Samenvatting cursus Ellen Goossens interculturele communicatie

Cursus Ellen Goossens
Interculturele communicatie
Inleiding
Homogene groep = heeft een eigen omgang met elkaar, hun eigen gewoonten en eigen taal
=> Intraculturele communicatie

Heterogene groep = een griep met verschillende personen met verschillende culturen
=> Interculturele communicatie

Wat is cultuur?
3 lagen:
1. Buitenste, zichtbare laag
 Tastbare zaken
 Gemakkelijk waar te nemen
 Handig om te weten
 => Hoe iemand zich presenteert
2. Tweede laag
 Normen en waarden
 Niet zo zichtbaar, maar kunnen aangeleerd worden
3. Derde laag
 Basiswaarden
 Vroeg aangeleerd
 Van groot belang

Definitie
Cultuur = beschrijft een gezamenlijke set van waarden, perceptie en aannames die
gebaseerd zijn op onder andere gezamenlijke geschiedenis, taal, aangeleerde overtuigingen
en ervaringen

Waarden, perceptie en aannames à conceptueel kader

Direct waarneembare aspecten van cultuur à kleding, houding en taal
Indirect waarneembare aspecten à waarden, normen en gedrag

=> Cultuur is een sociale constructie

Iedereen heeft een cultuur
Uitgangspunt: erkenning dat ieder mens een cultuur heeft

Mensen gaan elk op hun eigen manier om zich bezig te houden met het interpreteren van en
zingeven aan wat hen overkomt (vaak interpreteren zonder dat de persoon die het doet zich
ervan bewust is dat zijn manier van denken bepaald is door zijn eigen cultuur)

Cultuur is flexibel
Cultuur is geen gesloten systeem, maar een voortdurende interpretatie van de realiteit en
een reflectie daarop

Bepaald door machtsverhoudingen binnen en tussen groepen en dat meerdere elkaar
tegensprekende verklaringen kan bieden voor ziekte en andere vormen van tegenslag


1

, Ieders cultuur is flexibel en past zich aan de tijdsgeest aan (MAAR er zijn mechanismen in
samenlevingen die de vernieuwingen afremmen)

Culturele diversiteit in de gezondheidszorg
11,5% van Belgische bevolking heeft een vreemde nationaliteit
8,1% woont in Vlaanderen
9,9% in Wallonië
34,6% in Brussel

Van personen met een migratieachtergrond zijn er 68% afkomstig uit de EU, Fransen,
Italianen en Nederlanders

Migratiepopulatie: 14% uit Afrika en 10% uit Azië

Verklaringsmodellen voor ziekte
Meerdere modellen gebruiken om een betekenis te geven aan wat hen overkomt

Discrepantie tussen verklaringsmodellen van de arts/verpleegkundige en die van de patiënt

Kan door culturele verschillen en frustraties dat de patiënt niet meer gelooft in de kunde van
de arts/verpleegkundige en therapieontrouw wordt

Bijvoorbeeld: warm-koud (als je met natte haren buiten komt dan krijg je een verkoudheid) of
Yin-Yan principe (afzonderlijk lijnrecht tegenover elkaar, maar samen vormen ze een geheel)

Stereotypen en werkelijkheid
In denken over cultuur: losmaken van stereotypen omdat we ons partijdig opstellen als we
dat niet doen

Stereotypen niet negeren en leren begrijpen hoe mensen continu in onderhandeling zijn met
clichés

Verschillen in medische culturen
Mens is nooit in staat zich los te maken van zijn cultuur

Men kan trainen om zich aan te passen aan de medische cultuur zodat de patiënt de hulp
aanvaardt

Interculturele communicatie binnen een zorgcontext
Definitie
Interculturele communicatie = proces van uitwisseling van informatie tussen 2 personen
die zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren

Onwetendheid over de cultuur van de gesprekspartner kan zorgen voor verkeerde
interpretaties

=> Basishouding van de hulpverlener is van cruciaal belang

3 voorwaarden zodat een verpleegkundige een goede vertrouwensrelatie kan opbouwen met
de patiënt:
- Onvoorwaardelijk acceptatie
- Echtheid
- Empathie

2