Innovatie-onderzoek –
Communicatiewetenschappen
Les 1: Inleiding
• Inhoud vak
o Methodes in functie van innovatie
• WAT IS INNOVATIE?
o (1) Idee
▪ Dia 4: Tim Berners Lee
• Uitvinder van het world wide web (www)
• Nu is web in handen van een handje vol
mensen (monopolisten)
o Tim: “Elke burger moet zelf in controle zijn
van zijn eigen data”
o Solid = burger moet zelf data in handen hebben!
▪ Regeringsvorming: dit is een punt die nu
op de agenda staat!
▪ Dit slechts nog een idee (en bestaat nog niet)
• Data = goud!
o (2) Praktijk
▪ Tennisbal is ontworpen met een ander doel (dia 5)
• = innovatie?
• Mensen hebben kracht om nieuwe betekenissen te
geven aan bestaande zaken
• = praktijk
o Innovatie kan ook een praktijk zijn
▪ Teams en Zoom (dia 6)
• = geen innovatie, want bestond al langer
• = praktijk
o Nieuwe praktijken door coronacrisis versneld
o = innovatie (voor de ene wel, voor de andere niet)
o (3) Product/dienst
▪ Vb. Streamz
o DUS: Innovatie kan zowel een idee, praktijk of product/dienst zijn! (dia 8)
▪ Wat een innovatie is, is subjectief en anders vr iedereen!
▪ Foto dia 8
• Onbekend is onbemind (onbekend = weerstand)
• Iets nieuws wekt altijd weerstand op!
o Vb. elke prof die plots met Teams moet werken
zorgt vr stress
• Wat doen mensen om weerstand te overbruggen?
o Communicatie aangaan! (informatie zoeken)
o Innovatie-management = onzekerheidsmanagement ➔
hoe? Communicatiemanagement!
▪ Daarom perfect vr comwetters
• Foto dia 9: Rogers (diffusietheorie) = comwetter
o Introductie van termen zoals early adopters,
laggards etc.
▪ Verspreiding van innovaties in een maatschappij
▪ Niet iedereen neemt innovatie op zelfde
moment op
1
, ▪ Niet voor iedereen een innovatie op
hetzelfde moment
o Kritisch punt: rode pijl + groen vlak
▪ Mensen zullen zich enkel spiegelen aan
early adopters
• WOM van early adopters is cruciaal
voor de take-off van een nieuwe
innovatie
• Zij zijn de opiniemakers
▪ Innovators zullen er altijd zijn, maar
zijn geen garantie op succes
▪ Vb. Streamz zal het zeer moeilijk
hebben om over deze rode pijl te
geraken
• Falende innovatie?
• Cruciaal: goed innovatieonderzoek!
o Wat wil de kritische massamarkt?
o “Innovation diffusion is the process by
which an innovation is communicated over
time among the participants in a social
system.”
o “An innovation is an idea, practice or object
that is perceived as new by an individual or
other unit of adoption.” (Rogers, 1995: 11)
(°1962)
▪ Een innovatie is subjectief!!!
• Enige criterium/typologie?
o Enigste criterium = mens?
o Vandaag: focus op “USER”
▪ Is user-centric innovatie de enige weg? (p. 21 cursus)
• Types innovaties?
o Dichotomie ➔ typologie ➔ 2 ‘issues’ (kennen!) + zie afbeelding hieronder
▪ (1) Product vs proces
• Vb. Traiteur die door corona hun proces moet herschikken
o Nu maaltijden aan huis bv ipv op feesten gaan koken
▪ (2) Incrementeeel vs disruptief
• Netflix =
o Vroegere markt = dvd’s
▪ Netflix wilde dit incrementeel innoveren
▪ Maar werd disruptief!
• Nu veel na-apers: vb. Streamz
• Streamz = incrementeel
• Innovatie v/e nieuwe markt = disruptief
o Bv. uitvinding iPhones
▪ (3) Open vs closed
• Open: mag iedereen weten waaraan we ah werken zijn?
o Vb. Android
▪ Werken met verschillende bedrijven samen
• Closed: als we iets werken aan iets nieuws, moet
dat in het geheim (gebeurde vroeger veel)
o Gesloten innovatie
▪ Vb. Apple
• Eigen toestellen, eigen app-store,
eigen operating-system etc.
,2
, ▪ ➔ Niet kennen!
o Vb’n types innovaties, afbeelding (Niet kennen!)
o 2 issues (kennen!)
▪ (1) Verwarring!
• Er zit geen consistentie in al deze innovaties
▪ (2) Niet elk van deze typologieën neemt de gebruiker en
het sociaal wetenschappelijk perspectief mee
o Deze typologie houden we aan in de cursus:
▪
• Kern van alle vormen van innovatie zijn value-
inovations = innovaties die waarde creëren
o 4 niveaus waarop die waarde wordt gecreëerd:
▪ 1) Op productniveau, product
innovation (hardware) ➔ bv. Apple
die airpods uitvindt
▪ 2) Service innovation (software)
▪ 3) Solution design = innovaties in een oplossing
• Vb. Teams bestond al langer, maar wordt
nu pas door de huidige omstandigheden
intensief gebruikt
3
Communicatiewetenschappen
Les 1: Inleiding
• Inhoud vak
o Methodes in functie van innovatie
• WAT IS INNOVATIE?
o (1) Idee
▪ Dia 4: Tim Berners Lee
• Uitvinder van het world wide web (www)
• Nu is web in handen van een handje vol
mensen (monopolisten)
o Tim: “Elke burger moet zelf in controle zijn
van zijn eigen data”
o Solid = burger moet zelf data in handen hebben!
▪ Regeringsvorming: dit is een punt die nu
op de agenda staat!
▪ Dit slechts nog een idee (en bestaat nog niet)
• Data = goud!
o (2) Praktijk
▪ Tennisbal is ontworpen met een ander doel (dia 5)
• = innovatie?
• Mensen hebben kracht om nieuwe betekenissen te
geven aan bestaande zaken
• = praktijk
o Innovatie kan ook een praktijk zijn
▪ Teams en Zoom (dia 6)
• = geen innovatie, want bestond al langer
• = praktijk
o Nieuwe praktijken door coronacrisis versneld
o = innovatie (voor de ene wel, voor de andere niet)
o (3) Product/dienst
▪ Vb. Streamz
o DUS: Innovatie kan zowel een idee, praktijk of product/dienst zijn! (dia 8)
▪ Wat een innovatie is, is subjectief en anders vr iedereen!
▪ Foto dia 8
• Onbekend is onbemind (onbekend = weerstand)
• Iets nieuws wekt altijd weerstand op!
o Vb. elke prof die plots met Teams moet werken
zorgt vr stress
• Wat doen mensen om weerstand te overbruggen?
o Communicatie aangaan! (informatie zoeken)
o Innovatie-management = onzekerheidsmanagement ➔
hoe? Communicatiemanagement!
▪ Daarom perfect vr comwetters
• Foto dia 9: Rogers (diffusietheorie) = comwetter
o Introductie van termen zoals early adopters,
laggards etc.
▪ Verspreiding van innovaties in een maatschappij
▪ Niet iedereen neemt innovatie op zelfde
moment op
1
, ▪ Niet voor iedereen een innovatie op
hetzelfde moment
o Kritisch punt: rode pijl + groen vlak
▪ Mensen zullen zich enkel spiegelen aan
early adopters
• WOM van early adopters is cruciaal
voor de take-off van een nieuwe
innovatie
• Zij zijn de opiniemakers
▪ Innovators zullen er altijd zijn, maar
zijn geen garantie op succes
▪ Vb. Streamz zal het zeer moeilijk
hebben om over deze rode pijl te
geraken
• Falende innovatie?
• Cruciaal: goed innovatieonderzoek!
o Wat wil de kritische massamarkt?
o “Innovation diffusion is the process by
which an innovation is communicated over
time among the participants in a social
system.”
o “An innovation is an idea, practice or object
that is perceived as new by an individual or
other unit of adoption.” (Rogers, 1995: 11)
(°1962)
▪ Een innovatie is subjectief!!!
• Enige criterium/typologie?
o Enigste criterium = mens?
o Vandaag: focus op “USER”
▪ Is user-centric innovatie de enige weg? (p. 21 cursus)
• Types innovaties?
o Dichotomie ➔ typologie ➔ 2 ‘issues’ (kennen!) + zie afbeelding hieronder
▪ (1) Product vs proces
• Vb. Traiteur die door corona hun proces moet herschikken
o Nu maaltijden aan huis bv ipv op feesten gaan koken
▪ (2) Incrementeeel vs disruptief
• Netflix =
o Vroegere markt = dvd’s
▪ Netflix wilde dit incrementeel innoveren
▪ Maar werd disruptief!
• Nu veel na-apers: vb. Streamz
• Streamz = incrementeel
• Innovatie v/e nieuwe markt = disruptief
o Bv. uitvinding iPhones
▪ (3) Open vs closed
• Open: mag iedereen weten waaraan we ah werken zijn?
o Vb. Android
▪ Werken met verschillende bedrijven samen
• Closed: als we iets werken aan iets nieuws, moet
dat in het geheim (gebeurde vroeger veel)
o Gesloten innovatie
▪ Vb. Apple
• Eigen toestellen, eigen app-store,
eigen operating-system etc.
,2
, ▪ ➔ Niet kennen!
o Vb’n types innovaties, afbeelding (Niet kennen!)
o 2 issues (kennen!)
▪ (1) Verwarring!
• Er zit geen consistentie in al deze innovaties
▪ (2) Niet elk van deze typologieën neemt de gebruiker en
het sociaal wetenschappelijk perspectief mee
o Deze typologie houden we aan in de cursus:
▪
• Kern van alle vormen van innovatie zijn value-
inovations = innovaties die waarde creëren
o 4 niveaus waarop die waarde wordt gecreëerd:
▪ 1) Op productniveau, product
innovation (hardware) ➔ bv. Apple
die airpods uitvindt
▪ 2) Service innovation (software)
▪ 3) Solution design = innovaties in een oplossing
• Vb. Teams bestond al langer, maar wordt
nu pas door de huidige omstandigheden
intensief gebruikt
3
