Inhoud Samenvatting mondzorgplan
De mondhygiënist ................................................................................................................................... 2
Preventie ............................................................................................................................................... 14
Mondzorg .............................................................................................................................................. 15
Deontologie ........................................................................................................................................... 23
GDPR ...................................................................................................................................................... 28
Theoretisch model................................................................................................................................. 38
Klinisch onderzoek................................................................................................................................. 62
Mondzorgplan ....................................................................................................................................... 65
Klinische onderzoek v/d weke weefsels ................................................................................................ 69
Documenteren van de klinische bevindingen van de weke weefsels ............................... 94
Roken en mond gezondheid ................................................................................................................ 101
Alcohol en mondgezondheid ....................................................................................................... 110
Drugs en mondgezondheid ................................................................................................................. 116
Evaluatie en reflectie ........................................................................................................................... 128
1
,De mondhygiënist
1. Situering van de opleiding
Niveau 6
Evenwaardige partner van de tandarts
Gelijkwaardigheid door elkaars expertise te waarderen
Kritische gesprekspartners, tegen elkaar opgewassen
Van elkaar leren door feedback te geven aan elkaar
Tandarts Mondhygiënist
Mondzorg ≠ mondverzorging
➢ Mondverzorging = mondhygiëne
de dagelijkse verzorging van de mond en het gebit om deze gezond te houden
gebeurt door de patiënt zelf (of verzorger/ouder/…)
bv.: tanden poetsen, interdentaal poetsen, gebitsprothese reinigen, …
➢ Mondzorg: door een mondzorgprofessional en omvat
de preventie
de diagnostiek
de behandeling
en de nazorg
van ziekten en problemen in het orofaciale systeem
Orofaciale systeem
= functionele eenheid met als hoofdfuncties
- voedselopname
- vocale functie
- expressief-sociale functie
>> Deze functies worden uitgevoerd door gecoördineerde arbeid van: kaken, kaakgewrichten, tanden,
kauw-en mimische spieren, tong, lippen, wangen, mondslijmvlies, speekselklieren
en worden medebepaald door de bijhorende bloedvoorziening en bezenuwing
2. Situering van het beroepsprofiel
BE: 22ste land met mondhygiënisten
Wat doet een mondhygiënist?
Stelt preventieve handelingen
voorkomen van problemen
behoud en optimalisatie van de mondgezondheid
Technische prestaties onderverdeeld in 3 bevoegdheidsniveaus
2
, autonome prestaties mogen uitgevoerd worden in het kader van preventieve geneeskunde
op voorschrift ‘voorschrift’ van tandarts/MKA nodig is (geschreven of elektronisch)
toevertrouwde handelingen toevertrouwd aan een MH (geschreven of elektronisch) door een
tandarts/MKA, onder diens toezicht en verantwoordelijkheid
Tewerkstelling
in praktijk tandarts
in ziekenhuizen
in woonzorgcentra
in dienstverleningscentra voor personen met beperkingen
in centra voor geestelijke gezondheidszorg
in wijkgezondheidscentra
Erkenning van het beroep in België (Wordt niet gevraagd op ex)
KB 28/3/2018 : erkenning van een nieuw paramedisch beroep, onder de beroepstitel “mondhygiënist”
• de minimale kwalificatievereisten waaraan men moet voldoen om het beroep van mondhygiënist te mogen
uitoefenen
• een lijst van technische prestaties die de mondhygiënist autonoom mag stellen in het kader van de uitvoering
van maatregelen van preventieve geneeskunde
• een lijst van technische prestaties die de mondhygiënist kan stellen indien er een voorschrift van een tandarts
of arts-specialist voor handen is
• een lijst van handelingen die door de tandarts of arts-specialist onder eigen toezicht en onder eigen
verantwoordelijkheid kan worden toevertrouwd aan de mondhygiënist
Kwalificatievereisten voor de Belgische mondhygiënist (!)
1. diploma niveau HBO6, overeenstemmend met 180 ECTS studiepunten waarvan het leerprogramma op zijn minst
omvat
i. theoretische opleiding
ii. praktische opleiding
iii. maken van een eindwerk
iv. klinische opleiding
2. De beroepskennis en-vaardigheden via bijscholing onderhouden en bijwerken, min 15u/jaar, om een
beroepsuitoefening op een optimaal kwaliteitsniveau te behouden.
(persoonlijke studie en deelname aan vormingsactiviteiten)
Technische prestaties 1: autonoom
• Algemene anamnese in het kader van de preventieve mondzorg
• Onderzoeken van de patiënt en opmaken van een bilan van de mondgezondheid in het kader van preventieve
mondzorg met behulp van non-invasieve technieken
• Evalueren, instrueren, toepassen en opvolgen van de dagelijkse mondhygiëne
• Geven van mondzorg gerelateerd gezondheidsadvies (o.a. voeding, rookstop, alcohol, drugs…)
• Opstellen van een preventief mondzorgplan
• Uitvoeren van een professionele reiniging
• Toedienen van lokale anesthesie via topische agentia bij ASA1 patiënten
• Op maat vervaardigen van een mondbeschermer
3
, • Aanbrengen van profylactische producten waaronder fluoride
Technische prestaties 2: onder voorschrift
dwz. Vereisen een geschreven (eventueel elektronisch) voorschrift van een TA//MKA
• Toedienen van lokale anesthesie via topische agentia bij patiënten met een ASA-score hoger dan 1
• Aanbrengen van een adhesief materiaal (bv. Voor het verzegelen van putten en fissuren) zonder het gebruik
van mechanisch invasieve technieken
• Uitvoeren van supra-en subgingivaal scalen en rootplanen van tandworteloppervlakken met een DPSI 3- en
indien nodig het aanbrengen van beschermingsmaterialen in de mond in functie van tijdelijk comfort van de
patiënt
• Verwijderen van hechtingen en wondverband t.h.v. de mond
• Toepassen van low-level lasertherapie t.h.v. de orale weefsels
• Afdrukken nemen ter vervaardiging van studiemodellen, met inbegrip van digitale afdrukken
Technische prestaties 3: toevertrouwd
• Uitvoeren van subgingingivaal scalen en rootplanen van tandworteloppervlakken vanaf DPSI 3+ en indien
nodig het aanbrengen van beschermingsmaterialen in de mond in functie van tijdelijk comfort van de patiënt
• Assisteren bij toediening van medicatie*
• Bleken van vitale tanden via externe technieken
• Verwijderen van orthodontische apparatuur met uitzondering van alle gekleefde en/of gecementeerde
onderdelen
• Uitvoeren van medische beeldvorming in het domein van de mondgezondheid
• Assisteren en instrumenteren bij de behandelingen (four-handed dentistry)*
• Aanbrengen van wondverband
• Afnemen van bloed via veneuze punctie voor intra-orale toepassing*
• Het aanbrengen van een veneuze katheter*
*‘ assisteren’ : waarbij er direct visueel en verbaal contact bestaat tussen enerzijds de mondhygiënist en
anderzijds de TA/stomatoloog/MKA
* enkel via MKA-arts 19
Toevertrouwde handelingen
de tandarts/arts moet aanwezig zijn: voor alle toevertrouwde handelingen
➢ Bijkomend :visueel en verbaal contact noodzakelijk i.g.v.
• Toediening van medicatie
• Four-handed dentistry
➢ Bijkomend: enkel via MKA-arts
• Bloedafname
• Plaatsen veneuze katheter
4
De mondhygiënist ................................................................................................................................... 2
Preventie ............................................................................................................................................... 14
Mondzorg .............................................................................................................................................. 15
Deontologie ........................................................................................................................................... 23
GDPR ...................................................................................................................................................... 28
Theoretisch model................................................................................................................................. 38
Klinisch onderzoek................................................................................................................................. 62
Mondzorgplan ....................................................................................................................................... 65
Klinische onderzoek v/d weke weefsels ................................................................................................ 69
Documenteren van de klinische bevindingen van de weke weefsels ............................... 94
Roken en mond gezondheid ................................................................................................................ 101
Alcohol en mondgezondheid ....................................................................................................... 110
Drugs en mondgezondheid ................................................................................................................. 116
Evaluatie en reflectie ........................................................................................................................... 128
1
,De mondhygiënist
1. Situering van de opleiding
Niveau 6
Evenwaardige partner van de tandarts
Gelijkwaardigheid door elkaars expertise te waarderen
Kritische gesprekspartners, tegen elkaar opgewassen
Van elkaar leren door feedback te geven aan elkaar
Tandarts Mondhygiënist
Mondzorg ≠ mondverzorging
➢ Mondverzorging = mondhygiëne
de dagelijkse verzorging van de mond en het gebit om deze gezond te houden
gebeurt door de patiënt zelf (of verzorger/ouder/…)
bv.: tanden poetsen, interdentaal poetsen, gebitsprothese reinigen, …
➢ Mondzorg: door een mondzorgprofessional en omvat
de preventie
de diagnostiek
de behandeling
en de nazorg
van ziekten en problemen in het orofaciale systeem
Orofaciale systeem
= functionele eenheid met als hoofdfuncties
- voedselopname
- vocale functie
- expressief-sociale functie
>> Deze functies worden uitgevoerd door gecoördineerde arbeid van: kaken, kaakgewrichten, tanden,
kauw-en mimische spieren, tong, lippen, wangen, mondslijmvlies, speekselklieren
en worden medebepaald door de bijhorende bloedvoorziening en bezenuwing
2. Situering van het beroepsprofiel
BE: 22ste land met mondhygiënisten
Wat doet een mondhygiënist?
Stelt preventieve handelingen
voorkomen van problemen
behoud en optimalisatie van de mondgezondheid
Technische prestaties onderverdeeld in 3 bevoegdheidsniveaus
2
, autonome prestaties mogen uitgevoerd worden in het kader van preventieve geneeskunde
op voorschrift ‘voorschrift’ van tandarts/MKA nodig is (geschreven of elektronisch)
toevertrouwde handelingen toevertrouwd aan een MH (geschreven of elektronisch) door een
tandarts/MKA, onder diens toezicht en verantwoordelijkheid
Tewerkstelling
in praktijk tandarts
in ziekenhuizen
in woonzorgcentra
in dienstverleningscentra voor personen met beperkingen
in centra voor geestelijke gezondheidszorg
in wijkgezondheidscentra
Erkenning van het beroep in België (Wordt niet gevraagd op ex)
KB 28/3/2018 : erkenning van een nieuw paramedisch beroep, onder de beroepstitel “mondhygiënist”
• de minimale kwalificatievereisten waaraan men moet voldoen om het beroep van mondhygiënist te mogen
uitoefenen
• een lijst van technische prestaties die de mondhygiënist autonoom mag stellen in het kader van de uitvoering
van maatregelen van preventieve geneeskunde
• een lijst van technische prestaties die de mondhygiënist kan stellen indien er een voorschrift van een tandarts
of arts-specialist voor handen is
• een lijst van handelingen die door de tandarts of arts-specialist onder eigen toezicht en onder eigen
verantwoordelijkheid kan worden toevertrouwd aan de mondhygiënist
Kwalificatievereisten voor de Belgische mondhygiënist (!)
1. diploma niveau HBO6, overeenstemmend met 180 ECTS studiepunten waarvan het leerprogramma op zijn minst
omvat
i. theoretische opleiding
ii. praktische opleiding
iii. maken van een eindwerk
iv. klinische opleiding
2. De beroepskennis en-vaardigheden via bijscholing onderhouden en bijwerken, min 15u/jaar, om een
beroepsuitoefening op een optimaal kwaliteitsniveau te behouden.
(persoonlijke studie en deelname aan vormingsactiviteiten)
Technische prestaties 1: autonoom
• Algemene anamnese in het kader van de preventieve mondzorg
• Onderzoeken van de patiënt en opmaken van een bilan van de mondgezondheid in het kader van preventieve
mondzorg met behulp van non-invasieve technieken
• Evalueren, instrueren, toepassen en opvolgen van de dagelijkse mondhygiëne
• Geven van mondzorg gerelateerd gezondheidsadvies (o.a. voeding, rookstop, alcohol, drugs…)
• Opstellen van een preventief mondzorgplan
• Uitvoeren van een professionele reiniging
• Toedienen van lokale anesthesie via topische agentia bij ASA1 patiënten
• Op maat vervaardigen van een mondbeschermer
3
, • Aanbrengen van profylactische producten waaronder fluoride
Technische prestaties 2: onder voorschrift
dwz. Vereisen een geschreven (eventueel elektronisch) voorschrift van een TA//MKA
• Toedienen van lokale anesthesie via topische agentia bij patiënten met een ASA-score hoger dan 1
• Aanbrengen van een adhesief materiaal (bv. Voor het verzegelen van putten en fissuren) zonder het gebruik
van mechanisch invasieve technieken
• Uitvoeren van supra-en subgingivaal scalen en rootplanen van tandworteloppervlakken met een DPSI 3- en
indien nodig het aanbrengen van beschermingsmaterialen in de mond in functie van tijdelijk comfort van de
patiënt
• Verwijderen van hechtingen en wondverband t.h.v. de mond
• Toepassen van low-level lasertherapie t.h.v. de orale weefsels
• Afdrukken nemen ter vervaardiging van studiemodellen, met inbegrip van digitale afdrukken
Technische prestaties 3: toevertrouwd
• Uitvoeren van subgingingivaal scalen en rootplanen van tandworteloppervlakken vanaf DPSI 3+ en indien
nodig het aanbrengen van beschermingsmaterialen in de mond in functie van tijdelijk comfort van de patiënt
• Assisteren bij toediening van medicatie*
• Bleken van vitale tanden via externe technieken
• Verwijderen van orthodontische apparatuur met uitzondering van alle gekleefde en/of gecementeerde
onderdelen
• Uitvoeren van medische beeldvorming in het domein van de mondgezondheid
• Assisteren en instrumenteren bij de behandelingen (four-handed dentistry)*
• Aanbrengen van wondverband
• Afnemen van bloed via veneuze punctie voor intra-orale toepassing*
• Het aanbrengen van een veneuze katheter*
*‘ assisteren’ : waarbij er direct visueel en verbaal contact bestaat tussen enerzijds de mondhygiënist en
anderzijds de TA/stomatoloog/MKA
* enkel via MKA-arts 19
Toevertrouwde handelingen
de tandarts/arts moet aanwezig zijn: voor alle toevertrouwde handelingen
➢ Bijkomend :visueel en verbaal contact noodzakelijk i.g.v.
• Toediening van medicatie
• Four-handed dentistry
➢ Bijkomend: enkel via MKA-arts
• Bloedafname
• Plaatsen veneuze katheter
4
