke manier de concentratie van
stikstofzouten in een bodem verhogen
 Vb: vlinderbloemigen
Hechtwotels
 Stengels kunnen bijwortels ontwikkelen die in holten doordringen en zo de plant
vastankeren
 Vb klimop
Luchtwortels
 Water aan de vochtige lucht onttrekken
 Vb epifytische orchideeën
Steltwortels
 Tropische boomsoorten

,  Vanuit de stam of vanop zijtakkken ontwikkelen hangende wortels in de lucht
 Ze groeien verticaal of schuin naar beneden en ankeren de plant vervolgens vast in
de bodem  bijkomende ondersteuning  ‘STEUNWORTELS’
o Vb schroefpalm
 STELTWORTELS
o Rolrond
 PLANKWORTELS
o Afgeplat
o Groeien met de stam mee naar boven en vormen zo ondersteunende stutten
rondom de stam
o Vb teak
 Typisch in mangroven (plantenvegetaties in het slibrijke water van ondiepe tropische
zeekusten)
Ademwortels
 Bij bomen van mangroven en moerassen
 Wortels groeien loodrecht uit het slijk omhoog
 In die wortels ontstaan luchtkanalen  lucht aanvoeren naar delen dieper in het slijk
 Vb moerascipres
Zuigwortels (=haustoriën)
 Parasitaire planten hebben wortels die in de weefsels van de gastplant groeien 
nodige voedingsstoffen onttrekken
 Vb maretak (halfparasiet)
o Zijn zuigwortels in de houtvaten van boomtakken  krijgt van de waardplant
water en mineralen
o Organische stoffen worden in de groene bladeren van de maretak door
fotosynthese opgebouwd

Stengel
Definitie
 Hoofdorgaan dat bladeren draagt of heeft gedragen
 Geleed
 Duidelijke segmentering waar te nemen door de aanwezigheid van knopen, waarop
bladeren en bladknoppen zijn ingeplant
 ≠ steel (niet geleed)




Bouw
Eindknop