Samenvatting gerontologie

GERONTOLOGIE
1. ALGEMENE INLEIDING IN DE GERONTOLOGIE

1.1 ALGEMENE INLEIDING

1.1.1 WAT IS GERONTOLOGIE?

Gerontologie = wetenschap van het ouder worden



Gerontologie bestudeerd

 Profiel van de oudere volwassene
 Ouder worden als ontwikkelingsproces
 Vergrijzing als sociaal gegeven



1.1.2 CENTRALE DOELSTELLINGEN

Healthy ageing

 Levenslang proces
 In stand houden van functionele mogelijkheden
 Bevorderen zelfredzaamheid
 Promotie en preventie



Succesful ageing

 Nadruk op welzijn en kwaliteit van leven
 Veerkracht
 Zelfregie



Productive ageing

 Activiteiten
 Bijdrage leveren aan de samenleving/gemeenschap



Active ageing

 Proces optimaliseren gezindheid, participatie en veiligheid
 Kwaliteit van leven verhogen
 Participeren samenleving



1.1.3 UITDAGINGEN 21 E EEUW
Uitdaging 21e eeuw = healthy ageing
1

,  Fysiek welbevinden
 Sociaal welbevinden
 Mentaal welbevinden



Andere uitdagingen:

 Ouderdom was vroeger geen evidentie
 Vergrijzing van onze maatschappij
 meer buurtzorg en mantelzorg
 Beeldvorming van de oudere persoon is erg belangrijk
 oudere persoon moet meer positief afgebeeld worden



1.2 BEGRIPSBEPALING VAN DE OUDERE POPULATIE

1.2.1 BEGRIPSBEPALING: VISIE OP OUDER WORDEN IN DE OUDHEID


Er zijn verschillende visies op het ouder worden.
Manheimer onderscheidt 4 visies op het ouder worden

 De visie van Plato
 De visie van Aristoteles
 De visie van Cicero
 De visie van Montaigne


Plato

 Oudere populatie verwerft nieuwe inzichten door studie
 Oudere personen leveren een bijdrage aan de maatschappij
 Ouder worden is niet erg



Aristoteles

 Oudere personen moeten zich terug trekken uit de maatschappij
 Je moet aanvaarden dat je ouder wordt
 Je mag geen initiatief meer nemen in de samenleving
 Cumming en Henry (1961) vertalen dit in de disengagementtheorie



Cicero en Montaigne

 Ouderen moeten zo lang mogelijk actief blijven
 Ouderen moeten zich actief verzetten tegen teruggang en verlies (activiteitstheorie)
Postmodern oogpunt

 Maatschappij stelt ouder worden vooral negatief voor
 Niet laten leiden door de negatieve stereotypen omtrent ouderen, want dit heeft
een grote impact op onze maatschappij

2

,1.2.2 BEGRIPSBEPALING: 4 GENERATIES


De vooroorlogse generatie (1910 – 1930)

 Gehoorzaamheid en conventionele waarden centraal.
 Geconfronteerd met minstens één WO.



De stille generatie (1931 – 1941)

 Opgegroeid met dreiging van een WO
 Ruim aanwezig in vrijwilligerswerk



De protestgeneratie/babyboomers (1941 – 1955)

 Rebelleerden tegen het klein burgerlijk moraal
 Vb. hippies, strijden voor vrouwenrechten, …



De verloren generatie (1956 – 1970)

 Jeugdwerkloosheid
 Kwaliteit van leven werd belangrijk (inzien dat niet alles werken is)
 Welvaart stijgt



1.2.3 DEFINIËREN VAN DE OUDERE POPULATIE
Senior versus kwetsbare oudere persoon

 Enorme evolutie van de omschrijving
 Vroeger werd er geen onderscheid gemaakt in activiteit en leeftijd
o Bejaarden waren 60plussers




1.3 DE GROEP VAN DE DERDE LEEFTIJD

 Na 1980 sprak men van actieve bejaarden versus oudere bejaarden
o Revolutie: ‘wij willen een onderscheid’
 Jongbejaarden: actief en dynamisch jonggepensioneerden
 Bejaarden
 Hoogbejaarden
 Nieuw begrip: senioren

3

, Frêle ouderen

 Kwetsbaar
 Fysieke achteruitgang
 Cognitieve en sociale achteruitgang
 Minder autonoom




1.4 DEMOGRAFISCHE VERANDERING

1.4.1 VERGRIJZING


Oorzaak vergrijzing

 Toename levensverwachting
o Medische kennis en technologie neemt toe
o Toenemende welvaart
 Nataliteit
o Dalend aantal geboortes
o Stijging gemiddelde leeftijd voor het krijgen van een eerste kind
 Dubbele vergrijzing
o De oudste ouderen nemen toe
o Meer nood aan zorg



Dubbele vergrijzing

 Verhouding oudste oudere personen t.o.v. de totale oudere populatie
 Aandeel oudste oudere personen neemt steeds toe



Effecten vergrijzing

 Rechtstreekse effecten op de ouderenzorg
 Meer plaatsen creëren in residentiële ouderenzorg
 Thuiszorg betaalbaar houden
 Wanverhouding beroepsactieve leeftijd en gepensioneerden (meer gepensioneerden
dan beroepsactieve leeftijd)
 ouderenafhankelijkheidsgraad

1.5 MAATSCHAPPELIJKE BEELDVORMING

 Heel wat vooroordelen binnen onze maatschappij
 Geen positieve blik op de oudere populatie
 Negatief stereotiep ouderdomsbeeld
o Intellectueel functioneren
o Persoonlijke relaties
o Sociale relaties
 Creatie van een optimaal ouderenbeeld

4