Pneumologie
Semiologie van het respiratoir systeem
= leer van ziektesystemen
1. Anamnese:
1. Hoest: kan droog of productief (sputum productie) zijn
2. Haemopeu = ophoesten van bloed
3. Dyspneu = kortademigheid
4. Thorax pijn
Hoest:
Acuut: <3 weken, subacuut: 3-8 wk en chronisch: >8 wk
Epidemiologie: helft vd consultaties gaan om hoest, bij de meesten kunnen we hier een
oorzaak voor vinden en behandelen
Slijm kan zijn:
- Waterig
- Mucus
- Purulent (etterig)
- Bloed (hemoptoë)
Bij een geur van het slijm doet dit ons denken aan besmetting met anaerobe àlongabses bv
àBronchorrhea = overvloedig veel slijm ophoesten (bv bij longabsces, bronchiectasie,
mucoviscidose.
Acute hoest wordt meestal veroorzaakt door een inflammatoir proces in de bovenste of
onderste luchtwegen. Kan ook het eerste teken zijn van een chronische hoest (bv tekenen
van COPD, astma,…)
Chronische hoest kan beinvloed worden door roken, bloodstelling aan pollutie. We delen
chronische ptn op in personen met een abnormale x-ray van de long en personen met een
normale x-ray van de long.
Longaandoeningen met abnormale X-ray vd long
- COPD: chronische bronchitis àis een heel belangrijke
- Bronchiolitis: infectieus of door toxisch/medicatie
- Bronchiectasie: abnormale dilatatie vd luchtwegen
- Mucoviscidose
- Compressie op trachea à bv door tumor
- Tracheobronchomalacia: verzwakking vd luchtweg wand (luchtwegen gaan
toeklappen bij uitademen)
- Interstitiele longziekten: bv longfibrose (verlittekening vd long)
- Chronisch hartfalenàgeven ook hoest
- Long abscess of tuberculose
, - Longkanker (minder dan 2% vd gevallen van chronische hoest) vaak ophoesten van
bloed hierbij.
Longaandoeningen met normale X-ray vd long
- Astma àbelangrijkste hierbij!
- non astmatische eosinofiele bronchitis = ontsteking vd luchtwegen door eosinofielen
zonder klassieke kenmerken van astma
- gastro-esofagale reflux (zure reflux vanuit de maag)
- Upper airway cough syndrome àhoesten door postnasale drip of rhinosinusitis:
problem licht dus in de neus of sinussen maar zal voor een hoest zorgen.
- Gebruik van chronische medicatie = ACE-inhibitoren (tegen hartfalen, geven klachten
van chronische hoest.
Hemoptoë = ophoesten van bloed/bloed in sputum
àis altijd een alarmteken!!!!
Het kan ook zijn dat de p bloed ophoest dat eigenlijk naar beneden is gelopen vanuit de neus
of keel. Het is belangrijk om hier onderscheid te kunnen maken.
Oorzaken:
- Pneumonia
- COPD
- Longkanker
- Bronchiectasie
- Tuberculose
- Longembole
- Ook bij aandoeningen van het hart kunnen we hemoptoë zien
Wat moeten we hierbij doen?
àAltijd eerst een CT scan, ook bloedonderzoek
- Bronchoscopy: bloeding localiseren en eventueel behandelen
- Bij hevig bloeden leggen we de p op de zijde vd long die bloed zodat de andere vrij is
- We kunnen ook zuurstof geven of bepaalde medicatie om het bloeden te stoppen
Dyspnea = kortademigheid
àBelangrijk om te bespreken hoe dit w ervaren voor de patient.
Orthopnea = kortademig in lig à Kan ons doen denken aan hartfalen!
Zijn de klachten geassocieerd met wheezing of stridor (piepend geluid bij inademen door
blokkage van bv tumor of bij kinderen ingeslikt speelgoed bv). De ernst van de dyspnea gaan
we beschrijven adhv de NYHA schaal:
1. Geen dysnpea, geen limitaties
2. Bij zware inspanning
3. Bij moderate exercise
4. Bij elke inspanning + in rust
Voor opvolging kan ook nog de visueel analgoe schaal, borg schaal en MRC-schaal gebruikt w
Oorzaken:
Respiratoire ziekten
- Obstructieve: astma, COPD
, - Restrictieve (verlies van longvolume): pleuravocht, spierzwakte
- Vasculaire: longembolie
Cardiale ziektes, anemie, slechte conditie, hyperventilatie syndroom (=psychogeen)
Thoracale pijn:
-Niet-respiratoire oorzaken: cardiaal, reflux, esophagale spasmen, musculaire pijn
-Long en viscerale pleura, long heeft geen zenuwen dus kan op zich geen pijn doen!
-Parietale pleura (binnenkant): kan wel pijn doen àpleuritis, klaplong,…
2. Fysiek onderzoek:
àInspectie van de thorax: ademt de p op een normaal respiratoir ritme, zijn de
ademhalingsbewegingen symmetrisch en zijn er malformaties van de thorax.
àAlgemene inspectie:
Is hij in respiratoire distress, tekenen van kortademigheid, vertoont hij cyanose (blauwe
verkleuring rond mond of vingers), tekenen van clubbing (kan wijzen op cardiorespiratoire
ziekten)à verdikking van het distale uiteinde vd vingers + bolle nagels, meeste ptn met
mucoviscidose hebben dit.
àPalpatie van de thorax:
Crepitaties van de huid (voelt aan of je over sneeuw looptàbij klaplong zal er lucht in het
onderhuids weefsel komen).
àPercussie vd thorax: een soort natheid kan wijzen op vocht, soort zoemend geluid kan
wijzen op pneumothorax
àMet stethoscoop: discontinueus, crepitaties, wheezing,…
3. Bijkomend onderzoek:
1. Bronchoscopie: met camera in de luchtwegen gaan. We kunnen ook slijmen of
voorwerpen weghalen.
2. Thoracoscopy: kijkoperatie van de longen (via incisies).
3. Pleurocentesis: = puncties à wanneer p vocht heeft tussen de twee pleuras noemen
we dat een pleurale efusie. Meestal is het de viscerale pleura die ziek is en vocht
heeft aangemaakt.
We voeren de
punctie uit om het
vocht te verwijderen
en ook als diagnose
à oorzaak van
vocht.
Longfunctietesten
1. Spirometry
= geforceerd expiratoir vitale capaciteits maneuvre (snel
inademen, even pauzeren en terug snel uitadenem tot aan
het residueel volume)
We zien hierbij een spirogram, waarvan we het gele blokje nodig hebben.
Semiologie van het respiratoir systeem
= leer van ziektesystemen
1. Anamnese:
1. Hoest: kan droog of productief (sputum productie) zijn
2. Haemopeu = ophoesten van bloed
3. Dyspneu = kortademigheid
4. Thorax pijn
Hoest:
Acuut: <3 weken, subacuut: 3-8 wk en chronisch: >8 wk
Epidemiologie: helft vd consultaties gaan om hoest, bij de meesten kunnen we hier een
oorzaak voor vinden en behandelen
Slijm kan zijn:
- Waterig
- Mucus
- Purulent (etterig)
- Bloed (hemoptoë)
Bij een geur van het slijm doet dit ons denken aan besmetting met anaerobe àlongabses bv
àBronchorrhea = overvloedig veel slijm ophoesten (bv bij longabsces, bronchiectasie,
mucoviscidose.
Acute hoest wordt meestal veroorzaakt door een inflammatoir proces in de bovenste of
onderste luchtwegen. Kan ook het eerste teken zijn van een chronische hoest (bv tekenen
van COPD, astma,…)
Chronische hoest kan beinvloed worden door roken, bloodstelling aan pollutie. We delen
chronische ptn op in personen met een abnormale x-ray van de long en personen met een
normale x-ray van de long.
Longaandoeningen met abnormale X-ray vd long
- COPD: chronische bronchitis àis een heel belangrijke
- Bronchiolitis: infectieus of door toxisch/medicatie
- Bronchiectasie: abnormale dilatatie vd luchtwegen
- Mucoviscidose
- Compressie op trachea à bv door tumor
- Tracheobronchomalacia: verzwakking vd luchtweg wand (luchtwegen gaan
toeklappen bij uitademen)
- Interstitiele longziekten: bv longfibrose (verlittekening vd long)
- Chronisch hartfalenàgeven ook hoest
- Long abscess of tuberculose
, - Longkanker (minder dan 2% vd gevallen van chronische hoest) vaak ophoesten van
bloed hierbij.
Longaandoeningen met normale X-ray vd long
- Astma àbelangrijkste hierbij!
- non astmatische eosinofiele bronchitis = ontsteking vd luchtwegen door eosinofielen
zonder klassieke kenmerken van astma
- gastro-esofagale reflux (zure reflux vanuit de maag)
- Upper airway cough syndrome àhoesten door postnasale drip of rhinosinusitis:
problem licht dus in de neus of sinussen maar zal voor een hoest zorgen.
- Gebruik van chronische medicatie = ACE-inhibitoren (tegen hartfalen, geven klachten
van chronische hoest.
Hemoptoë = ophoesten van bloed/bloed in sputum
àis altijd een alarmteken!!!!
Het kan ook zijn dat de p bloed ophoest dat eigenlijk naar beneden is gelopen vanuit de neus
of keel. Het is belangrijk om hier onderscheid te kunnen maken.
Oorzaken:
- Pneumonia
- COPD
- Longkanker
- Bronchiectasie
- Tuberculose
- Longembole
- Ook bij aandoeningen van het hart kunnen we hemoptoë zien
Wat moeten we hierbij doen?
àAltijd eerst een CT scan, ook bloedonderzoek
- Bronchoscopy: bloeding localiseren en eventueel behandelen
- Bij hevig bloeden leggen we de p op de zijde vd long die bloed zodat de andere vrij is
- We kunnen ook zuurstof geven of bepaalde medicatie om het bloeden te stoppen
Dyspnea = kortademigheid
àBelangrijk om te bespreken hoe dit w ervaren voor de patient.
Orthopnea = kortademig in lig à Kan ons doen denken aan hartfalen!
Zijn de klachten geassocieerd met wheezing of stridor (piepend geluid bij inademen door
blokkage van bv tumor of bij kinderen ingeslikt speelgoed bv). De ernst van de dyspnea gaan
we beschrijven adhv de NYHA schaal:
1. Geen dysnpea, geen limitaties
2. Bij zware inspanning
3. Bij moderate exercise
4. Bij elke inspanning + in rust
Voor opvolging kan ook nog de visueel analgoe schaal, borg schaal en MRC-schaal gebruikt w
Oorzaken:
Respiratoire ziekten
- Obstructieve: astma, COPD
, - Restrictieve (verlies van longvolume): pleuravocht, spierzwakte
- Vasculaire: longembolie
Cardiale ziektes, anemie, slechte conditie, hyperventilatie syndroom (=psychogeen)
Thoracale pijn:
-Niet-respiratoire oorzaken: cardiaal, reflux, esophagale spasmen, musculaire pijn
-Long en viscerale pleura, long heeft geen zenuwen dus kan op zich geen pijn doen!
-Parietale pleura (binnenkant): kan wel pijn doen àpleuritis, klaplong,…
2. Fysiek onderzoek:
àInspectie van de thorax: ademt de p op een normaal respiratoir ritme, zijn de
ademhalingsbewegingen symmetrisch en zijn er malformaties van de thorax.
àAlgemene inspectie:
Is hij in respiratoire distress, tekenen van kortademigheid, vertoont hij cyanose (blauwe
verkleuring rond mond of vingers), tekenen van clubbing (kan wijzen op cardiorespiratoire
ziekten)à verdikking van het distale uiteinde vd vingers + bolle nagels, meeste ptn met
mucoviscidose hebben dit.
àPalpatie van de thorax:
Crepitaties van de huid (voelt aan of je over sneeuw looptàbij klaplong zal er lucht in het
onderhuids weefsel komen).
àPercussie vd thorax: een soort natheid kan wijzen op vocht, soort zoemend geluid kan
wijzen op pneumothorax
àMet stethoscoop: discontinueus, crepitaties, wheezing,…
3. Bijkomend onderzoek:
1. Bronchoscopie: met camera in de luchtwegen gaan. We kunnen ook slijmen of
voorwerpen weghalen.
2. Thoracoscopy: kijkoperatie van de longen (via incisies).
3. Pleurocentesis: = puncties à wanneer p vocht heeft tussen de twee pleuras noemen
we dat een pleurale efusie. Meestal is het de viscerale pleura die ziek is en vocht
heeft aangemaakt.
We voeren de
punctie uit om het
vocht te verwijderen
en ook als diagnose
à oorzaak van
vocht.
Longfunctietesten
1. Spirometry
= geforceerd expiratoir vitale capaciteits maneuvre (snel
inademen, even pauzeren en terug snel uitadenem tot aan
het residueel volume)
We zien hierbij een spirogram, waarvan we het gele blokje nodig hebben.
