,Internationaal recht
Deel 1. Inleiding: algemene kenmerken van het internationaal recht
Hoofdstuk 1. Wat is internationaal recht (volkenrecht)
DEFINITIE
Niet:
- Het recht dat de betrekkingen tussen volkeren regelt à volkenrecht
- Het recht dat de betrekkingen tussen staten regelt à er zijn namelijk ook internationale
organisaties, niet-gouvernementele organisaties en particulieren
Wel:
- De rechtstak die de internationale betrekkingen regelt
- Niet 1 wetgever (heb je wel op nationaal niveau)
- Voortdurend in ontwikkeling
- Betrekkingen tss staten regelen (handels-, milieuakkoorden…)
- Heterogeen; heel verschillend
INTERNATIONAAL RECHT EN NATIONAAL RECHT
Nationaal recht: het recht dat de normen omvat die de betrekkingen tussen de staat en haar
rechtsonderhorigen regelen, en tussen de rechtsonderhorigen onderling
è Soms is een harmonisering van het nationaal recht nodig
è Soms is er de invoering van bepaalde gemeenschappelijke minimumbescherming of
minimumstandaard nodig
Bv. internationale mensenrechtenstandaarden of voor tal van Europeesrechtelijke regels
INTERNATIONAAL PUBLIEKRECHT EN INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT
Internationaal recht= internationaal publiekrecht
Internationaal recht≠ internationaal privaatrecht
Internationaal privaatrecht: zaken tss particulieren met een grensoverschrijdend element à het
gaat om regels van nationaal recht die bepalen welk NR van toepassing is in een bepaalde situatie
è Toenemende harmonisering: staten gaan via een VERDRAG gemeenschappelijke IPR-regels
gaan vastleggen
è Dit zorgt ervoor dat het onderscheid tussen de twee steeds minder afgelijnd wordt
RAISON D’êTRE
Nood aan IR door:
, - Nood om samenleven over de grenzen aan bepaalde regels te onderwerpen
- Door de geglobaliseerde wereld
- toegenomen interactie tussen staten
- toegenomen interdependentie
- Politiek project
- De gevolgen van burgeroorlogen, crisissen, milieuvervuiling stoppen niet aan de grenzen
- Instrument om bruggen te bouwen tussen culturen en regio’s
Butterlfy effect = een gebeurtenis in het ene land kan gevolgen hebben in andere landen
Agenda setting = mensen en middelen gaan mobiliseren, problemen aankaarten
Primaire regels = de inhoudelijke rechten en plichten die staten delen
Secundaire regels = hoe komt het internationaal recht tot stand
HISTORSCHE EVOLUTIE
Middeleeuwen:
- Tijdperk van het natuurrecht, ius naturale (regels die niet gecreeerd worden door vorsten of
koningen, maar ze denken dat deze voordien er waren door goddelijke wil en gevonden
moeten worden door juristen of theologen) -> internationaal recht krijgt een meer
gestructureerde vorm
- Rol katholieke kerk, het is het instrument dat het natuurrecht gaat verspreiden
- Bellum iustum of de theorie van de rechtvaardige oorlog, iusta causa of een goede reden,
een goede oorzaak om de wapens op te nemen tegen een ander land
17e eeuw: oorsprong moderne internationaal recht
- Moderne internationaal recht -> idee vn gelijke staten en soevereiniteit
- Ovvergang vn natuurrecht naar positief recht (= recht wordt gemaakt en gevormd door
staten)
- Geestelijke vaders van het moderne internationale recht zoals Hugo Grotius
o Grondlegger van het IR, mare hiberum
18e en 19e eeuw: doorbraak positief recht
18e eeuw:
- 1758: droit des gens
- Term international law
- Meer en meer bilaterale verdragen (tss twee partijen)
, 19e eeuw:
- Professionalisering (ILA: International law association & IDI: Institut de droit international)
(beide opgericht in belgie, belgie speelde dus een grote rol in de doorbraak van het positief
recht)
- Eerste internationale organisaties (universele postunie, internationale telegraafunie)
- Opkomst multilaterale gedragen (tss meerdere partijen) bv. oorlogen
- Eerste ervaringen internationale juridische geschillenbeslechting (= als onderhandelingen
falen gaat men de zaak voorleggen aan een onafhankelijke scheidsrechters die het geschil
gaan oplossen adhv regels.; men gaat voor het eerst geschillen tussen staten voorleggen aan
arbitragetribunalen)
1899: permanent hof van arbitrage
- Eigenlijk niet permanent, biedt diensten aan als het nodig is, tribunalen worden hier
opgericht, geen permanente rechters!!
Gustave rolin-Jacquemyns: lag mee aan de wieg van het insitut de droit international, mede oprichter
grensoverschrijdend tijdschrift
20e eeuw: exponentiële groei
- Proliferatie (groei of verspreiding) van internationale en regionale organisaties, incl eerste
echte collectieve veiligheidsacties (bv. Volkenbond en VN) naar een mondiale club
o Volkenbond -> samenwerking tss verschillende (soevereine) volkeren op grond vn
een verdrag
o Volkenbond is minder representatief dan de VN (telt 193 leden, vroeger 51)
Verklaring toename aan leden: dekolonisatie vn Afrika (ook uiteenvallen van de
USSR)
Laatste nieuwkomers: Zwitserland en Zuid-Soedan
- Proliferatie internationale en regionale hoven en rechtbanken
o Permanent internationaal gerechtshof werd opgericht door de volkenbond en
zetelde in het vredespaleis in den haag, was vrij actief in het interbellum, bleek ook
niet zo permanent te zijn, de tweede wereldoorlog werd hem fataal, werd daarna
vervangen door het internationaal gerechtshof van de VN
- Codificatie (opschrijven en bundelen vn wetten) diverse sub-domeinen: er stond in veel
domeinen nog niets op papier en ze vielen gwn terug op gewoonterechterlijke regels
- Opkomst nieuwe sub-domeinen na WOI bv. mensenrechten
- Diversificatie (verscheidenheid aanbrengen) rechtssubjecten
- exponentiele ontwikkeling van het internationaal recht
o Internationale interactie à beheerst door IR
§ Deelgebieden IR:
- strafrecht
- recht der gewapende conflicten
- minimale arbeidsomstandigheden
- zeerecht
Deel 1. Inleiding: algemene kenmerken van het internationaal recht
Hoofdstuk 1. Wat is internationaal recht (volkenrecht)
DEFINITIE
Niet:
- Het recht dat de betrekkingen tussen volkeren regelt à volkenrecht
- Het recht dat de betrekkingen tussen staten regelt à er zijn namelijk ook internationale
organisaties, niet-gouvernementele organisaties en particulieren
Wel:
- De rechtstak die de internationale betrekkingen regelt
- Niet 1 wetgever (heb je wel op nationaal niveau)
- Voortdurend in ontwikkeling
- Betrekkingen tss staten regelen (handels-, milieuakkoorden…)
- Heterogeen; heel verschillend
INTERNATIONAAL RECHT EN NATIONAAL RECHT
Nationaal recht: het recht dat de normen omvat die de betrekkingen tussen de staat en haar
rechtsonderhorigen regelen, en tussen de rechtsonderhorigen onderling
è Soms is een harmonisering van het nationaal recht nodig
è Soms is er de invoering van bepaalde gemeenschappelijke minimumbescherming of
minimumstandaard nodig
Bv. internationale mensenrechtenstandaarden of voor tal van Europeesrechtelijke regels
INTERNATIONAAL PUBLIEKRECHT EN INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT
Internationaal recht= internationaal publiekrecht
Internationaal recht≠ internationaal privaatrecht
Internationaal privaatrecht: zaken tss particulieren met een grensoverschrijdend element à het
gaat om regels van nationaal recht die bepalen welk NR van toepassing is in een bepaalde situatie
è Toenemende harmonisering: staten gaan via een VERDRAG gemeenschappelijke IPR-regels
gaan vastleggen
è Dit zorgt ervoor dat het onderscheid tussen de twee steeds minder afgelijnd wordt
RAISON D’êTRE
Nood aan IR door:
, - Nood om samenleven over de grenzen aan bepaalde regels te onderwerpen
- Door de geglobaliseerde wereld
- toegenomen interactie tussen staten
- toegenomen interdependentie
- Politiek project
- De gevolgen van burgeroorlogen, crisissen, milieuvervuiling stoppen niet aan de grenzen
- Instrument om bruggen te bouwen tussen culturen en regio’s
Butterlfy effect = een gebeurtenis in het ene land kan gevolgen hebben in andere landen
Agenda setting = mensen en middelen gaan mobiliseren, problemen aankaarten
Primaire regels = de inhoudelijke rechten en plichten die staten delen
Secundaire regels = hoe komt het internationaal recht tot stand
HISTORSCHE EVOLUTIE
Middeleeuwen:
- Tijdperk van het natuurrecht, ius naturale (regels die niet gecreeerd worden door vorsten of
koningen, maar ze denken dat deze voordien er waren door goddelijke wil en gevonden
moeten worden door juristen of theologen) -> internationaal recht krijgt een meer
gestructureerde vorm
- Rol katholieke kerk, het is het instrument dat het natuurrecht gaat verspreiden
- Bellum iustum of de theorie van de rechtvaardige oorlog, iusta causa of een goede reden,
een goede oorzaak om de wapens op te nemen tegen een ander land
17e eeuw: oorsprong moderne internationaal recht
- Moderne internationaal recht -> idee vn gelijke staten en soevereiniteit
- Ovvergang vn natuurrecht naar positief recht (= recht wordt gemaakt en gevormd door
staten)
- Geestelijke vaders van het moderne internationale recht zoals Hugo Grotius
o Grondlegger van het IR, mare hiberum
18e en 19e eeuw: doorbraak positief recht
18e eeuw:
- 1758: droit des gens
- Term international law
- Meer en meer bilaterale verdragen (tss twee partijen)
, 19e eeuw:
- Professionalisering (ILA: International law association & IDI: Institut de droit international)
(beide opgericht in belgie, belgie speelde dus een grote rol in de doorbraak van het positief
recht)
- Eerste internationale organisaties (universele postunie, internationale telegraafunie)
- Opkomst multilaterale gedragen (tss meerdere partijen) bv. oorlogen
- Eerste ervaringen internationale juridische geschillenbeslechting (= als onderhandelingen
falen gaat men de zaak voorleggen aan een onafhankelijke scheidsrechters die het geschil
gaan oplossen adhv regels.; men gaat voor het eerst geschillen tussen staten voorleggen aan
arbitragetribunalen)
1899: permanent hof van arbitrage
- Eigenlijk niet permanent, biedt diensten aan als het nodig is, tribunalen worden hier
opgericht, geen permanente rechters!!
Gustave rolin-Jacquemyns: lag mee aan de wieg van het insitut de droit international, mede oprichter
grensoverschrijdend tijdschrift
20e eeuw: exponentiële groei
- Proliferatie (groei of verspreiding) van internationale en regionale organisaties, incl eerste
echte collectieve veiligheidsacties (bv. Volkenbond en VN) naar een mondiale club
o Volkenbond -> samenwerking tss verschillende (soevereine) volkeren op grond vn
een verdrag
o Volkenbond is minder representatief dan de VN (telt 193 leden, vroeger 51)
Verklaring toename aan leden: dekolonisatie vn Afrika (ook uiteenvallen van de
USSR)
Laatste nieuwkomers: Zwitserland en Zuid-Soedan
- Proliferatie internationale en regionale hoven en rechtbanken
o Permanent internationaal gerechtshof werd opgericht door de volkenbond en
zetelde in het vredespaleis in den haag, was vrij actief in het interbellum, bleek ook
niet zo permanent te zijn, de tweede wereldoorlog werd hem fataal, werd daarna
vervangen door het internationaal gerechtshof van de VN
- Codificatie (opschrijven en bundelen vn wetten) diverse sub-domeinen: er stond in veel
domeinen nog niets op papier en ze vielen gwn terug op gewoonterechterlijke regels
- Opkomst nieuwe sub-domeinen na WOI bv. mensenrechten
- Diversificatie (verscheidenheid aanbrengen) rechtssubjecten
- exponentiele ontwikkeling van het internationaal recht
o Internationale interactie à beheerst door IR
§ Deelgebieden IR:
- strafrecht
- recht der gewapende conflicten
- minimale arbeidsomstandigheden
- zeerecht
