SAMENVATTING INTEGRALE JEUGDHULP
ACADEMIEJAAR 2022-2023
H1: kader integrale jeugdhulp
1. Situering jeugdhulp
- Onder de koepel van Vlaamse overheid: kijken naar gezin
Agentschap opgroeien: hier worden heel veel zaken geregeld door de
overheid
Voor jeugdhulp moet je als ouder niet betalen
Valt in agentschap opgroeien en worden betaald door overheid
Aanbod: geboorte, adoptie, pleegzorg, groeipakket, kinderopvang, opvoeding
en jeugdhulp
Heel veel hulpverleners zijn hier tewerkgesteld
- Bereik Jeugdhulp/opgroeien
50.628 kinderen
2,5% 0-25 jaar
Nog meer dan 6.000 in de wachtlijst voor NRTJ
1.1. Voorbeelden jeugdhulp
- 9/09/2021
BOY: jongen van 10 die in een voorziening wordt geplaatst en zelf geen idee
heeft wat er gebeurt en waarom het gebeurt
Hij komt in een situatie waar hij zelf niet voor heeft gekozen
Blik van kinderen in jeugdhulp
- 30/08
Sarah: heeft altijd geleefd in een gezin vol criminaliteit, …
Wordt uit huis gehaald en in een leefgroep gezet
Heeft nooit geleerd om duurzame relaties op te bouwen – heeft impact op
latere ontwikkeling
Expert in overleven: over het echte leven heel weinig meegekregen
- Hulpvragen evolueren
Als hulpvermener mee evolueren
Armoede, vluchtelingen, …
Hulpvragen worden complexer
pag. 1
, 2. Visie jeugdhulp
- Doelstellingen decreet 2014
Een integralere manier om jeugdhulp in kaart te brengen zodat er een betere
doorstroom is tussen verschillende organisatie
Moet de jeugdhulp beter maken
1) Vermaatschappelijking van de jeugdhulp
Netwerk en context betrekken om samen zorg te dragen voor de kinderen
(steunfiguren voor het kind)
Draaglast van de zorg verdelen
Niet enkel de hulpverlener, ouders en het kind
2) Organiseren van tijdige toegang tot rechtstreekse en niet-rechtstreekse
hulpverlening
Binnen RTJ is er een goede evolutie: veel initiatieven die vlot toegankelijk zijn
Binnen NRTJ is er geen goede evolutie: nog steeds veel wachtlijsten
3) Hulpcontinuïteit waarborgen
Cliëntoverleg: aanvragen wanneer continuïteit in gedrang komt zodat er niet
te veel breuklijnen komen in traject
Vanaf dat de kinderen in staat zijn om het te begrijpen en te praten volgen
zij het overleg
Bemiddeling: samen afspraken maken en er samen uit proberen te geraken
4) Gepast omgaan met verontrustende situaties
Gemandateerde voorzieningen die een specifiek mandaat hebben voor
verontrusting
5) Voorzien in crisisjeugdhulp
Ontstaan met integrale jeugdhulp
Voor elk kind/gezin moet er onmiddellijk hulp kunnen zijn wanneer er een
crisis plaatsvindt
6) Maximale participatie van de minderjarige en zijn context
Zoveel mogelijk luisteren naar de stem van het kind/de jongeren
7) Een integrale aanpak realiseren bij het organiseren en aanbieden van de
jeugdhulp
Samenwerking tussen verschillende voorzieningen, tussen RTJ en NRTJ en de
toegangspoort
pag. 2
, 2.1. Verfijning van de doelstellingen, een 2.0-aanpak voor integrale jeugdhulp in
Vlaanderen
2.1.1. Aandacht voor preventie en vroegdetectie versterken
- De eerste 1000 vanaf conceptie tot een leeftijd van 3 jaar ongeveer zijn heel
belangrijk voor de ontwikkeling van een mens
In deze dagen extra inzetten op zorg voor moeder, kind en welzijn
Deze fase extra aandacht geven
- Daarom in elke gemeente een Huis van het kind
Zodat de eerste hulpverlening extreem laagdrempelig is
- Kleine K: kinderpsychiatrie voor kinderen van 0 tot 3 jaar
Wordt op hele jonge leeftijd ingezet om kinderen en gezin te behandelen
- Alert zijn voor psychische problemen bij kinderen en jongeren
Erover praten promoten via campagnes
- Kinderen en jongeren helpen door problemen bij ouders aan te pakken
Veel meer aandacht voor de laatste jaren
Als hulpverlener ook aandacht hebben voor het ouderschap: vragen hoe dat
loopt
2.1.2. Inzetten op vermaatschappelijking van de jeugdhulp
- Meer krachtgericht werken als basishouding in de jeugdhulp
Is heel oplossingsgericht: er zijn altijd krachten aanwezig bij een gezin/ouders
Krachten en sterktes inzetten en versterken
- Kiezen voor pleegzorg als eerste optie
Moet de eerste reflex zijn wanneer een kind om een of andere reden niet
meer thuis kan wonen
HV moet kunnen verantwoorden waarom ze pleegzorg NIET als eerste optie
hebben gekozen
Pleegzorg is niet nodig wanneer er in de omgeving van het kind iemand
aanwezig is die de opvoeding tijdelijk kan overnemen
- De mogelijkheden van de vertrouwenspersoon en het belang van
ervaringsdeskundigheid – lus vzw
Als er geen vertrouwenspersoon is kunnen ze naar LUS VZW
LUS: zorgt voor een vertrouwenspersoon
2.1.3. Een duidelijke toegang tot jeugdhulp
- Nieuwe maatschappelijke noden, nieuwe antwoorden
Vluchtelingen zorgen voor veranderende maatschappelijke tendens
Hebben recht op hulpverlening, maar is moeilijk voor hulpverleners om te
weten hoe ze moeten reageren en weten wat de kinderen nodig hebben
- Radicalisering als bijzondere uitdaging
- Actieplan online hulpverlening
- Bandbreedte: voorzien van budgetten
Financiële tegemoetkoming voorzien voor steun/netwerkfiguren
pag. 3
, 2.1.4. Flexibiliteit en continuïteit van de jeugdhulp waarborgen
- Kinderen, jongeren en gezinnen verdienen continuïteit in de jeugdhulp
Wissels in jeugdhulp vermijden – zorgt voor breuklijnen
- De bestaande mogelijkheden versterkt inzetten of bijsturen
- Een netwerkaanpak met duidelijke verantwoordelijkheden
- De brug naar de volwassenheid
Vroeger was jeugdhulp tot 18 jaar
Nu veel typemodules mogelijk tot 25 jaar – hebben ook hulp nodig
2.1.5. Gevat optreden in verontrustende situaties in de jeugdhulp
- 1712: hét nummer voor elke burger, ook voor kinderen en jongeren
- Alert zijn en optreden in verontrusting: een duidelijke opdracht in de jeugdhulp
Signs of safety
- Toegankelijke ondersteuning door de gemandateerde voorzieningen consult
- Family Justice Centers in Vlaanderen
Huizen waar slachtoffers van huiselijk geweld terecht kunnen
In dit huis zitten alle voorzieningen samen onder 1 dak zodat het proces
sneller kan gaan
3. Psychologisch consulent en IJH
- Begeleider voor de gemeenschapsintellingen – opgroeien
- Conculent – hulpverlener Ondersteuningscentra en Sociale Diensten
Jeugdrechtbank regio Antwerpen
- Pleegzorgbegeleider Brussel
- Contextbegeleider
- Sterk in individuele begeleiding
- Sterk in gesprekstechnieken
- Diagnostische achtergrond is meerwaarde
4. Kader van jeugdhulp
5. Rechtstreek
stoegankelij
ke
jeugdhulp
(RTJ)
pag. 4
ACADEMIEJAAR 2022-2023
H1: kader integrale jeugdhulp
1. Situering jeugdhulp
- Onder de koepel van Vlaamse overheid: kijken naar gezin
Agentschap opgroeien: hier worden heel veel zaken geregeld door de
overheid
Voor jeugdhulp moet je als ouder niet betalen
Valt in agentschap opgroeien en worden betaald door overheid
Aanbod: geboorte, adoptie, pleegzorg, groeipakket, kinderopvang, opvoeding
en jeugdhulp
Heel veel hulpverleners zijn hier tewerkgesteld
- Bereik Jeugdhulp/opgroeien
50.628 kinderen
2,5% 0-25 jaar
Nog meer dan 6.000 in de wachtlijst voor NRTJ
1.1. Voorbeelden jeugdhulp
- 9/09/2021
BOY: jongen van 10 die in een voorziening wordt geplaatst en zelf geen idee
heeft wat er gebeurt en waarom het gebeurt
Hij komt in een situatie waar hij zelf niet voor heeft gekozen
Blik van kinderen in jeugdhulp
- 30/08
Sarah: heeft altijd geleefd in een gezin vol criminaliteit, …
Wordt uit huis gehaald en in een leefgroep gezet
Heeft nooit geleerd om duurzame relaties op te bouwen – heeft impact op
latere ontwikkeling
Expert in overleven: over het echte leven heel weinig meegekregen
- Hulpvragen evolueren
Als hulpvermener mee evolueren
Armoede, vluchtelingen, …
Hulpvragen worden complexer
pag. 1
, 2. Visie jeugdhulp
- Doelstellingen decreet 2014
Een integralere manier om jeugdhulp in kaart te brengen zodat er een betere
doorstroom is tussen verschillende organisatie
Moet de jeugdhulp beter maken
1) Vermaatschappelijking van de jeugdhulp
Netwerk en context betrekken om samen zorg te dragen voor de kinderen
(steunfiguren voor het kind)
Draaglast van de zorg verdelen
Niet enkel de hulpverlener, ouders en het kind
2) Organiseren van tijdige toegang tot rechtstreekse en niet-rechtstreekse
hulpverlening
Binnen RTJ is er een goede evolutie: veel initiatieven die vlot toegankelijk zijn
Binnen NRTJ is er geen goede evolutie: nog steeds veel wachtlijsten
3) Hulpcontinuïteit waarborgen
Cliëntoverleg: aanvragen wanneer continuïteit in gedrang komt zodat er niet
te veel breuklijnen komen in traject
Vanaf dat de kinderen in staat zijn om het te begrijpen en te praten volgen
zij het overleg
Bemiddeling: samen afspraken maken en er samen uit proberen te geraken
4) Gepast omgaan met verontrustende situaties
Gemandateerde voorzieningen die een specifiek mandaat hebben voor
verontrusting
5) Voorzien in crisisjeugdhulp
Ontstaan met integrale jeugdhulp
Voor elk kind/gezin moet er onmiddellijk hulp kunnen zijn wanneer er een
crisis plaatsvindt
6) Maximale participatie van de minderjarige en zijn context
Zoveel mogelijk luisteren naar de stem van het kind/de jongeren
7) Een integrale aanpak realiseren bij het organiseren en aanbieden van de
jeugdhulp
Samenwerking tussen verschillende voorzieningen, tussen RTJ en NRTJ en de
toegangspoort
pag. 2
, 2.1. Verfijning van de doelstellingen, een 2.0-aanpak voor integrale jeugdhulp in
Vlaanderen
2.1.1. Aandacht voor preventie en vroegdetectie versterken
- De eerste 1000 vanaf conceptie tot een leeftijd van 3 jaar ongeveer zijn heel
belangrijk voor de ontwikkeling van een mens
In deze dagen extra inzetten op zorg voor moeder, kind en welzijn
Deze fase extra aandacht geven
- Daarom in elke gemeente een Huis van het kind
Zodat de eerste hulpverlening extreem laagdrempelig is
- Kleine K: kinderpsychiatrie voor kinderen van 0 tot 3 jaar
Wordt op hele jonge leeftijd ingezet om kinderen en gezin te behandelen
- Alert zijn voor psychische problemen bij kinderen en jongeren
Erover praten promoten via campagnes
- Kinderen en jongeren helpen door problemen bij ouders aan te pakken
Veel meer aandacht voor de laatste jaren
Als hulpverlener ook aandacht hebben voor het ouderschap: vragen hoe dat
loopt
2.1.2. Inzetten op vermaatschappelijking van de jeugdhulp
- Meer krachtgericht werken als basishouding in de jeugdhulp
Is heel oplossingsgericht: er zijn altijd krachten aanwezig bij een gezin/ouders
Krachten en sterktes inzetten en versterken
- Kiezen voor pleegzorg als eerste optie
Moet de eerste reflex zijn wanneer een kind om een of andere reden niet
meer thuis kan wonen
HV moet kunnen verantwoorden waarom ze pleegzorg NIET als eerste optie
hebben gekozen
Pleegzorg is niet nodig wanneer er in de omgeving van het kind iemand
aanwezig is die de opvoeding tijdelijk kan overnemen
- De mogelijkheden van de vertrouwenspersoon en het belang van
ervaringsdeskundigheid – lus vzw
Als er geen vertrouwenspersoon is kunnen ze naar LUS VZW
LUS: zorgt voor een vertrouwenspersoon
2.1.3. Een duidelijke toegang tot jeugdhulp
- Nieuwe maatschappelijke noden, nieuwe antwoorden
Vluchtelingen zorgen voor veranderende maatschappelijke tendens
Hebben recht op hulpverlening, maar is moeilijk voor hulpverleners om te
weten hoe ze moeten reageren en weten wat de kinderen nodig hebben
- Radicalisering als bijzondere uitdaging
- Actieplan online hulpverlening
- Bandbreedte: voorzien van budgetten
Financiële tegemoetkoming voorzien voor steun/netwerkfiguren
pag. 3
, 2.1.4. Flexibiliteit en continuïteit van de jeugdhulp waarborgen
- Kinderen, jongeren en gezinnen verdienen continuïteit in de jeugdhulp
Wissels in jeugdhulp vermijden – zorgt voor breuklijnen
- De bestaande mogelijkheden versterkt inzetten of bijsturen
- Een netwerkaanpak met duidelijke verantwoordelijkheden
- De brug naar de volwassenheid
Vroeger was jeugdhulp tot 18 jaar
Nu veel typemodules mogelijk tot 25 jaar – hebben ook hulp nodig
2.1.5. Gevat optreden in verontrustende situaties in de jeugdhulp
- 1712: hét nummer voor elke burger, ook voor kinderen en jongeren
- Alert zijn en optreden in verontrusting: een duidelijke opdracht in de jeugdhulp
Signs of safety
- Toegankelijke ondersteuning door de gemandateerde voorzieningen consult
- Family Justice Centers in Vlaanderen
Huizen waar slachtoffers van huiselijk geweld terecht kunnen
In dit huis zitten alle voorzieningen samen onder 1 dak zodat het proces
sneller kan gaan
3. Psychologisch consulent en IJH
- Begeleider voor de gemeenschapsintellingen – opgroeien
- Conculent – hulpverlener Ondersteuningscentra en Sociale Diensten
Jeugdrechtbank regio Antwerpen
- Pleegzorgbegeleider Brussel
- Contextbegeleider
- Sterk in individuele begeleiding
- Sterk in gesprekstechnieken
- Diagnostische achtergrond is meerwaarde
4. Kader van jeugdhulp
5. Rechtstreek
stoegankelij
ke
jeugdhulp
(RTJ)
pag. 4
