H1: Psychologie?
Inleiding
Def: wetenschappelijk discipline (= steven opbouwen betrouwbare kennis dmv ws methoden) die
zich bezighoudt met:
Interne geestelijke processen: mentale, betrouwbare kennis opbouwen door luisteren, niet
altijd betrouwbaar en observeerbaar, soms af te leiden via mimiek (liegen)
Externe gedragingen: observeerbaar, je kan zien wat iemand doet en daar iets uit afleiden
Soorten psychologien:
Experimenteel:
o Kwantitatieve metingen
o Doel: bekomen tot betrouwbare kennis mbv kwantificeren
o Experiment = artificiele context creëren met daarbinnen bepaalde parameters die ze
cst houden
o Vb. IQ test
Klinisch
o Men met psychische problemen helpen door betrouwbare kennis, soms ook
experimenteel -> niet altijd v. toep want in onderzoek heeft men andere criteria om
de effectiviteit in te schatten dan die ze gebruiken in klinische praktijken!
o Vb. gevalstudies = men beschrijft hoe bepaalde processen verlopen bij klein aantal
mensen
Arbeids
o Studie van mensen in organisaties en daar taken/arbeid verrichten
o Vb. vragen welke omstadigheden werkt men optimaal, factoren die men tot burn-out
brengen
Ontwikkeling
o Men functioneert anders in verschillende fasen van leven/ontwikkeling
o Vb. volwassen vs kind: verwachtingen ve volwassen dat ze eigen inschatting hebben
over hun mogelijkheden en beperkingen
Persoonlijkheid
o Zoeken of groeperen naar karakter/kenmerken/persoonlijkheidtypen die stabiel
blijven tijdens ontwikkeling
o Vb. iemand blijft gedurende hele leven verlegen
Sociale psy
o Zoeken naar invloed omgeving, vnl menslijke omgeving op wat wij doen/denken
o Vb. mensen gaan meer stereotyp denken/discrimineren naar gelang omgeving die
vuil of proper is
Psychologie vs psychiatrie:
Verschillen:
Psychiatrie = onderdeel van geneeskunde, alle psychiators zijn dokters
Dokter mag een idicatie voorschrijven, toep farmacologie en ook psychotherapie
Pyschologen hebben geen geneeskunde gestudeerd wel psychologie, mag geen midicatie
voorschijven
, Raakvlak:
Psychiatrie gaat methoden ontwikkelen om mensen te herstellen, psychotherapie is
onderdeel dat zich ophetzelfde richt
Men helpen met psychische problemen
Methodiek: psychiater kan methoden hanteren die psycholoog uitvoerd, omgekeerd geldt dit
niet!
Perspectieven:
1) Biologische psy
o Men probeert om psychische processen te verklaren door biologische factoren
o Vb. genetisch/aangeboren, evolutionair = verwijzen nut ve bepaald gedrag tijdens
ontwikkeling
2) Behaviorisme
o John Watson 20ste E geïnspireert door expiriment Pavlov, bedenkingen van
interospectie, id plaats komt gedragspsychologie
o Gedragspsychologie = enkel kijken naar gedrag om betrouwbare info te bekomen
o Info: Pavlov leert hond kwijlen wnr hij bel hoort, Interospectie = binnenin kijken ->
was voor behaviorisme; beschrijf wat er in u hoofd afspeelt als … gebeurt
3) Cognitieve psy
o Cognities = mentale toestanden
o Info verwerken = psychisch funtioneren vd mens
o Mentale processen als gedrag bestuderen
o Mechanische visie op werking van mentale processen
4) Psychodynamische psy
o Froyd, complex model van psychisch funtioneren
o Gevalsbeschrijvingen
o Groot deel fysieke activiteit gebeurt onbewust
5) Humanistische psy
o Focus op persoonlijke ontwikkeling/groei
Actuele vraagstukken
1) Want to eat well? Forget about willpower:
Wansinks conclusie; ‘Om gezond te eten is het geen kwestie van willen maar om de
omgeving zodanig aan te passen zonder dat je het zelf beseft.’
Besluit: veel fouten in de artikels, onbetrouwbare info, Wansink neemt ontslag hij heeft
onbewust foute methodiek gebruikt en problematische statistische technieke toegepast.
Veel psychologische onderzoeken gebeuren op slordige manier waarbij de statistitische
technieken niet adequaat zijn om tot zulke conclusies te bekomen.
1) Meeste gebupliceerde ws onderzoeken zijn onbetrouwbaar:
Fundamenteel probleem: je weet niet of ze waar/niet waar zijn, men doet onderzoek en
hoop je dat het bijdraagt aan het beantwoorden van de vraag
De manier waarop het onderzocht wordt en de statistische technieken die gebruikt worden is
het moeilijk om een duidelijk antwoord te krijgen.
2) Perspectives on psychological science:
Bevindingen waarvan is aangetoond dat ze niet kloppen, blijven nog lang overleven.
= Kerkhof van ontdooide theoriën.
, Probleem: veel theoriën waarvan aangetoont dat ze niet waar zijn worden nog steeds vertelt
als waar. Bv. men die creatief zijn gebruiken vooral R-helft, …
3) The extent and consequences of p-hacking inscience:
Vele onderzoekers bezondigen zich, meestal zonder het zelf te beseffen, men gebruikt
onbewust verkeerde technieken die onbetrouwbaar zijn.
4) Estimating the reproducibility of psychological science:
Aug 2015: slechts 1/3 van gepubliceerde psychologische studies lijken gerepliceerd te
kunnen worden door onafh onderzoek. 2/3 worden niet gepubliceerd.
Vb. Er zijn 2 pogingen geweest over dat mensen in de toekomst kunnen kijken, besluit was
dat dit niet waar, er werd maar 1tje gepubliceerd.
5) The cancer test:
Men is bezig met geneesmiddelen tegen kanker, hierbij zie je dat 1/3 maar gerepliceerd
worden.
Er is een grote fout met de statistische tecnhnieken die men gebruikt vandaag de dag
Besluit: Wees voorzichtig bij het noteren over resultaten van psychologisch onderzoek, er is werk aan
de winkel om de kwaliteit van onderzoeken te verbeteren om tot betrouwbaardere resultaten te
bekomen.
Lessen 1&2
Wetenschappelijk is de beste manier om kennis van de wereld op te bouwen, maar de wetenschap
kan/moet beter worden, niet alles zomaar aannemen. Leer kritisch denken!
Vaak problemen door toepassen van foute methodes => statische methoden in vraag gesteld id
psychologie
Meta-onderzoek = onderzoek op onderzoek
EXPLORATIEF + HYPOTHESE TOESTSEND onderzoeken:
Exploratief/verkennend:
Beschrijvingstatistiek
Hypothese maken
Nuttig, veel data
Verder onderzoek nodig!!
Nooit bevestinging van hypothese, geen conclusie => vaag
Men gebruikt vooral deze methode (foute)
Hypothese toetsend:
Inferentiele statistiek
Klopt dit?
Er is waarschijnlijk een uitspraak/verband met hypothese
Gerichter data verzamelen
Helder formulering
Conclusie
Vb. methode: nulhypothese toetsing
, Nulhypothese toetsing:
Kijken of hypothese klopt, wetens bewijzen, specifiek data, ervan uitgaan dat geen verschil is
indirecte manier om aan te tonen dat H2 van H2 fout is.
Kenmerken: toetsing H2 (= tegengestelde H1) van H1 (= oorspr hypothese)
o is negatief van H1, 2x ontkenning -> niet zo dat … geen…
Doel: aantonen dat hypothese niet klopt = geen effect
o Vb. pil tegen koorts -> werkt dit effectief of placebo?
o Nulhypotese is bijna altijd fout, meerdere factoren, H1 is niet perse bewezen!! Het
testen van veel hypotheses leiden tot meer fouten.
Onderzoek begint altijd met hypothese (= niet bewezen uitspraak over realiteit)
Na hypothese, verzamelen data (klopt hypothese?)
Vaak geen antwoord => vraag wijzigen in: hoe waarschijnlijk is mijn hypothese?
Resultaat: volwaardig antwoord op voorwaarden van uw data!!
Samengevat:
Nulhypothese beantwoord je andere vraag
Nulhypothese: Hoe waarschijnlijk zijn mijn ‘data’ (die je onderzoekt) als, op voorwaarden dat
mijn hypothese juist is
Waarschijnlijkheid antwoord: Hoe waarschijnlijk is mijn hypothese als, op voorwaarden dat
ik de data vind, die ik gevonden heb.
Extra: Populatie -> steekproef (deel vd populatie gaat info verzamelen):
o Beschrijvingstatistiek, uitspraak over steekproef (representatief) = beperkt
Steekproef -> populatie
o Inferentiele statistiek, uitspraak obv steekproef over populatie = veralgemening
H2: De hersenen
Inleiding
Clinico-anatomische methode:
Verband hersenen + psychische processen
Vroeger: psychische functies in onderscheiden hersenstructuren te lokaliseren
Broca: articulatie op specifiek plaats te lokaliseren
Dynamische clinico anat meth:
Delen psychische functies te lokaliseren, maar samenwerking van verschillende hersenregios
=> ontstaan nieuwe functies, die eig hebben, welke niet door de eig vd verschillende regios op zich
verklaard kunnen worden
Zenuwcellen/neuronen
= basiseenheid vd hersenen
Functie: overdracht signalen/info
Bouw:
Cellichaam
Dendrieten: info ontvangen van andere neuronen
Axon (+ myelineschede -> versnelt Apot): info doorgeven aan andere cellen
Synaps: plaatse waar info doorgegeven worden, ruimte axon en dendriet andere zenuwcel
Inleiding
Def: wetenschappelijk discipline (= steven opbouwen betrouwbare kennis dmv ws methoden) die
zich bezighoudt met:
Interne geestelijke processen: mentale, betrouwbare kennis opbouwen door luisteren, niet
altijd betrouwbaar en observeerbaar, soms af te leiden via mimiek (liegen)
Externe gedragingen: observeerbaar, je kan zien wat iemand doet en daar iets uit afleiden
Soorten psychologien:
Experimenteel:
o Kwantitatieve metingen
o Doel: bekomen tot betrouwbare kennis mbv kwantificeren
o Experiment = artificiele context creëren met daarbinnen bepaalde parameters die ze
cst houden
o Vb. IQ test
Klinisch
o Men met psychische problemen helpen door betrouwbare kennis, soms ook
experimenteel -> niet altijd v. toep want in onderzoek heeft men andere criteria om
de effectiviteit in te schatten dan die ze gebruiken in klinische praktijken!
o Vb. gevalstudies = men beschrijft hoe bepaalde processen verlopen bij klein aantal
mensen
Arbeids
o Studie van mensen in organisaties en daar taken/arbeid verrichten
o Vb. vragen welke omstadigheden werkt men optimaal, factoren die men tot burn-out
brengen
Ontwikkeling
o Men functioneert anders in verschillende fasen van leven/ontwikkeling
o Vb. volwassen vs kind: verwachtingen ve volwassen dat ze eigen inschatting hebben
over hun mogelijkheden en beperkingen
Persoonlijkheid
o Zoeken of groeperen naar karakter/kenmerken/persoonlijkheidtypen die stabiel
blijven tijdens ontwikkeling
o Vb. iemand blijft gedurende hele leven verlegen
Sociale psy
o Zoeken naar invloed omgeving, vnl menslijke omgeving op wat wij doen/denken
o Vb. mensen gaan meer stereotyp denken/discrimineren naar gelang omgeving die
vuil of proper is
Psychologie vs psychiatrie:
Verschillen:
Psychiatrie = onderdeel van geneeskunde, alle psychiators zijn dokters
Dokter mag een idicatie voorschrijven, toep farmacologie en ook psychotherapie
Pyschologen hebben geen geneeskunde gestudeerd wel psychologie, mag geen midicatie
voorschijven
, Raakvlak:
Psychiatrie gaat methoden ontwikkelen om mensen te herstellen, psychotherapie is
onderdeel dat zich ophetzelfde richt
Men helpen met psychische problemen
Methodiek: psychiater kan methoden hanteren die psycholoog uitvoerd, omgekeerd geldt dit
niet!
Perspectieven:
1) Biologische psy
o Men probeert om psychische processen te verklaren door biologische factoren
o Vb. genetisch/aangeboren, evolutionair = verwijzen nut ve bepaald gedrag tijdens
ontwikkeling
2) Behaviorisme
o John Watson 20ste E geïnspireert door expiriment Pavlov, bedenkingen van
interospectie, id plaats komt gedragspsychologie
o Gedragspsychologie = enkel kijken naar gedrag om betrouwbare info te bekomen
o Info: Pavlov leert hond kwijlen wnr hij bel hoort, Interospectie = binnenin kijken ->
was voor behaviorisme; beschrijf wat er in u hoofd afspeelt als … gebeurt
3) Cognitieve psy
o Cognities = mentale toestanden
o Info verwerken = psychisch funtioneren vd mens
o Mentale processen als gedrag bestuderen
o Mechanische visie op werking van mentale processen
4) Psychodynamische psy
o Froyd, complex model van psychisch funtioneren
o Gevalsbeschrijvingen
o Groot deel fysieke activiteit gebeurt onbewust
5) Humanistische psy
o Focus op persoonlijke ontwikkeling/groei
Actuele vraagstukken
1) Want to eat well? Forget about willpower:
Wansinks conclusie; ‘Om gezond te eten is het geen kwestie van willen maar om de
omgeving zodanig aan te passen zonder dat je het zelf beseft.’
Besluit: veel fouten in de artikels, onbetrouwbare info, Wansink neemt ontslag hij heeft
onbewust foute methodiek gebruikt en problematische statistische technieke toegepast.
Veel psychologische onderzoeken gebeuren op slordige manier waarbij de statistitische
technieken niet adequaat zijn om tot zulke conclusies te bekomen.
1) Meeste gebupliceerde ws onderzoeken zijn onbetrouwbaar:
Fundamenteel probleem: je weet niet of ze waar/niet waar zijn, men doet onderzoek en
hoop je dat het bijdraagt aan het beantwoorden van de vraag
De manier waarop het onderzocht wordt en de statistische technieken die gebruikt worden is
het moeilijk om een duidelijk antwoord te krijgen.
2) Perspectives on psychological science:
Bevindingen waarvan is aangetoond dat ze niet kloppen, blijven nog lang overleven.
= Kerkhof van ontdooide theoriën.
, Probleem: veel theoriën waarvan aangetoont dat ze niet waar zijn worden nog steeds vertelt
als waar. Bv. men die creatief zijn gebruiken vooral R-helft, …
3) The extent and consequences of p-hacking inscience:
Vele onderzoekers bezondigen zich, meestal zonder het zelf te beseffen, men gebruikt
onbewust verkeerde technieken die onbetrouwbaar zijn.
4) Estimating the reproducibility of psychological science:
Aug 2015: slechts 1/3 van gepubliceerde psychologische studies lijken gerepliceerd te
kunnen worden door onafh onderzoek. 2/3 worden niet gepubliceerd.
Vb. Er zijn 2 pogingen geweest over dat mensen in de toekomst kunnen kijken, besluit was
dat dit niet waar, er werd maar 1tje gepubliceerd.
5) The cancer test:
Men is bezig met geneesmiddelen tegen kanker, hierbij zie je dat 1/3 maar gerepliceerd
worden.
Er is een grote fout met de statistische tecnhnieken die men gebruikt vandaag de dag
Besluit: Wees voorzichtig bij het noteren over resultaten van psychologisch onderzoek, er is werk aan
de winkel om de kwaliteit van onderzoeken te verbeteren om tot betrouwbaardere resultaten te
bekomen.
Lessen 1&2
Wetenschappelijk is de beste manier om kennis van de wereld op te bouwen, maar de wetenschap
kan/moet beter worden, niet alles zomaar aannemen. Leer kritisch denken!
Vaak problemen door toepassen van foute methodes => statische methoden in vraag gesteld id
psychologie
Meta-onderzoek = onderzoek op onderzoek
EXPLORATIEF + HYPOTHESE TOESTSEND onderzoeken:
Exploratief/verkennend:
Beschrijvingstatistiek
Hypothese maken
Nuttig, veel data
Verder onderzoek nodig!!
Nooit bevestinging van hypothese, geen conclusie => vaag
Men gebruikt vooral deze methode (foute)
Hypothese toetsend:
Inferentiele statistiek
Klopt dit?
Er is waarschijnlijk een uitspraak/verband met hypothese
Gerichter data verzamelen
Helder formulering
Conclusie
Vb. methode: nulhypothese toetsing
, Nulhypothese toetsing:
Kijken of hypothese klopt, wetens bewijzen, specifiek data, ervan uitgaan dat geen verschil is
indirecte manier om aan te tonen dat H2 van H2 fout is.
Kenmerken: toetsing H2 (= tegengestelde H1) van H1 (= oorspr hypothese)
o is negatief van H1, 2x ontkenning -> niet zo dat … geen…
Doel: aantonen dat hypothese niet klopt = geen effect
o Vb. pil tegen koorts -> werkt dit effectief of placebo?
o Nulhypotese is bijna altijd fout, meerdere factoren, H1 is niet perse bewezen!! Het
testen van veel hypotheses leiden tot meer fouten.
Onderzoek begint altijd met hypothese (= niet bewezen uitspraak over realiteit)
Na hypothese, verzamelen data (klopt hypothese?)
Vaak geen antwoord => vraag wijzigen in: hoe waarschijnlijk is mijn hypothese?
Resultaat: volwaardig antwoord op voorwaarden van uw data!!
Samengevat:
Nulhypothese beantwoord je andere vraag
Nulhypothese: Hoe waarschijnlijk zijn mijn ‘data’ (die je onderzoekt) als, op voorwaarden dat
mijn hypothese juist is
Waarschijnlijkheid antwoord: Hoe waarschijnlijk is mijn hypothese als, op voorwaarden dat
ik de data vind, die ik gevonden heb.
Extra: Populatie -> steekproef (deel vd populatie gaat info verzamelen):
o Beschrijvingstatistiek, uitspraak over steekproef (representatief) = beperkt
Steekproef -> populatie
o Inferentiele statistiek, uitspraak obv steekproef over populatie = veralgemening
H2: De hersenen
Inleiding
Clinico-anatomische methode:
Verband hersenen + psychische processen
Vroeger: psychische functies in onderscheiden hersenstructuren te lokaliseren
Broca: articulatie op specifiek plaats te lokaliseren
Dynamische clinico anat meth:
Delen psychische functies te lokaliseren, maar samenwerking van verschillende hersenregios
=> ontstaan nieuwe functies, die eig hebben, welke niet door de eig vd verschillende regios op zich
verklaard kunnen worden
Zenuwcellen/neuronen
= basiseenheid vd hersenen
Functie: overdracht signalen/info
Bouw:
Cellichaam
Dendrieten: info ontvangen van andere neuronen
Axon (+ myelineschede -> versnelt Apot): info doorgeven aan andere cellen
Synaps: plaatse waar info doorgegeven worden, ruimte axon en dendriet andere zenuwcel
