H01: Acuut abdomen
1. Definitie acuut abdomen
= beeld van ernstige aandoening ter hoogte van het abdomen waarvoor een snelle behandeling nodig kan zijn. meestal
hevige abdominale pijn minder dan 24u bezig.
Snelle diagnosevorming nodig! Meestal onduidelijk oorzaak.
- Geen duidelijk voorafgaand gebeuren
- Vage/algemene symptomen
- Beperkte bijdrage van technische onderzoeken
Abdomen = black box
2. Pathofysiologie abdominale pijn
2.1. Viscerale pijn
= ingewanden
- Door uitrekking, ontsteking of ischemie
- Dof, slecht lokaliseerbaar
Gastro-intestinaal = gewaarwording op de middellijn
Urogenitaal = laterale gewaarwording
Vegetatieve verschijnselen: nausea, braken, zweten, vagaal
2.2. Pariëtale pijn
= peritoneaal
- Scherp, stekend, exacter te lokaliseren, continu
- Erger bij beweging
- Reflectoir op spieren ® spierverzet
2.3. Gerefereerde pijn/uitstralende pijn
= pijn waargenomen op afstand van de plaats van de
stimulus.
,2.4. Verplaatsing van pijn
= overgaan van viscerale pijn naar pariëtale pijn bv appendicitis pijn ter hoogte van navel ® pijn ter hoogte van de
rechter fossa.
3. Oorzaken acuut abdomen
Bijna alle abdominale pathologie kan tot een acuut abdomen leiden.
- Trauma
- Inflammatoir
- Obstructief
- Vasculair
- Andere
3.1. Trauma
3.1.1. Scherp vs stomp trauma
Scherp trauma = steekwonde
- Lokalisatie en richting steekwonde
- Materiaal
- Enkel buikwand of ook intra-abdominaal?
- Exploratie wonde
- Exploratie abdomen?
Stomp trauma = niet altijd zo duidelijk!
- Anamnese – kliniek
- Ribfracturen?
3.1.2. Diagnostiek
- Echografie
- RX abdomen
- CT abdomen
3.1.3. Behandeling
- Conservatief zo mogelijk
- Laparoscopie/laparotomie
3.2. Inflammatoir
- Infecties van appendix, galblaas, galwegen, pancreas, lever, nier, blaas, klieren
- Perforatie van ulcus maag, divertikel, caecum
o Abcessen – peritonitis
- IBD = inflammatoir bowel disease (Crohn, colitis ulcerosa)
- Gastro-enteritis
, 3.2.1. Acute appendicitis
Frequentste oorzaak acuut abdomen ® 7 – 8% bevolking
1. Oorzaak
- Obstructie lumen appendix
o Vergrote lymfeklierfollikels
o Fecoliet (fecaloom)
o Tumor
- Opzwelling appendix
- Relatieve ischemie (obstructie capillairen)
- Transpositie bacteriën
2. Symptomen
- Pijn navel ® rechter fossa
- Anorexia, nausea, braken en lichte temperatuur
- Drukpijn – loslaatpijn
- Psoas teken (rugligging been opheffen doet pijn)
3. Diagnose
- Kliniek
- Labo ® WBC en CRP
- Urineonderzoek
- Zwangerschapstest
- Beeldvorming ® echo en CT
4. Behandeling
Vrije perforatie – peritonitis ® operatie (open of laparoscopisch)
Plastroneuze appendicitis ® afkoelen met AB
5. Complicaties
- Infertiliteit bij vrouwen
- Perforatie
- Abcedatie
3.2.2. Divertikel van Meckel
= overblijfsel verbinden darm-dooierzak
- 40-90cm van ileocaecaal
- 2% bevolking waarvan 2% symptomatisch
- Ectopisch weefsel
o Maag (50%)
o Pancreas (6%)
o Ander GI weefsel
1. Definitie acuut abdomen
= beeld van ernstige aandoening ter hoogte van het abdomen waarvoor een snelle behandeling nodig kan zijn. meestal
hevige abdominale pijn minder dan 24u bezig.
Snelle diagnosevorming nodig! Meestal onduidelijk oorzaak.
- Geen duidelijk voorafgaand gebeuren
- Vage/algemene symptomen
- Beperkte bijdrage van technische onderzoeken
Abdomen = black box
2. Pathofysiologie abdominale pijn
2.1. Viscerale pijn
= ingewanden
- Door uitrekking, ontsteking of ischemie
- Dof, slecht lokaliseerbaar
Gastro-intestinaal = gewaarwording op de middellijn
Urogenitaal = laterale gewaarwording
Vegetatieve verschijnselen: nausea, braken, zweten, vagaal
2.2. Pariëtale pijn
= peritoneaal
- Scherp, stekend, exacter te lokaliseren, continu
- Erger bij beweging
- Reflectoir op spieren ® spierverzet
2.3. Gerefereerde pijn/uitstralende pijn
= pijn waargenomen op afstand van de plaats van de
stimulus.
,2.4. Verplaatsing van pijn
= overgaan van viscerale pijn naar pariëtale pijn bv appendicitis pijn ter hoogte van navel ® pijn ter hoogte van de
rechter fossa.
3. Oorzaken acuut abdomen
Bijna alle abdominale pathologie kan tot een acuut abdomen leiden.
- Trauma
- Inflammatoir
- Obstructief
- Vasculair
- Andere
3.1. Trauma
3.1.1. Scherp vs stomp trauma
Scherp trauma = steekwonde
- Lokalisatie en richting steekwonde
- Materiaal
- Enkel buikwand of ook intra-abdominaal?
- Exploratie wonde
- Exploratie abdomen?
Stomp trauma = niet altijd zo duidelijk!
- Anamnese – kliniek
- Ribfracturen?
3.1.2. Diagnostiek
- Echografie
- RX abdomen
- CT abdomen
3.1.3. Behandeling
- Conservatief zo mogelijk
- Laparoscopie/laparotomie
3.2. Inflammatoir
- Infecties van appendix, galblaas, galwegen, pancreas, lever, nier, blaas, klieren
- Perforatie van ulcus maag, divertikel, caecum
o Abcessen – peritonitis
- IBD = inflammatoir bowel disease (Crohn, colitis ulcerosa)
- Gastro-enteritis
, 3.2.1. Acute appendicitis
Frequentste oorzaak acuut abdomen ® 7 – 8% bevolking
1. Oorzaak
- Obstructie lumen appendix
o Vergrote lymfeklierfollikels
o Fecoliet (fecaloom)
o Tumor
- Opzwelling appendix
- Relatieve ischemie (obstructie capillairen)
- Transpositie bacteriën
2. Symptomen
- Pijn navel ® rechter fossa
- Anorexia, nausea, braken en lichte temperatuur
- Drukpijn – loslaatpijn
- Psoas teken (rugligging been opheffen doet pijn)
3. Diagnose
- Kliniek
- Labo ® WBC en CRP
- Urineonderzoek
- Zwangerschapstest
- Beeldvorming ® echo en CT
4. Behandeling
Vrije perforatie – peritonitis ® operatie (open of laparoscopisch)
Plastroneuze appendicitis ® afkoelen met AB
5. Complicaties
- Infertiliteit bij vrouwen
- Perforatie
- Abcedatie
3.2.2. Divertikel van Meckel
= overblijfsel verbinden darm-dooierzak
- 40-90cm van ileocaecaal
- 2% bevolking waarvan 2% symptomatisch
- Ectopisch weefsel
o Maag (50%)
o Pancreas (6%)
o Ander GI weefsel
